مسیر اقتصاد/ در سال های اخیر کشور روسیه نیز به مانند ایران با تحریم های بانکی کشورهای اروپایی و آمریکا مواجه بوده است. این کشور از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی و با شروع به کار ولادیمیر پوتین به عنوان رئیس جمهور، سیاست هایی را در دستور کار قرار داده که مورد رضایت مقامات آمریکایی و شرکای اروپایی این کشور نبوده است؛ از این رو در طول دو دهه اخیر روابط تجاری و اقتصادی روسیه با کشورهای غربی همواره با احتیاط همراه بوده است.
با اینحال در سال ۲۰۱۴ میلادی و درپی الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه، مناقشات روسیه با غرب به اوج خود رسید و دو طرف تحریم های مالی و تجاری گسترده ای را علیه یکدیگر وضع نمودند.
تشدید مشکلات اقتصادی با تحریم های غربی
تحریم های آمریکا و اروپا، به طور خاص در حوزه های بانکی و مالی، در کنار معضلات ساختاری اقتصاد روسیه، مشکلات گسترده ای را برای این کشور به همراه داشت؛ به طوریکه در برهه ای میزان رشد اقتصادی این کشور منفی شد و اقتصاد روسیه با رکود تورمی مواجه گردید.
به بیان دیگر نوسانات ارزی ناشی از تحریم های مالی و کاهش ذخایر ارزی خارجی، در کنار ساختار معیوب نظام بانکی و همچنین بحران های دیگری همچون ورشکستگی صندوق های بازنشستگی، مشکلات گسترده ای را برای اقتصاد روسیه ایجاد کرد.
عملکرد مطلوب بانک مرکزی روسیه در اصلاح ساختارهای اقتصادی
اما در طول سال های اخیر روسیه توانسته است بدون نیاز به قبول شرایط تحمیلی کشورهای غربی و از طریق ساماندهی مشکلات داخلی، تحریم های خارجی را تا میزان قابل توجهی بی اثر کند و بار دیگر به روند رو به رشد پیش از تحریم ها بازگردد.
در این میان به اذعان بسیاری از رسانه های غربی، نقش بانک مرکزی روسیه در بی اثر نمودن تحریم ها و بهبود شرایط رشد اقتصادی، از طریق اصلاح ساختارهای اقتصادی و حمایت از بخش های تولیدی، بسیار پررنگ بوده است.
به طوریکه در سال ۲۰۱۷ میلادی خانم الویرا نابیولینا، رئیس بانک مرکزی روسیه، از دید نشریه بنکر، به عنوان بهترین رئیس بانک مرکزی در جهان معرفی شد.
«هماهنگی با سیاست های کلان دولت» در دستور کار بانک مرکزی روسیه
برخی دلیل اصلی موفقیت بانک مرکزی روسیه در ساماندهی به مشکلات اقتصادی را تلاش برای «استقلال از دولت» عنوان کرده اند. این درحالیست که حقایق اقتصادی حاکم بر روسیه به روشنی نشان می دهد در این مدت بانک مرکزی روسیه به وضوح به دنبال تحقق سیاست های مد نظر دولت این کشور بوده است.
به طور خاص نابیولینا بارها در مصاحبه های خود بر ضرورت کاهش وابستگی به ارزهای خارجی و به طور خاص دلار آمریکا در تجارت خارجی و همچنین ضرورت حمایت از بخش های تولیدی تأکید کرده است و این مسئله را یکی از مهم ترین راهبرد های بانک مرکزی عنوان کرده است. در واقع می توان گفت برخلاف تصور فوق «هماهنگی بانک مرکزی با سیاست های کلان دولت»، خصوصا در شرایط تحریم، یکی از دلایل اصلی موفقیت روسیه در رفع مشکلات اقتصادی بوده است.
«استقلال از شبکه بانکی» رمز موفقیت بانک مرکزی روسیه
در مقابل در این مدت بانک مرکزی روسیه به جای حرکت در مسیر خدمت به «بانک های تجاری»، «استقلال بانک مرکزی از شبکه بانکی» را در دستور کار قرار داده و ساختار نظام بانکی را به نحوی اصلاح نموده است که بانک های داخلی در راستای تحقق اهداف ملی حرکت نمایند.
به طور خاص تلاش برای الزام بانک ها به حذف دلار از مبادلات خارجی و هدایت اعتبارات آن ها به سمت بخش های تولیدی، از جمله اقدامات صورت گرفته از سوی بانک مرکزی روسیه در سال های اخیر بوده است.
رئیس بانک مرکزی نباید «بانکدار» باشد
نکته مهم دیگر اینکه خانم نابیولینا به عنوان رئیس بانک مرکزی روسیه، که اکنون ۶۵ سال سن دارد، به استثناء دو سال، تمامی عمر کاری خود را در بخش های دولتی سپری کرده است. این درحالیست که برخی بر این باورند که رئیس بانک مرکزی باید خود یک بانکدار و با سابقه طولانی مدت در نظام بانکی باشد.
به طور خاص از سال ۲۰۰۰ میلادی و با روی کار آمدن ولادیمیر پوتین، نابیولینا ۳ سال به عنوان مشاور وزیر تجارت و توسعه اقتصادی، ۴ سال به عنوان رئیس مرکز توسعه استراتژیک، ۵ سال به عنوان وزیر تجارت و توسعه اقتصادی و در نهایت از سال ۲۰۱۲ تا به حال به عنوان رئیس بانک مرکزی روسیه فعالیت نموده است.
بنابراین تجربه روسیه نشان می دهد انتخاب یک رئیس مناسب برای بانک مرکزی می تواند نقش این نهاد را در پیشرفت کشور و حل مشکلات اقتصادی در شرایط تحریم به کلی تغییر دهد. در واقع اگر قرار بر این است که بانک مرکزی نقشی فعال و سازنده در جهت دهی منابع مالی به سمت فعالیت های تولیدی داشته باشد، حتما باید رئیس آن به این نگاه اعتقاد داشته باشد و از مشکلات و ویژگی های بخش تولید آگاهی کامل داشته باشد؛ درحالیکه فردی که صرفا در بخش های بانکی مشغول به کار بوده است، فاقد چنین ویژگی هایی است.
از این رو انتخاب یک فرد آشنا به هدف های ملی و هماهنگ با دولت به عنوان رئیس بانک مرکزی، به جای یک «بانکدار» صرف که تنها به «خدمت به شبکه بانکی» و «استقلال از دولت» می اندیشد، یکی دیگر از دلایل اصلی موفقیت بانک مرکزی روسیه در رفع مشکلات اقتصادی این کشور بوده است.
انتهای پیام/ نظام مالی
