به گزارش مسیر اقتصاد طی ماه های اخیر قیمت گوشت قرمز تا بیش از ۱۰۰ هزار تومان افزایش یافته و همچنان عوامل مختلفی برای رشد قیمتی این محصول اساسی ذکر می شود.
از جمله عوامل اثر گذار بر افزایش قیمت گوشت قرمز در بازار، کمبود عرضه دام است که مهم ترین دلیل آن، تفاوت قیمت دام در کشورهای همسایه با ایران به دلیل افزایش نرخ ارز است؛ مسئله ای که منجر به قاچاق صاداراتی دام شده است.
به عبارت دیگر افزایش نرخ ارز تا بیش از ۱۱ هزار تومان، قیمت هرکیلوگرم گوشت را در کشورهای همسایه نظیر عراق تا حدود ۱۲۸ هزار تومان نیز افزایش داده است؛ که این موضوع اثر قابل توجهی بر بازار دام ایران دارد.
افزایش تولید و عرضه دام همراه با افزایش قاچاق به کشورهای همسایه
در این میان دلالان با سوء استفاده از وضعیت پیش آمده، اقدام به خرید دام و قاچاق آن به کشورهای همسایه کردند. گرچه نمی توان آمار دقیقی از میزان قاچاق دام به کشورهای همسایه ارائه داد اما برآورد انجام شده توسط ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان دهنده آمار قابل توجهی از میزان قاچاق دام طی ۸ ماهه اول سال جاری است.
طبق آمارهای اعلامی از سوی این نهاد در ۸ ماه نخست سال جاری میزان قاچاق دام با رشد ۴.۵ برابری به ۹۲۶ هزار و ۴۷۷ راس دام رسیده بود.
این آمار پس از گزارش های آماری منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران قابل اثبات است؛ به نحوی که در مهر ماه سال جاری تعداد ٣٧,٥ میلیون رأس گوسفند و بره و ١٤.٥ میلیون رأس بز و بزغاله در دامداری‌های کشور موجود بوده که نسبت به زمان مشابه در سال ١٣٩٣، به‌ترتیب ٢٠ و ١٧.٦ درصد افزایش یافته است.[۱]
اما مقایسه عملکرد کشتارگاه‌های کشور در پاییز سال ۱۳۹۷ با عملکرد فصل مشابه سال ۱۳۹۶ نشان‌دهنده کاهش ۲۰ درصدی مقدار تولید گوشت قرمز در کشتارگاه‌های رسمی کشور است. کاهش مقدار تولید گوشت نسبت به فصل مشابه سال قبل برای گوسفند و بره ۲۲ درصد، برای بز و بزغاله ۱۴ درصد، برای گاو و گوساله ۱۸ درصد، برای گاومیش و بچه گاومیش ۲۳ درصد، و برای شتر و بچه شتر ۴۴ درصد بوده است.[۲]
تاثیر منفی تخصیص ارز دولتی بر واردات گوشت قرمز
اما دولت به منظور جبران کاهش عرضه دام و گوشت قرمز در بازار با تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به واردات گوشت قرمز و دام زنده، سعی در متعادل ساختن قیمت این محصول اساسی در بازار داشته است.
طبق اعلام مسعود بصیری مدیرکل دفتر برنامه ریزی تامین، توزیع، تنظیم بازار و ذخایر راهبردی وزارت جهاد کشاورزی تا تاریخ دوازدهم بهمن ماه سال جاری میزان واردات گوشت گوسفندی حدود ۱۴۶ درصد افزایش یافته و به ۳۵.۶ هزار تن رسیده است.
همچنین کل میزان واردات گوشت قرمز در ۱۱ ماهه سال جاری با افزایش ۱۸ درصدی از ۱۱۱ هزار تن در سال گذشته به حدود ۱۳۵ هزار تن افزایش پیدا کرده است.[۳]
اما علیرغم افزایش واردات گوشت قرمز طی سال جاری و تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی، همچنان قیمت گوشت قرمز نه تنها کاهش پیدا نکرده بلکه روند صعودی خود را طی می کند.
کاهش ۵.۸ درصدی نظارت و بازرسی سازمان حمایت در سال جاری
از جمله وظایف سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان وزارت صمت، رسیدگی به جرائم و تخلفات موجود در بازار محصولات اساسی است؛ به نحوی که این سازمان ضمن بررسی تخلفات انجام شده توسط واحدهای صنفی در توزیع و قیمت گذاری، واحدهای متخلف را به مراجع قضایی معرفی می کند.
هر چند طی ماه های اخیر آمار و اقدام خاصی از سوی مسئولین این سازمان در جهت برخورد با متخلفین عرضه دام و گوشت ارائه نشده است، اما بررسی آمارهای اعلامی از سوی وزارت صمت نشان دهنده کاهش نظارت و بازرسی این سازمان بر بازار است.
کاهش نظارت و بازرسی سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان بر عملکرد واحدهای صنفی، زمینه سودجویی برخی از دلالان را در بازار محصول گوشت به صورت کامل مهیا کرده است.
افزایش مجدد قیمت گوشت در صورت احیای وزارت بازرگانی
در همین راستا دولت به جای اتخاذ روش های هوشمندانه در کنترل مشکلات بازار گوشت و سایر اقلام اساسی، نظیر حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و افزایش نظارت سازمان حمایت بر بازار، طی هفته های اخیر برای بار چهارم خواستار تشکیل مجدد وزارت بازرگانی شده است.
همانطور که در بررسی انجام شده در بازار گوشت نیز مشخص بود، تفکیک بخش بازرگانی از دو وزارتخانه صمت و جهاد کشاورزی در برهه کنونی، نه تنها مشکلات کنونی بازار محصولاتی نظیر گوشت را کاهش نمی دهد، بلکه باعث ناهماهنگی تولید و تجارت خواهد شد؛ این موضوع در نهایت به ضرر تولیدات داخلی تمام می شود.
در واقع از آنجا که تشکیل وزارت بازرگانی با هر عنوانی، همانطور که توسط دولت توضیح داده شده، به معنای ایجاد یک نهاد واردات محور است، لذا این اقدام منجر به افزایش واردات خواهد شد؛ حال آنکه آمارها نشان می دهد افزایش واردات تاثیری در قیمت گوشت نداشته و حتی منجر به افزایش میل دلالان برای قاچاق شده است؛ مسئله ای که به رشد قیمت گوشت دامن زده است.
پینوشت:
[۱] مرکز آمار ایران؛ کد خبر: ۱۰۰۳۲
[۲] مرکز آمار ایران؛ کد خبر: ۱۰۰۴۵
[۳] خبرگزاری مهر؛ کد خبر: ۴۵۳۸۵۵۴
انتهای پیام/ غذا و کشاورزی
