به گزارش مسیر اقتصاد شناسایی صحیح ظرفیت های مالیاتی در کشور به بهبود ساختار نظام مالیاتی و رفتار بهینه فعالان اقتصادی کمک خواهد کرد و به عادلانه تر شدن مالیات ستانی منجر می شود.
پایه مالیات بر عایدی سرمایه در بخش املاک ظرفیت مالیاتی مغفولی است که علاوه بر پیامدهای اقتصادی مثبت، با ایجاد درآمد برای دولت به کاهش سهم نفت در بودجه کمک خواهد کرد.
میزان کل درآمدهای مالیاتی و سهم آن در بودجه
یکی از اصلی ترین منابع درآمدی بودجه کشور بخش درآمدهای مالیاتی است. رقم درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۹۸ برای سال آتی نسبت به سال جاری با ۸.۱ درصد افزایش، معادل ۱۵۳.۵ هزار میلیارد تومان لحاظ شده است.
میزان سهم درآمدهای مالیاتی از ۳۶.۷ درصد در سال ۹۷ به ۳۷.۷ درصد در بودجه سال ۹۸ افزایش یافته است. افزایش بسیار کم ۱ درصدی سهم مالیات در بودجه کشور در مقابل افزایش سهم درآمدهای نفتی اتفاق مبارکی نیست.
در سال گذشته سهم درآمدهای نفتی از منابع عمومی دولت معادل ۲۶.۱ درصد بوده است، اما در سال جاری سهم نفت به نزدیک ۳۵ درصد رسیده است؛ از این رو بیش از یک‌سوم از منابع عمومی دولت در سال آتی وابسته به درآمدهای نفتی خواهد بود.
بنابراین در شرایط کنونی اقتصاد کشور، برای رفع مشکل کم شدن درآمدهای مالیاتی، باید به فکر ظرفیت های مالیاتی مغفول و گسترش پایه های مالیاتی جدید بود.
سوداگران بخش مسکن، ظرفیت عظیم و مغفول مالیاتی
یکی از ظرفیت های بزرگ در فعالیت های اقتصادی غیرمولد که درآمد قابل توجهی را هر ساله نصیب عده ای خاص می کند، بخش سوداگری املاک و مسکن است.
طبق برآوردها اگر تنها خانه های خالی بر اساس آمار سال ۹۵ به میزان ۲.۵ میلیون خانه، مبنای سوداگری املاک محسوب شود، بیش از ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان پایه مالیاتی از پرداخت مالیات معاف شده است.
حال اگر به این آمار، خانه های شبه خالی و مسکن های دوم به بعد برخی افراد که تنها برای کسب سود خرید و فروش می شوند، اضافه گردد، رقمی بسیار بالاتر از این میزان به عنوان پایه مالیاتی وجود خواهد داشت.
غفلت سیاست گذاران از چنین ظرفیتی پذیرفته نیست. زیرا سوداگری و عدم شمول مالیات در این بخش نه تنها بی عدالتی مالیاتی را رقم زده است، بلکه موجب رونق این گونه فعالیت های غیرمولد رقیب تولید و کاهش جذب نقدینگی و منابع به سمت فعالیت های مولد می شود.
درآمد مالیاتی املاک کمتر از نصف درآمد مالیاتی سیگار
درآمد مالیاتی دولت از املاک و مستغلات در سه پایه مالیاتی خلاصه می شود: مالیات بر درآمد اجاره املاک و مستغلات، مالیات بر نقل و انتقال املاک و مالیات بر خانه های خالی؛ تنها پایه ای که در حال حاضر به عنوان بخش سوداگرانه از حوزه املاک تلقی می شود، خانه های خالی و خرید و فروش مکرر املاک است که ذیل مالیات نقل و انتقال و مالیات بر خانه های خالی قرار می گیرد.
طبق لایحه بودجه سال ۹۸ مجموع درآمد مالیاتی پیش بینی شده نقل و انتقال املاک ۹۰۹ میلیارد تومان است. اما مالیات بر خانه های خالی هیچ گونه ردیف بودجه ای ندارد و کماکان منتظر راه اندازی سامانه ملی املاک و اسکان توسط وزارت راه و شهرسازی بعد از گذشت ۳ سال برای اجراست.
نکته قابل توجه آن است که بر اساس لایحه بودجه ۹۸، درآمد مالیاتی دولت از سیگار شامل ۱۵۰۰ میلیارد تومان از مصرف سیگار و ۷۰۰ میلیارد تومان از درآمد حاصل از خرده فروشی سیگار به بیش از ۲۲۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید.
این در حالی است که مجموع درآمد مالیاتی املاک تنها ۹۰۰ میلیارد تومان و کمتر از نصف درآمد مالیاتی سیگار است.
مالیات بر عایدی سرمایه موثرتر از مالیات بر نقل و انتقال املاک
دولت برای جلوگیری از سوداگری و افزایش درآمدهای مالیاتی، می تواند با اجرای مالیات بر عایدی سرمایه بسیار دقیق تر و موثرتر از مالیات بر نقل و انتقال املاک عمل کند.
زیرا مالیات بر نقل و انتقال املاک تمامی نقل و انتقالات را در بر می گیرد، در حالی که به صورت طبیعی برخی نقل و انتقالات ناشی از سوداگری نبوده و تقاضای مصرفی است. اما مالیات بر عایدی سرمایه تنها بر معاملات و تقاضای سوداگرانه تعلق می گیرد. از این جهت مالیات بر عایدی سرمایه بر مالیات نقل و انتقال املاک مزیت دارد.
افزایش ۶ هزار میلیارد تومانی درآمد مالیاتی دولت با اجرای CGT
مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) از جهت میزان درآمد مالیاتی نیز درآمد قابل قبولی نصیب دولت می کند. طبق گزارش سازمان امور مالیاتی کشور و پس از آن تایید مرکز پژوهش های مجلس، این پایه مالیاتی سالانه در حدود ۶ هزار میلیارد تومان برای دولت درآمد ایجاد می کند.
مالیات بر عایدی سرمایه با از صرفه انداختن فعالیت های غیرمولد رقیب تولید، هدایت نقدینگی و تزریق منابع به سمت فعالیت های مولد را تسهیل می کند. از این رو با افزایش امکان رونق فعالیت های تولیدی، سایر منابع مالیاتی نظیر مالیات بر درآمد با رونق تولید درآمد بیشتری را جذب می کنند.
انتهای پیام/ دولت و حاکمیت
