به گزارش مسیر اقتصاد در طول ماه های اخیر و درپی کشف محموله های بزرگ قاچاق سئوالات و ابهاماتی درخصوص کارکرد سامانه جامع گمرکی مطرح شده است. در این میان برخی نمایندگان مجلس نیز به شدت از عملکرد گمرک در مبارزه با قاچاق کالا انتقاد کرده اند.
در حال حاضر حجم قاچاق کالا به کشور بسیار قابل ملاحظه است و کارشناسان بر این عقیده هستند که بخش قابل توجهی از کالاهای قاچاق از مبادی رسمی و با استفاده از خلأ های قانونی و اجرایی به داخل کشور وارد می شوند.
در همین راستا بسیج دانشجویی دانشگاه‌های تهران در نامه‌ای خطاب به کریمی قدوسی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی نکاتی در مورد سامانه‌های هوشمندسازی گمرکات کشور و مبارزه با فساد و قاچاق کالا عنوان کردند.
در این نامه تأکید شده است که عملکرد گمرک در مبارزه با قاچاق کالا مطلوب بوده است. هوشمندسازی کنترل محموله های وارداتی از میزان فساد و قاچاق کالا کاسته و به افزایش درآمدهای گمرکی و میزان کشفیات منجر شده است.
متن این نامه در ادامه امده است:
«بسمه تعالی
هرکس بخواهد با فساد مبارزه کند، یک صف طولانی دشمن جلویش به وجود می‌آید. این دشمنان چه کسانی هستند؟ فاسدها و لشکرهایشان؛ چون فاسدهای دانه‌درشت، لشکرهایی هم دارند؛ اینها در مقابل می‌ایستند و انواع کارشکنی ها را می‌کنند. کارشکنی هم، همه‌اش این نیست که کسی چاقو بکشد و به کسی حمله کند. امروز از چاقوکشیدن خطرناکتر هم هست: تهمت می‌زنند، شایعه درست می‌کنند، کار فرهنگی می‌کنند و به کسانی که از این حرف ها بزنند و بخواهند این اقدامات را بکنند، برچسب های نادرست و ناحق می‌زنند. باید با اینها مقابله کرد و صریح و صادق وارد میدان شد.
(امام خامنه ای مد ظله العالی)
برادر ارجمند
جناب آقای کریمی قدوسی- نماینده محترم مجلس شورای اسلامی
سلام علیکم
بعد از فروکش کردن ناآرامی‌ها و اعتراضات به حق مردم نسبت به اوضاع بد اقتصادی که حاصل سیطره چند دهه تفکر لیبرال و غربگرایان بر اقتصاد کشور است و در کنار آن حضور سرویس‌های جاسوسی از انگلستان گرفته تا تکفیری‌های داعشی و نوچه‌های اسراییلی سعودی همچون بن سلمان و … و به حاشیه کشاندن این اعتراضات و آشوب و اغتشاش در شهرهای کوچک و بزرگ، بر آن شدیم چند کلامی من باب امر به معروف و نهی از منکر در یادداشتی دانشجویی با جنابعالی مطرح کنیم.
در تاریخ ۱۹ آذر ۹۶ تصویری از فرم سوال از وزیر اقتصاد منتشر شد که توسط جنابعالی تکمیل شده بود.
در شرح سوال ادعا فرمودید که در سطح دنیا حداکثر ۳۰ درصد واردات از کانال سبز انجام می‌شود در حالی که در کشور ما و در دوره ریاست سابق سازمان گمرک ایران این میزان ۷۰ درصد بوده است. اولین سوال این است که به استناد چه آماری ادعا کرده اید که «در سطح دنیا حداکثر ۳۰ درصد واردات از کانال سبز انجام می شود»؟
بهتر است بدانید که همه کشورها در دنیا به سمت این می‌روند که تجارت را سرعت ببخشند. به همین منظور با استفاده از مدیریت ریسک تلاش می‌کنند که تنها به بازرسی فیزیکی محموله هایی بپردازند که ریسک آنها را بالا ارزیابی می‌کنند. چرا که در تجارت برای زمان هزینه‌ای در نظر گرفته می‌شود که به تجار و تولید وابسته به واردات تحمیل می‌شود. این موضوع چنان دارای اهمیت است که سرعت بخشیدن به ترخیص کالا یکی از شاخص‌هایی است که گمرکات در دنیا با آن رتبه بندی می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به گزارش‌های شاخص عملکرد لجستیک بانک جهانی (LPI) و نیز شاخص کسب و کار (Doing Business) مراجعه کنید.
تنها مراجعه به هدف یک نمونه از کشورهای عضو OECD که در سایت گمرک این کشور منتشر شده است، می تواند راهنمای خوبی باشد:
»Secondly, ‘the System of Immediate Release at Port’ is designed to conduct an immediate clearance on a container cargo at its entry-port, currently enabling ۷۰% of imported goods to be transported to a final destination straightway.«
این به این معنی است که سیستم خود را طوری طراحی کرده اند که ۷۰ درصد واردات به صورت حمل یکسره یا مسیر آبی از گمرکات این کشور خارج شوند. حتما استحضار دارید که مسیر آبی از مسیر سبز سریعتر ترخیص می شود. تمام کشورها از جمله همین نمونه‌ای که آورده شد یعنی کره جنوبی با توجه به محدودیت منابع انسانی و حسگرهای مکانیزه موجود مانند باسکول، ایکس ری و … و به دلیل اهمیت سرعت در تجارت به دنبال کاهش حداکثری بازرسی های فیزیکی در عین اطمینان از حفظ امنیت اقتصادی و اجتماعی کشورشان هستند. مثال های زیادی از کشورهای توسعه یافته و توسعه نیافته در این زمینه وجود دارد که قابل بررسی است. البته قابل ذکر است که در این کشورها واردات نیز در راستای حمایت از تولید داخلی انجام می گیرد.
شاید مشکل از آنجاست که تصور می‌شود کانال سبز به معنی عدم هرگونه کنترل است. در حالی که چنین مسئله ای از اساس اشتباه است. مسیر سبز در دنیا به معنی کنترل سیستمی محموله‌های کالا و یا وجود امکان استناد به بازرسی‌های انجام شده توسط سایر سازمان‌هاست. به عنوان تنها چند نمونه وقتی کالایی کم ریسک و صاحب آن دارای عدم سوء سابقه در اظهار مالیاتی باشد و یا گواهی بازرسی از شرکت های معتبر بین المللی داشته باشد به عنوان یک محموله کم ریسک و بدون بازرسی فیزیکی می تواند وارد کشور شود. احتمالا این درک نادرست از مسیر سبز باشد که موجب چنین اشتباهی شده است. وگرنه مطلعین از حوزه تجارت خارجی نیک می‌دانند که بازرسی فیزیکی همه کالاها نه تنها میسر نیست بلکه موجبات فساد بیشتری را فراهم می‌کند.
بیایید فرض کنیم که اصلا چنین است، برای ما این سوال پیش می‌آید که چگونه با وجود کاهش واردات، و عدم کنترل دقیق و بدون بازرسی فیزیکی کافی، درآمد مالیات گمرکی از حدود ۸۵۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ به حدود ۱۸۱۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۵ رسیده است؟ اضافه کنید افزایش چندین برابری کشفیات قاچاق را؟ هر چه می‌اندیشیم این عدم کنترل بهتر جواب داده است!
سوال بعدی این است که آمار ۷۰ درصد مسیر سبز در گمرکات کشور را از چه کانالی دریافت کرده‌اید؟ مرجع رسمی چنین آماری گمرک ایران است. حتی مسئولین گمرک نیز نمی توانند بدون مراجعه به سامانه جامع گمرکی، هیچ گونه آماری از مسیرهای سبز و زرد و قرمز ارائه کنند. داده‌های این سامانه که سامانه عملیاتی گمرک به حساب می آید، بر اساس عملیات امور گمرکی در سراسر کشور جمع آوری می شود. اتفاقا طبق آماری که در همین ایام احتمالا به واسطه سوال شما از وزیر اقتصاد توسط گمرک ایران منتشر شده است، در کشور ما کمتر از ۴۰ درصد واردات از مسیر سبز انجام می‌پذیرد.
در جای دیگری سخن از کارت‌های بازرگانی یک بار مصرف کرده اید. این کارت‌ها معضلی در تجارت خارجی کشور به شمار می آیند که هیچ کس مسئولیت آن را بر عهده نمی گیرد؛ حتی اتاق بازرگانی به عنوان صادرکننده آن. و در صورتی که سر نخ هر گونه بدهی و جرمی به این کارت ها برسد دولت هیچ راه چاره ای برای احقاق حقوق ملت نخواهد داشت. گمرک چندین سال است که وجود این کارت ها را معضلی برای خود می داند و این را بارها اعلام کرده است. با وجود تمام مشکلات، همین که شما آماری از بدهی ۱۱ هزار میلیاردی این کارت ها دارید، ناشی از شناسایی بیش از ۷۰۰۰ کارت بازرگانی یک بار مصرف توسط گمرک در سال های اخیر است. اگر غیر از این بود نمایندگان محترم مجلس هم اطلاعی از بدهی ۱۱ هزار میلیاردی این کارت ها پیدا نمی‌کردند!
برای ما جای تعجب است که چرا نمایندگان مجلس تا به حال در مورد ثبت سفارش خودرو سوال نپرسیده اند؟ چرا برای نمایندگان سوال نشده است که چگونه در چند ماهه گذشته ثبت سفارش یک شبه و برای فقط چند ساعت آزاد می شود و چند نفر سفارش خودروی خود را ثبت می کنند و پس از آن دوباره محدود می شود؟ چرا برای شما سوال نشده است که در صورتی که واقعا سیستمی به نام ثبت سفارش وجود دارد چرا باید از وزارت صمت به گمرک ایران نامه ای زده شود که ثبت سفارش های خودرو از فلان تاریخ به بعد را قبول نکنند؟ (تصویر زیر) آیا نقصی در سامانه ثبت سفارش وجود دارد؟ یا ثبت سفارش کارایی خود را از دست داده؟ آیا جز این است که قرار بوده با سیستم ثبت سفارش جلوی ثبت سفارش های تقلبی گرفته شود؟ بر عکس تمام این ها از وزیر صنعت سوال می شود که چرا ثبت سفارش خودرو متوقف شده است! برای ما سوال است که واقعا مسئله نمایندگان مجلس چیست؟
آیا تا به حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی نگاهی به ماده ۲۰ قانون اداره و تشکیل مناطق ویژه اقتصادی انداخته اند؟ آیا در مورد تبعات این قانون چیزی می دانند؟ آیا می دانند تنها اصلاح همین قانون که در ۹۵ درصد حجم تجارت کشور دست گمرک را در انبارگردانی مناطق ویژه و آزاد می بندد، چه کمکی به کشف قاچاق از مبادی رسمی می تواند بکند؟ به بیان ساده تر گمرک اگر اجازه انبارگردانی داشته باشد، می تواند به صاحب کالا بگوید که از مثلا ۱۰۰۰ کانتینرِ تو، ۸۰۰ کانتینر بر اساسِ سامانه گمرک خارج شده است. ۲۰۰ تایِ بقیه باید در انبار باشد. اگر نیست عوارض و جریمه اش را پرداخت کن. وقتی واردکننده بداند که باید برای موجودی انبارش در گمرک پاسخگو باشد، دیگر کسی حاضر است رشوه بدهد که باری را غیر قانونی از گمرک خارج کند؟ آیا نمایندگان مجلس در قبال این موضوع وظیفه ای برای خود قائل هستند؟
آیا تا به حال نمایندگان مجلس شورای اسلامی از وضعیت پرونده های قاچاق در قوه قضاییه، زمان به نتیجه رسیدن آن ها، درصد پرونده های تبرئه شده، درصد پرونده های محکوم شده، مبلغ اتهام این پرونده ها، میزان جریمه پرونده های محکوم شده، میزان جریمه های پرداخت شده، علت پرداخت نشدن جریمه پرونده های محکوم شده و… سوال پرسیده اند؟ آیا اطلاعی از این موارد دارند؟
آنچه واضح است این است که جمعی از جوانان انقلابی از چندین سال پیش با کار جهادی و انقلابی و شبانه روزی توانستند بر خلاف همان تفکر لیبرالی و غربگرایانه مدیران اقتصادی، مبارزه با نفوذ و فساد در عرصه گمرکات کشور و مبارزه با قاچاق را در پیش بگیرند و قدم های بزرگی به سوی هوشمند سازی گمرکات بردارند و گمرک را از وضعیت سنتی به شرایط روز و علمی جهانی نزدیک کنند.
تمام موارد تذکر داده شده حاکی از این است که روشی که در پیش گرفته اید موجب می شود که دیگر هیچ مسئولی فعالیت مفید و مناسبی در مبارزه با فساد انجام ندهد. باید از عمل خوب تقدیر و عمل اشتباه و خطا را تقبیح کرد. همین میل به اصلاح در خیلی از سازمان های دیگر حتی مشاهده نمی شود اما دقیقا همان‌ها هم از چشمان نمایندگان ملت دور می‌مانند! به عنوان دانشجویانی که خیر نظام اسلامی و شما را می‌خواهیم می‌گوییم که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی منابع خبری خود را از حیث گرایش‌ها گسترش دهند. کاری نکنند تا هر کسی که قدم درستی برای اصلاح نظام بروکراتیک و خسته کشور بر می دارد مأیوس شود که اگر حرکتی نبود، انتقادی هم نبود!! چنین نتیجه ای قطعا به زیان نظام اسلامی تمام خواهد شد و جز خیانت هیچ نام دیگری ندارد. باید اگر هر فردی و یا گروهی و یا سازمانی قدم درستی برمی دارد، او را یاری کنیم نه آن که خار راه او شویم. خداوند متعال هر کس را که در راستای اعتلای نظام اسلامی قدم بر می دارد، یاری کند.»
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
بسیج دانشجویی علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران غرب
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب
بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی
بسیج دانشجویی علوم پزشکی شهید بهشتی
بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
بسیج دانشجویی دانشگاه شهید عباسپور
بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی
بسیج دانشجویی دانشگاه صدرا
بسیج دانشجویی دانشگاه صنعت هواپیمایی
بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان
بسیج دانشجویی دانشکده خبر
بسیج دانشجویی دانشگاه فنی شریعتی
بسیج دانشجویی علوم پزشکی تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه علم و فرهنگ
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضایی
