به گزارش مسیر اقتصاد هفته گذشته رئیس جمهور کشورمان با حضور در مجلس شورای اسلامی لایحه بودجه سال ۹۷ را تقدیم مجلس کرد.
یکی از مباحث مورد اهمیت در این لایحه و بخش کشاورزی آن، میزان ارتباط ارقام پیشنهادی برای این لایحه درسرفصل های غذا و کشاورزی با تامین امنیت غذایی کشور است.
امنیت غذایی کشور در سال های جاری با افزایش تولید محصول استراتژیک گندم تامین شده است؛ اما شرایط موجود نیازمند پایداری است.
سطح تولید محصول استراتژیک گندم در سال های قبل
چنانچه سطح تولید این محصول در سال زراعی ۹۵ به میزان ۱۴.۵ میلیون تن و در سال زراعی ۹۶ به میزان ۱۱.۵ میلیون تن نسبت به سال های قبل رشد قابل توجهی را نشان می دهد.
در نمودار زیر وضعیت گندم خریداری شده توسط دولت در قالب سیاست خرید تضمینی مشخص است:
خودکفایی در تولید گندم که با استفاده از برنامه های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی دولت یازدهم و با اجرای سیاست خرید تضمینی حاصل شد، باعث کاهش نگرانی ها از ادامه وابستگی غذایی کشور به دیگر کشورها در شرایط پرتنش بین المللی گردید که شایسته تقدیر است.
کاهش تولید گندم نتیجه اجرای ناقص سیاست خرید تضمینی
سیاست خرید تضمینی گندم برخواسته از قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی است که طبق آن دولت با خرید تضمینی گندم های تولیدی کشاورزان، این محصولات را در ازای قیمت مشخصی به کارخانجات آردسازی و سایر صنایع غذایی می فروشد.
طبق قانون تضمین خرید محصولات کشاورزی، دولت موظف است هرساله قیمت خرید تضمینی گندم و سایر محصولات را طبق برآورد قیمتی وزارت جهاد کشاورزی از هزینه های تولیدی این محصول و با درنظر گرفتن تورم سالیانه قبل از شروع فصل کشت یعنی «ابتدای مهرماه» به اطلاع گندم کاران برساند.
در همین راستا سال گذشته نرخ خرید تضمینی گندم ۱۳۰۰ تومان اعلام شد که این نرخ به اندازه نرخ تورم سالیانه و همچنین هزینه های تولیدی کشاورزان افزایش نیافت و با تاخیر چندماه اعلام گردید. این مسائل باعث کاهش میزان تولید گندم در سال جاری شد.
تاثیر عوامل ذکر شده در کاهش ۲۳ درصدی گندم تولید و خریداری شده در جدول زیر به وضوح مشخص است:
کاهش ۵۰ درصدی یارانه گندم و نان در بودجه ۹۷
نتایج بررسی یارانه های تخصیص یافته به بخش های نان و خرید تضمینی گندم که در تبصره ۱۴ ماده واحده و در جدول ۹ پیوست جداول کلان منابع و مصارف لایحه بودجه سال ۹۷ به آن اشاره شده در مقایسه ا این ارقام در بودجه ۹۶ در جدول زیر آمده است:
همانطور که از جدول مشخص است، علاوه بر تغییر عناوین حمایتی از حوزه کشاورزی و زنجیره گندم در بودجه ۹۷ نسبت به ۹۶، مقادیر این حوزه با کاهش محسوس ۵۰ درصدی همراه بوده است.
به این ترتیب یارانه گندم و نان در کشور از ۱۰.۵ هزار میلیارد تومان در سال گذشته به ۵ هزار میلیارد تومان در سال جاری کاهش یافته است.
جبران کاهش یارانه خرید تضمینی گندم و نان با انتشار اوراق سلف
بعد از ابهامات پیش آمده مبنی بر چرایی کاهش یارانه خرید تضمینی گندم و نان در بودجه سال ۹۷، عده ای دلیل آن را اجرای سیاست «قیمت تضمینی» گندم در سال آینده و عرضه این کالا در بورس عنوان کردند.
اما مدیر عامل شرکت بازرگانی دولتی ایران در مصاحبه ای اعلام کرد دولت در سال آینده نیز بر اساس سیاست خرید تضمینی اقدام به خرید گندم کرده و کاهش یارانه در بودجه سال ۹۷ را با انتشار اوراق سلف جبران خواهد کرد.
اوراق سلف اوراقی است که که دولت را قادر می‌سازد کسری بودجه خود را در زمان حال تا حد محدودی جبران نماید. اما انتشار اوراق سلف معایبی هم داراست؛ از جمله آنکه این ابزار درمان نهایی و راه‌حل قطعی برای رفع کسری بودجه دولت نیست.
از این جهت، نباید دولت نگاه بلندمدت به این اوراق جهت رفع معضل کسری بودجه داشته باشد؛ چرا که راهکار اساسی رفع کسری بودجه در مقوله گندم و سایر موارد، کاهش وابستگی درآمدی دولت به درآمدهای پرنوسان نفتی، مدیریت صحیح صندوق توسعه ملی و افزایش سطح منابع درآمدی از محل تقویت درآمدهای مالیاتی و عوارض گمرکی می باشد.
از مجلس شورای اسلامی انتظار می رود با بررسی دقیق شرایط موجود، تدبیری اتخاذ نماید تا ابهامات موجود در لایحه دولت برطرف شده و امنیت غذایی کشور نیز حفظ گردد و تحت تاثیر کاهش بودجه دولت برای گندم و نان قرار نگیرد.
