به گزارش مسیر اقتصاد قطر منابع انرژی عظیمی دارد و از نظر درآمد سرانه ثروتمندترین کشور دنیا محسوب میشود. بخش عمده درآمد خارجی این کشور مربوط به فروش گاز است. قطر یک شبه جزیره صحرایی در دل خلیج فارس است که تا سال ۱۹۷۱ مستعمره بریتانیا محسوب میشد.
منابع درآمدی قطر در سال‌های اخیر عمدتا صرف ساخت برج‌های بلند، ساخت هتل‌های لوکس، خرید سهام شرکت‌های بزرگ جهانی و سرمایه‌گذاری در تیم‌های ورزشی شده است. اما این درآمدهای عمده نتوانسته برای قطر سپر محافظی در مقابل تکانه‌های اقتصادی به وجود آورد به طوریکه درحال حاضر اقتصاد قطر مقاومت لازم را ندارد.
بحران به وجود آمده بین قطر و دیگر کشورهای عربی خصوصا عربستان و امارات، جایگاه متزلزل اقتصاد قطر را به خوبی نشان داد. قدرت نرم قطر که میلیاردها دلار صرف آن شده بود نتوانست از این امتحان سربلند بیرون بیاید و اکنون بیش از سه هفته از منزوی نمودن قطر توسط کشورهای عربی از طریق قطع روابط سیاسی و تجاری گذشته است.
کشور قطر وابستگی زیادی به همسایگان خود دارد و بدون پشتیبانی آن‌ها جایگاهی سست خواهد داشت. وابستگی سیاسی و اقتصادی به دیگر کشورها موجب میشود این کشور نتواند مواضع مستقلی در مسائل مختلف داشته باشد و چنانچه بخواهد به صورت مستقل موضع گیری و عمل نماید، احتمال وقوع چنین بحران‌هایی وجود دارد.
قطر از اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی از یک پایگاه نظامی بزرگ آمریکا میزبانی میکند اما در کنار این مسئله از گروه‌های اسلامی که بعضاً مخالف سیاست‌های آمریکا در منطقه هستند نیز حمایت کرده است. قطر علاوه بر تأمین مالی از گروه‌های جهادی، یک صندوق ذخیره خارجی با بیش از ۳۳۵ میلیارد دلار دارایی دارد که منابع آن صرف خرید سهام شرکت‌هایی همچون فولکس واگن، گلنکور و بارسلیس شده است. علاوه بر این قطر در سال ۲۰۲۲ میلادی میزبان جام جهانی فوتبال نیز خواهد بود.
به طورکلی مسئولین قطر در چند سال اخیر سعی کرده‌اند با استفاده پول حاصل از منابع خدادادی خود اقدام به شناساندن کشور قطر به مردم جهان در سراسر دنیا نمایند. اما به عقیده کارشناسان در نهایت این سیاست که مسئولان قطری آن را قدرت نرم میدانند، نتیجه چندانی برای این کشور نداشته و نتوانسته امنیت را به ارمغان بیاورد.
قطر مدعی داشتن قدرت نرم برای اثرگذاری در تحولات جهانی است اما بحران اخیر نشان داد که اقداماتی که قطر با استفاده از منابع مالی خود انجام داده چندان در این زمینه مؤثر نبوده است. چراکه قدرت نرم به تنهایی برای اثرگذاری کافی نیست و لازم است اقدامی برای مقاوم سازی اقتصادی نیز انجام بگیرد.
به طور قطع منابع مالی عظیم حاصل از فروش گاز موجب شده قطر از نظر درآمد سرانه ثروتمندترین کشور جهان باشد و بتواند با استفاده از منابع مالی خود تأثیراتی در عرصه جهانی و به طور خاص کشورهای منطقه خاورمیانه داشته باشد. شبکه الجزیره قطر در بسیاری از کشورها در دسترس قرار دارد و در جریان تحولات اخیر کشورهای عربی نقشی جدی داشته است.
اما دیگر کشورهای عربی همچون عربستان و امارات قطر را به داشتن سیاست‌های دوگانه متهم میکنند. آن‌ها معتقدند خرید سهام شرکت‌های بزرگ جهانی، میزبانی از جام جهانی و پیشرفته جلو دادن وجهه قطر در عرصه جهانی با حمایت از گروه‌هایی همچون القاعده سازگاری ندارد.
درحال حاضر نمیتوان به طور قطع در مورد آینده بحران به وجود آمده بین قطر و دیگر کشورهای عربی پیش بینی کرد. اما برخی از کارشناسان معتقدند یکی از احتمالات ممکن عدم توان مقاومت قطر در برابر فشارهای خارجی و حتی تغییر رژیم در این کشور است.
درحال حاضر مردم کشور قطر وضعیت اقتصادی مناسبی دارند. اما رفاه اقتصادی این کشور ناشی از منابع خدادادی بوده و مردم این کشور تلاش چندانی برای افزایش بهره‌وری و تولید انجام نداده‌اند. از طرف دیگر این کشور نتوانسته از منابع مالی عظیم خود در جهت مقاوم سازی اقتصاد داخلی استفاده کند و درحال حاضر اقتصاد قطر وابستگی بالایی به واردات از کشورهای عربی دیگر دارد.
تا پیش از اواسط قرن بیستم میلادی مردم قطر در قحطی و فقر زندگی می‌کردند و شرایط اقتصادی مناسبی نداشتند. با اینحال قطر نیز مانند اغلب کشورهای عربی نتوانسته است اقتصادی مبتنی بر توانمندی‌های داخلی ایجاد نماید و تنها بعد از رونق تولید گاز در این کشور ثروت و رفاه به سمت مردم قطر روی آورده است. در چنین شرایطی کوچکترین تهدیدی در تنها منبع درآمدی این کشور میتواند دوباره شرایط را به گذشته بازگرداند.
منبع: بلومبرگ
