مسیر اقتصاد/ یکی از گزینه‌های ایران برای وارد کردن ضربه اقتصادی به آمریکا و اسرائیل در جنگ، بستن یا ایجاد اختلال در مسیر تنگه هرمز بود. از آنجا که آتش بس کنونی بسیار شکننده است و هر زمان این احتمال وجود دارد که بار دیگر جنگ از سر گرفته شود، بررسی ابعاد این گزینه ایران می‌تواند در تصمیم گیری بهتر در زمان مناسب کمک کننده باشد. بر اساس نظر کارشناسان مختلف چنانچه ایران بخواهد اختلالی در مسیر تنگه هرمز ایجاد کند و عبور نفت از این تنگه را با مشکل مواجه کند، بسیاری از کشورها متضرر خواهند شد و قیمت نفت ممکن است ۲ تا ۵ برابر شود. عربستان و امارات از جمله کشورهایی هستند که در صادرات نفت به شدت به مسیر تنگه هرمز وابسته‌اند و محدودیت در این تنگه ضرر مالی بزرگی به آن‌ها وارد خواهد کرد.
عربستان و امارات توان دور زدن تنگه هرمز برای صادرات نفت را دارند؟
در حال حاضر کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی و ایران خطوط لوله انتقال نفت برای دورزدن تنگه‌هرمز دارند. عراق نیز خط‌لوله کرکوک-جیهان را در اختیار دارد که برای صادرات نفت تولیدی از میادین شمالی این کشور استفاده می‌شود. عربستان علاوه بر خط لوله نفت‌خام شرق-غرب با ظرفیت ۵ میلیون بشکه روزانه، از طریق دیگر خطوط لوله خود، ظرفیت اسمی انتقال نفت و مایعات گازی را به حداکثر ۷ میلیون بشکه در روز رسانده‌است. همچنین امارات از طریق خط لوله ابوظبی، ظرفیت انتقال ۱.۵ میلیون بشکه روزانه نفت‌خام را به پایانه صادراتی فجیره در دریای عمان دارد. ایران نیز خط لوله گوره-جاسک به ظرفیت روزانه ۱ میلیون بشکه را برای صادرات از دریای عمان، احداث کرده است که تاکنون مورد بهره برداری قرار نگرفته است.
اما ظرفیت فعال این کشورها با ظرفیت اسمی فاصله زیادی دارد. ظرفیت فعال فعلی خطوط لوله عربستان و امارات، به ترتیب حدود ۲ و ۱ میلیون بشکه روزانه است. بنابراین از مجموع ظرفیت اسمی ۸.۵ میلیون بشکه‌ای خطوط لوله عربستان و امارات، در حال حاضر حدود ۳ میلیون بشکه (یک‌سوم ظرفیت اسمی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. بنابر تخمین‌های مختلف از جمله تخمین اداره اطلاعات انرژی آمریکا، عربستان و امارات در کوتاه‌مدت مجموعا می‌توانند حدود ۲.۵ میلیون بشکه روزانه دیگر از ظرفیت خطوط لوله خود استفاده کنند و ظرفیت بهره برداری از این خطوط را به دو سوم ظرفیت اسمی برسانند.
هم‌اکنون حدود ۱۴.۵ میلیون بشکه نفت‌خام از تنگه هرمز تجارت می‌شود و حتی چنانچه کشورهای امارات و عربستان بتوانند حدود ۲.۵ میلیون بشکه در روز بیشتر از ظرفیت خطوط لوله خود استفاده کنند، همچنان وابستگی کشورها به صادرات نفت از تنگه هرمز بالاتر از ۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود. علاوه بر این، حدود ۶ میلیون بشکه روزانه فرآورده‌های نفتی و ۸۵ میلیون تن ال.ان.جی (معادل ۱۲۰ میلیاردمترمکعب سالانه گاز طبیعی) و حجم بالایی از محصولات پتروشیمی نیز همچنان از این تنگه عبور خواهدکرد. بنابراین با وجود خطوط لوله فعلی دور زننده تنگه هرمز، با اختلال در تجارت انرژی از این تنگه، کشورهای عربستان و امارات تنها می‌توانند ظرفیتی به اندازه یک سوم صادرات نفت فعلی خود را از مسیر خطوط لوله منتقل کنند که آثار جدی بر امنیت انرژی جهان خواهد داشت.
انتهای پیام/ اقتصاد بین‌الملل
