به گزارش مسیر اقتصاد چین و روسیه به تازگی در حال ایجاد یک کریدور چندملیتی برای حمل و نقل غلات تحت عنوان NLGC (مخفف New Land Grain Corridor) هستند که شبکه‌های ریلی اوراسیا و مراکز لجستیکی داخلی را به هم متصل می‌کند. این ابتکار می‌تواند ساختار تجارت جهانی غلات و محصولات کشاورزی را متحول کند و تأثیرات ژئوپلیتیک گسترده‌ای بر زنجیره‌های تأمین جهانی داشته باشد.
مزایای راهبردی کریدور زمینی NLGC برای چین و روسیه
چین و روسیه هر دو از این پروژه سود قابل توجهی خواهند برد. از یک سو، چین قادر خواهد بود مواد غذایی را با هزینه کمتر و از منبعی نزدیک‌تر به خانه تأمین کند. از سوی دیگر، روسیه می‌تواند بازارهای صادراتی جدیدی پیدا کند که تحت تأثیر تحریم‌های غربی قرار نگرفته‌اند. این همکاری به آن‌ها اجازه می‌دهد که از وابستگی به بازارهای غربی خلاص شوند و اقتصاد خود را مستقل‌تر کنند.
در ماه می سال ۲۰۲۳، تفاهم تشکیل کریدور NLGC امضا شد و در ماه اکتبر، این دو کشور یک قرارداد ۲۵ میلیارد دلاری برای تأمین ۷۰ میلیون تن غلات و دانه روغنی روسی طی ۱۲ سال امضا کردند. این همکاری می‌تواند به شکل قابل توجهی زنجیره تأمین کشاورزی جهانی را تحت تأثیر قرار دهد.
سازوکار کریدور زمینی چین و روسیه چیست؟
بر اساس اطلاعات ارائه شده در سایت NLGC گروه شرکت‌های کریدور جدید غلات زمینی یک ساختار هلدینگ صادرات‌محور است که غلات، حبوبات و دانه‌های روغنی تولید شده در اتحادیه‌های فدرالی اورال، سیبری و خاور دور روسیه را به بازارهای چین، آسیای مرکزی و غرب آسیا صادر می‌کند. هدف اصلی این رویکرد تقویت زنجیره تولید و تأمین و افزایش تجارت بین این مناطق و بازارهای بین‌المللی است که از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ با حمایت دولت روسیه اجرا می‌شود. الگوی تعامل هلدینگ NLGC با تولیدکنندگان در چارچوب کشت قراردادی (Contract Farming) است که یک مکانیسم بین‌المللی شناخته‌شده برای تولیدات صادرات‌محور است.
شرکت روسیه‌ای مجری طرح (شرکت تولید و صادرات EPT LLC) نشان داده است که در آینده، تولید غلات در منطقه سیبری بزرگ می‌تواند به ۶۰ میلیون تن در سال برسد که ۳۰ میلیون تن آن ظرفیت صادرات به شرق آسیا را دارد. در مرحله اول جهش تولید NLGC یک شبکه متشکل از ۷ سیلوی غلات با ظرفیت ذخیره‌سازی هر سیلو ۲۰۰ هزار تن برنامه ریزی شده است. این سیلوها در مناطق مختلفی از جمله آلتای، زابایکالسک، کمروو، کراسنویارسک، نووسیبیرسک، اومسک و تیومن قرار دارند. این زیرساخت‌های ذخیره‌سازی به تقویت زنجیره تأمین غلات در پروژه کریدور جدید غلات زمینی و بهبود فرآیندهای لجستیکی و صادراتی کمک می‌کنند.
برای انتقال بار نیز ترمینال غلات زابایکالسک (GTZ) در نظر گرفته شده که اولین ترمینال ریلی غلات در جهان است و علاوه بر این، پروژه پایانه دریایی غلات با ظرفیت انتقال سالانه ۱۰ میلیون تن به زودی اجرایی خواهد شد. این مسیر به‌عنوان سودآورترین راه برای صادرات غلات سیبری به چین شناخته می‌شود و هزینه‌های لجستیکی را تا ۳۵ درصد کاهش می‌دهد. کاهش هزینه‌ها به دلیل کوتاه بودن مسیر حمل‌ونقل و عدم نیاز به انتقال بار در بنادر است.
گردش به شرق چین در واردات گندم
چین همچنان بزرگ‌ترین واردکننده گندم در جهان است و در سالهای اخیر به طور متوسط ۱۲ میلیون تن گندم وارد کرده است که همواره بیش از ۸۰ درصد آن از کشورهای آمریکا، کانادا، استرالیا و فرانسه تأمین می‌شود. با این حال، پیش‌بینی می‌شود با قرارداد منعقد شده در آینده نزدیک استان مغولستان داخلی، که بخشی از چین است، سالانه ۸ میلیون تن غلات روسی وارد کند. این تغییر ممکن است به حذف کامل کشورهای آمریکای شمالی و فرانسه از زنجیره تأمین غلات چین منجر شود.
این تحول، نه تنها کشاورزان این کشورها را در وضعیت بی‌اطلاعی قرار می‌دهد، بلکه به دلیل انجام نشدن معاملات در بازارهای مالی غربی مانند بورس کالا در شیکاگو یا لندن و عدم استفاده از دلار آمریکا یا یورو، ممکن است به‌طور کامل از دید بازارهای غربی پنهان بماند.
هدفگذاری روسیه برای تسلط بر زنجیره تأمین آسیا
روسیه دو هدف اصلی در این همکاری دنبال می‌کند. نخستین هدف، جایگزینی ایالات متحده، استرالیا و فرانسه در زنجیره تأمین محصولات کشاورزی چین است. دومین هدف، استفاده از مراکز لجستیکی جدید برای تأمین نیاز تمام آسیا از طریق این کریدور است. این اهداف نه تنها به نفع روسیه، بلکه به سود چین نیز است؛ زیرا چین از یک منبع غذایی نزدیک‌تر و دوست‌تر بهره‌مند خواهد شد.
روسیه همچنین قصد دارد با استفاده از راه‌آهن و لجستیک داخلی چین، غلات خود را به جنوب آسیا ارسال کند و این مناطق را به بازارهای جدید صادراتی تبدیل کند.
ایجاد «بورس غلات بریکس» تهدیدی برای بازارهای غربی
کشورهای بریکس بیش از ۴۰ درصد غلات، گوشت و لبنیات و ۵۰ درصد غذاهای دریایی جهانی را تولید می‌کنند. یکی از اهداف کلیدی روسیه در این پروژه، راه‌اندازی بورس غلات بریکس است. این بورس امکان خرید و فروش مستقیم بین کشورهای عضو بریکس را بدون واسطه‌ها و بدون نیاز به تبدیل ارزهای ملی به دلار آمریکا فراهم می‌کند. تسویه‌حساب‌ها با ارز ملی کشورهای بریکس یا استفاده از شبکه رمزارزهای استیبل انجام می‌شود.
این تغییرات نه تنها به نفع کشورهای بریکس است، بلکه کشورهای خارج از این اتحاد را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد، زیرا سیستم‌های جدید لجستیکی و تأمین در مناطقی ایجاد می‌شوند که اکثر رشد اقتصادی قرن آینده در آن‌ها رخ خواهد داد. همچنین، با استفاده از فناوری بلاک‌چین، این معاملات مستقل از نظم غربی انجام می‌شود.
تغییر نقشه تجارت جهانی غلات
اتحاد استراتژیک چین و روسیه در حوزه تجارت غلات و راه‌اندازی بورس غلات بریکس تهدیدی جدی برای بازارهای سنتی غربی مانند آمریکا، کانادا و اروپا است. این تغییرات می‌توانند منجر به ایجاد یک سیستم مالی جدید شوند که کنترل تجارت جهانی غلات را از بازارهای غربی به بازارهای آسیایی و کشورهای بریکس منتقل کنند. تا پیش از این، چین عمدتاً از آمریکا، کانادا و استرالیا خرید می‌کرد و سپس تلاش می‌کرد شکاف موجود را با واردات از برزیل و روسیه پر کند. اکنون این وضعیت معکوس شده است. زمانی که این خطوط ریلی در روسیه و قزاقستان ساخته شوند و انبارها در شمال و غرب چین احداث شوند، پر از غلات روسی و انبارهای شرق چین پر از محصولات برزیلی خواهند شد.
اگر این پروژه‌ها به‌طور کامل اجرایی شوند، کشورهای غربی ممکن است تنها به‌عنوان تأمین‌کنندگان ثانویه و در مواقع اضطراری وارد زنجیره تأمین جهانی شوند و نقش اصلی آن‌ها به حاشیه رانده شود. تنوع بخشی به مبادی واردات یکی از راهبردهای اصلی چین در جنگ اقتصادی با غرب است که با همراهی کشورهای عضو بریکس در حال محقق شدن است.
شایان ذکر است در آذر ۱۴۰۲ بین منطقه ویژه سرخس و شرکت روسی مجری طرح تفاهمی برای طراحی شاخه غربی این کریدور و اتصال آن به ایران امضا شده که نیازمند پیگیری توسط مقامات مسئول است.
منبع:
*مجری طرح در روسیه شرکت EPT LLC سرواژه عبارت Производственно-экспортная компания (اختصارا ЭПТ) است که عبارت انگلیسی آن Food Export Trade LLC یا FET است.
انتهای پیام/ کشاورزی
