امین حبیبی‌راد، مدیر برنامه‌ریزی و سیستم‌های شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در گفتگو با مسیر اقتصاد اظهار داشت: بر اساس مصوبه شورای اقتصاد، طرح توسعه حمل و نقل بار و مسافر توسط راه‌آهن با ظرفیت سرمایه‌گذاری معادل ۷.۵ میلیارد دلار فراهم شده است که پیشرفت چندانی نداشته است. با توجه به وجود مصوبات در بخش توسعه و نوسازی ناوگان و زیرساخت‌های حمل و نقلی، به دلایل متعددی از جمله عدم جلب اعتماد سرمایه‌گذاران و عدم وجود اراده، دغدغه و هماهنگی جدی در دستگاه‌های دولتی و عمومی متولی اجرا، عملیاتی نشده است.
وی در ادامه گفت: همچنین، از موضوع استانداردسازی در حوزه حمل و نقل در بخش سوخت مصرفی و در بخش تولید و واردات خودرو و ناوگان، وسایل و تجهیزات نیز نباید غفلت نمود که عامل مهمی در افزایش بهره‌وری انرژی در بخش حمل و نقل به شمار می‌رود.
بهره‌وری سوخت با توسعه زیرساخت‌های حمل و نقل کشور
وی با اشاره به سهم پایین توسعه حمل و نقل عمومی درون‌شهری و برون‌شهری و اثر آن بر میزان جابجایی، افزود: ضرورت دارد توسعه اتوبوس و به ویژه قطار شهری (مترو) با سرعت بیشتری در مقایسه با رشد تقاضا صورت پذیرد. به طور مثال در کلان‌شهر تهران با وجود پیگیری‌ها و توسعه‌های اخیر سیستم‌های انبوه‌بر حمل و نقلی و کم مصرف به لحاظ انرژی مانند مترو و اتوبوس، جای بهبود زیادی دارد. این موضوع در کلان‌شهرهای دیگر نسبت به تهران از شرایط نامناسب‌تری رنج می‌برد. هرچند در سال‌های اخیر و در دوره‌هایی زیرساخت‌های حمل و نقل درون شهری و برون‌شهری (گذرگاه/جاده و ریل) توسعه مناسبی داشته است اما نوسان توسعه و رشد آن‌ها که در دوره‌هایی با کندی مواجه بوده است، از تقاضای موجود و رشد آن، جا مانده است.
اثربخشی مترو در افزایش بهره‌وری حمل و نقل درون‌شهری
حبیبی‌راد افزود: طبق مصوبه سال ۱۳۹۶شورای اقتصاد برای طرح توسعه قطار شهری در تهران و هشت کلان‌شهر، که تا سال ۱۴۰۰ مهلت اجرا داشته است، امکان تأمین ۲۰۰۰ واگن مترو از طریق مصوبه وجود دارد که ۱۰۰۰ واگن مربوط به شهر تهران و مابقی مربوط به ۸ کلان‌شهر دیگر است. این طرح، در دوره اجرا پیشرفتی ۱۷.۵ درصدی داشت که با توجه به اثربخشی توسعه مترو در افزایش بهره‌وری حمل و نقل درون شهری، لازم است تمدید شود و منابع مشخصی برای بازپرداخت سرمایه‌گذاری‌ها تعیین گردد. همچنین لازم است زیرساخت‌های استفاده از قطار شهری در شهرهایی که از این امکان بهره‌مند هستند، توسعه یابد و دست‌کم در کلان‌شهرهای دیگر نیز همچون اهواز، کرج، قم و کرمانشاه نیز اجرا شود.
کارایی بهتر حمل و نقل درون شهری با حمل و نقل ترکیبی و هوشمندسازی
حبیبی‌راد با اشاره به روشهای افزایش کارایی حمل و نقل درون شهری افزود: از اقدامات دیگر در افزایش کارایی حمل و نقل درون شهری در بخش انرژی، استفاده از حمل و نقل ترکیبی و هوشمندسازی آن مانند سامانه‌های تاکسی اینترنتی است. در حمل و نقل ترکیبی استفاده از روشهای پاک همچون دوچرخه را نیز می‌توان اضافه کرد، که مزایای دیگری همچون خلوتی گذرگاه‌های شهری از خودرو، سلامتی شهروندان و کاهش آلایندگی هوا را به همراه دارد. با روشهای هوشمندسازی امکان بهره‌برداری بهتر از ناوگان موجود فراهم می‌شود که نتیجه اولیه آن صرفه‌جویی سوخت خواهد بود.
امکان سیر ناوگان ریلی تا ۳ برابر وضعیت موجود در حمل و نقل برون‌شهری
وی در ادامه گفت: در بخش حمل و نقل برون‌شهری نیز علاوه بر توسعه و نوسازی ناوگان جاده‌ای، دریایی و هوایی، بایستی توسعه حمل و نقل ریلی را از مهم‌ترین اولویت‌های کشور قلمداد نمود. در حال حاضر، حدود ۳ برابر ناوگان موجود، امکان سیر بر روی زیرساخت ریلی کشور وجود دارد. لازم به ذکر است در توسعه حمل و نقل ریلی، علاوه بر توسعه و نوسازی ناوگان (واگن و واگن‌کِش (لکوموتیو))، توسعه زیرساخت و هوشمندسازی آن نیز بسیار ضرورت دارد و علاوه بر انتقال بار و مسافر از جاده به ریل و صرفه‌جویی سوخت، باتوجه به جایگاه راهبردی کشور همچنین می‌تواند ایران را به یک مسیر جابجایی جدی در بین‌الملل تبدیل کند و ضمن بالابردن جایگاه بین‌المللی و قدرت چانه‌زنی ایران، درآمدهای سرشاری را از این مسیر نصیب کشور نماید.
امنیت انرژی در بخش حمل و نقل با متنوع‌سازی سبد سوخت
دکتر حبیبی‌راد با اشاره به اثر تنوع سبد سوخت در امنیت انرژی در حمل و نقل افزود: یکی از مولفه‌های اصلی امنیت انرژی در هر کشور، متنوع بودن سبد سوخت آن کشور به طور کلی و به ویژه در بخش حمل و نقل است. سبد انرژی کنونی حمل و نقل کشور تنها شامل منابع فسیلی مانند بنزین، نفت‌گاز (گازوئیل) و گاز است. حتی سامانه قطار شهری (مترو) نیز با اینکه از منبع انرژی الکتریکی استفاده می‌نماید، اما عمده منابع تولیدی برق کشور نیز از سوخت‌های فسیلی تأمین می‌شود. بنابراین حمل و نقل کشور از دیگر گونه‌های سوخت همچون سوخت‌های زیستی، هیدروژن، برق و… تقریبا بی‌بهره است. متنوع بودن سبد سوخت حمل و نقل در کشور فشار را از بخش‌های تولیدی خاص همچون نوع مشخصی از فرآورده نفتی به بخش‌های بیشتری توزیع می‌نماید و به جای آنکه توسعه سوخت در یک بخش استمرار پیدا کند، در شاخه‌های متنوع‌تری ادامه می‌یابد. همچنین علاوه بر کاهش آلایندگی و توسعه فناوری‌های جدید سوختی، امنیت انرژی بالاتری را برای کشور به همراه دارد.
توسعه صنعتی، اشتغال و درآمد با متنوع سازی سبد انرژی کشور
وی در ادامه گفت: اگر به جای تمرکز سبد سوخت حمل و نقل کشور بر دو فرآورده اصلی بنزین و نفت‌گاز، سوخت‌های دیگری همچون گونه‌های مختلف گاز مانند CNG و LPG تا سوخت‌های زیستی، انرژی‌های تجدیدپذیر، هیدروژن و… استفاده شود، می‌تواند فرصت‌های عظیم توسعه صنعتی، اشتغال، درآمدی و… را به همراه داشته باشد که نتیجه همه این موارد امنیت انرژی بیشتر و در نتیجه امنیت بالاتر کشور خواهد بود، که خود می‌تواند عامل مهمی در ارتقای جایگاه بین‌المللی کشور باشد.
انتهای پیام/ حمل و نقل
