مسیر اقتصاد/ با واکاوی کشورهایی که طی چند دهه اخیر پیشرفت‌های صنعتی قابل توجه و نرخ رشد اقتصادی بالایی را تجربه کرده‌اند، می‌توان پی‌برد که «قیمت‌گذاری هدفمند» یکی از مهم‌ترین عوامل اقتصادی بوده که در پیشرفت کشورهای مذکور نقش داشته است؛ این مهم در کنار سرمایه‌گذاری، برنامه ریزی و دیگر عوامل موثر بر رشد صنعت، به عنوان مکمل توسعه هر کشور از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
عربستان، پیشرو در استفاده از گاز طبیعی به عنوان مزیت رقابتی در بازارهای جهانی
در عربستان، تمام مصارف داخلی گاز طبیعی تحت روش تنظیم قیمت کمتر از هزینه نهایی تولید با اعطای یارانه (RBC[۱]) قیمت‌گذاری می‌شود.[۲] در این روش، دولت عربستان قیمت گاز طبیعی را به دلایلی همچون استفاده از مزیت گاز طبیعی در راستای توسعه صنعتی، پایین‌تر از بهای تمام شده تولید تعیین می‌کند.
دلیل میزان بالای اهمیت قیمت‌گذاری گاز طبیعی در عربستان به سیاست‌های دولت در قبال عموم مردم و صنایع انرژی‌بر باز می‌گردد؛ چرا که دولت این کشور به دلایلی همچون سیاست توسعه اقتصادی بلندمدت و افزایش سهم بازار صنایع راهبردی خود در بازارهای بین‌المللی، نیازمند اتخاذ تصمیماتی است که بتواند منفعت کل جامعه را حداکثر نماید.
وزرات انرژی عربستان با استفاده از سیاست اعطای یارانه انرژی به مصارف مختلف گاز طبیعی در این کشور و تنظیم قیمت بسیار پایین برای گاز، در تلاش برای نظام‌مندسازی ساختار اقتصادی خود با استفاده از مزیت گاز طبیعی است. در عین حال، نظارت یکپارچه بر عملکرد صنایعی که از یارانه انرژی بهره می‌برند، به عنوان یک راهکار در جهت حفظ سطح کارآمدی و بهره‌وری آن‌ها در عربستان شناخته می‌شود.
قیمت‌گذاری انحصاری گاز طبیعی در قطر موجب توسعه صنعتی این کشور شده است
سیاست‌گذاران انرژی در قطر از اهمیت راهبردی گاز طبیعی اطلاع دارند و به همین دلیل، دولت این کشور سیاست‌های توسعه‌ای خود را با استفاده از گاز طبیعی به عنوان سوخت و خوراک صنایع عمده، هدایت می‌کنند. قیمت گاز طبیعی در قطر برای تمامی مصارف داخلی با استفاده از مدل مذاکره با رویکرد انحصار دو جانبه (BIM[۳]) مشخص می‌شود.
در این سازوکار، شرکت ملی گاز قطر[۴] مسئولیت مذاکره برای مشخص شدن قیمت با متقاضیان گاز طبیعی را بر عهده دارد؛ به عنوان نمونه، قیمت گاز طبیعی مصارف صنعتی و عمده در قطر حدود ۰.۷۵ الی ۱ دلار در هر میلیون بی‌تی‌یو (British Thermal Unit) است.[۵] در نمودار زیر، آمار مصرف گاز طبیعی در دو بخش خوراک صنایع و مصارف صنعتی در قطر ارائه شده است:
رویکرد انحصاری دولت قطر در راستای استفاده از گاز طبیعی به عنوان مزیت شماره یک صنایع این کشور، موجب افزایش ضریب نفوذ شرکت‌ها و صنایع راهبردی قطر در بازارهای بین‌المللی شده است؛ چرا که رویکرد قیمت‌گذاری انحصاری این کشور تحت قالب مذاکره انحصاری دو جانبه، با محوریت توسعه و افزایش توانمندی صنعتی است.
رشد اقتصادی در افق بلندمدت؛ نتیجه استفاده از مزیت گاز طبیعی در راستای توسعه صنعتی
سیاست توسعه صنعتی کشورهای جنوب غرب آسیا که به صورت مدون و یکپارچه برنامه‌ریزی شده است، استفاده از گاز طبیعی را به عنوان یک راهبرد در جهت افزایش بهره‌وری، رشد و ارتقاء میزان تولید کالاها در صنایع، کاهش بهاء تمام شده محصولات تولیدی و افزایش صادرات و ارزآوری برای صنایع را به دنبال خواهد داشت. به همین دلیل، دولت‌ها از سیاست اعطای یارانه انرژی در راستای توسعه صنعتی حمایت کرده و تمام توان خود را برای دستیابی به این هدف به کار می‌گیرند.
پی‌نوشت:
[۱] Regulation Below Cost
[۲] Final-v2-Wholesale-Gas-Price-Survey-2023-Edition.pdf
[۳] Bilateral Monopoly
[۴] Qatar Gas
[۵] The Pricing of Internationally Traded Gas
منبع:
گزارش پژوهشی اندیشکده اقتصاد مقاومتی با موضوع «بررسی الگوی قیمت‌گذاری گاز طبیعی ایران و جهان»
انتهای پیام/ انرژی
