موضوع یارانه پنهان بیش از یک دهه در ادبیات اقتصادی ایران مطرح شده است و این ادعا مطرح می‌شود که دولت در حال پرداخت یارانه پنهان انرژی به مردم است و از آنجا که سهم مردم از این حامل‌های انرژی یکسان نیست، این یارانه عادلانه توزیع نمی‌شود. در این راستا محمدجواد توکلی رییس سابق پژوهشکده اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی، در گفتگو با مسیر اقتصاد ضمن اشاره به سه دیدگاه در خصوص یارانه پنهان، گفت: دیدگاه اول به مابه‌التفاوت قیمت مصرف‌کننده انرژی در داخل و خارج کشور اشاره دارد، دومی به مابه‌التفاوت قیمت داخلی انرژی با صادرات آن اشاره دارد و سومی نیز به عادلانه نبودن توزیع آن اشاره دارد. توصیه سیاستی این ادعا حذف این یارانه است. به این صورت که قیمت سوخت و حامل‌های انرژی افزایش یابد و از مابه‌التفاوت قیمت جدید و قیمت قبلی مقداری از آن به مصرف کننده، مقداری به تولید‌کننده و باقی‌مانده آن به دولت اختصاص یابد.
اثر تورمی افزایش قیمت سوخت بر کم‌درآمدها ۳ برابر پردرآمدهاست
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: اما باید بدانیم که وقتی قیمت انرژی را بالا ببریم تورمی ایجاد می‌شود که نمی‌توانیم تبعات آن را جبران کنیم، چرا که انرژی فقط ماده مصرفی نیست بلکه نهاده تولید است. اگر قیمت انرژی را چند برابر کنیم تجربه نشان داده است که به همان نسبت نمی‌توانیم حقوق و دستمزد را افزایش دهیم. در واقع افزایش نرخ‌های صادراتی محصولاتی مثل بنزین به دلیل ناتوانی دولت در کنترل ارزش پول ملی رخ داده است؛ بنابراین در شرایطی که درآمدهای مردم متناسب با قیمت ارز بالا نمی‌رود، مقایسه قیمت‌های داخلی با خارجی، بر اساس قیمت اسمی دلار، منطقی نیست.
وی ادامه داد: براساس آمارها سهم خوراکی‌ها از سبد مصرفی اقشار کم درآمد در حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد و از هزینه‌های اقشار پر درآمد درحدود ۱۵ تا ۲۰ درصد است. بنابراین سهم خوراکی‌ها در سفره اقشار کم درآمد در حدود ۳ برابر اقشار پر درآمد است و از آنجا که اثر تورمی مستقیم افزایش قیمت بنزین در اولین مرحله خود را در افزایش قیمت خوراکی‌ها نشان می‌دهد، اثر آن بر اقشار کم درآمد دست کم ۳ برابر پردرآمدهاست. در واقع تورمی که هر بخش از اقشار مختلف جامعه با آن مواجه می‌شوند، به سبد مصرفی آن‌ها وابسته است و به همین دلیل افزایش قیمت کالاهای ضروری اثرگذاری بیشتری در سبد هزینه‌ای اقشار کم درآمد دارد.
انتهای پیام/ انرژی
