به گزارش مسیر اقتصاد برزیل با تولید سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون تن غلات و دانه‌های روغنی، یکی از سه کشور اصلی تولیدکننده انواع محصولات اساسی کشاورزی محسوب می‌شود. دولت برزیل تنها ۲۰ درصد از هزینه‌های عملیاتی این تولید را از طریق تسهیلات و اعتبارات دولتی فراهم می‌کند، به همین دلیل تولیدکنندگان مجبور به استفاده از انواع روشهای تامین مالی برای تهیه نهاده‌های مختلف از قبیل کود، آفت‌کش، بذر و ادوات کشاورزی هستند. یکی از مهم‌ترین روشهای تامین مالی، پیش‌فروش بخشی از محصول در برابر دریافت انواع نهاده است. این روش تامین مالی در برزیل، در قالب مدل تهاتر و بر اساس «نرخ پایاپای» توسعه یافته است.
نرخ پایاپای، مبنای شکل‌گیری سیستم تهاتر در بخش کشاورزی
نرخ پایاپای یا «barter rate» در سالهای اخیر مفهومی حیاتی برای بخش کشاورزی برزیل است و بیانگر تعداد کیسه استاندارد محصول کشاورزی (ذرت یا سویا) است که به ازای یک تن نهاده (کود) مبادله می‌شود. این نرخ در ایالتها، فصلها و سالهای مختلف از ۱۰ کیسه تا ۶۰ کیسه بر تن متغیر است. در مواقعی که نرخ تهاتر نهاده و محصول در برزیل پایین است، این موضوع برای کشاورزان مطلوب است زیرا به آنها اجازه می‌دهد تا نهاده‌ها را در ازای پیش‌فروش محصول آینده خود مبادله کنند و از این موضوع به عنوان ابزاری برای تامین مالی تولیدشان استفاده کنند.
علیرغم نوسان قیمت کود در سالهای اخیر، کاهش سهم تسهیلات‌دهی، توسعه سیستم تهاتر محصول و نهاده و ریسک پایین‌تر این سیستم نسبت به سایر روشهای تامین مالی، کشاورزان را تشویق کرده است تا بخشی از برداشت آینده خود را در ازای دریافت کود، به واسطه‌گران غلات بسپارند.
سهم بالای تهاتر کود در بین سایر نهاده‌ها
شرکت های بازرگانی ۳۵ درصد از تامین مالی سویا و ذرت برزیل را از طریق تهاتر با آفت‌کش، بذر و کود انجام می‌دهند و این عملیات از نظر مالی، معادل وام با نرخ بهره سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصد در نظر گرفته می‌شود. درحالیکه نرخ نکول برای عملیات مبادله کود و محصول کشاورزی کمتر از ۱ درصد است، اما هنگام تامین مالی محصولات با آفت‌کش، تولیدکنندگان مواد شیمیایی با خطر نکول ۱۰ درصد مواجهند.
علاوه بر کود، بذر و آفت‌کش، مبادله ادوات و ماشین‌آلات کشاورزی با محصول نیز در برزیل رایج است. برای شرکتهای بازرگانی جهانی این روش فرصتی است تا در ازای تامین کالاهای مورد نیاز کشاورزی، واسطه فروش صنایع مختلف نیز باشند و در عین حال کارمزدهای ۲۰ درصدی دریافت کنند. در سال ۲۰۱۵، تراکتورسازی Case New Holland در یک سرمایه گذاری مشترک با Cargill اولین صنعتگری شد که ماشین آلات را با سویا مبادله کرد. غول ماشین‌آلات ایالات متحده، Agco Corp نیز در همان سال قرارداد تهاتر سویا را با Cargill امضا کرد.
کارشناسان تخمین می‌زنند تا ۱۵ میلیارد دلار از هزینه‌های کود، آفت‌کش و بذر و تا ۵ میلیارد دلار از نیاز ماشین‌آلات بخش کشاورزی برزیل از طریق مبادله تهاتری انجام می‌شود.
تهاتر محصول و نهاده، ابزار جهانی مدیریت ریسک کشاورزی
نظام مدرن مبادله کالا در خلأ مالی ایجاد شده ناشی از نرخ های بالای وام در برزیل طی دهه گذشته ایجاد شد و ریسک مالی تامین کنندگان با در نظر گرفتن محصول به عنوان وثیقه کاسته شد. این عملیات به قدری موفقیت آمیز بوده است که شرکتهای بزرگ شیمیایی کشاورزی مانند Syngenta AG، Bayer AG و BASF SE با استفاده از مدل برزیل، عملیات تهاتری را در اروپا نیز راه اندازی کرده اند.
به دور از تصاویر ماقبل تاریخ از تهاتر، نظام مدرن مبادله کالا یک معامله ساختاریافته است که معمولاً بین سه طرف شکل می‌گیرد: تولیدکننده‌ای که یک محصول را تضمین می‌کند، عرضه کننده نهاده همچون بذر و کود، و یک تاجر توانمند در مدیریت ریسک کامودیتی‌ها. شرکتهای چندملیتی مانند Bunge یا Louis Dreyfus قصد دارند سهم بازار تامین مالی کشاورزان برزیلی را که طی عقب نشینی بانک‌های دولتی فراهم شده به دست آورند.
ضرورت استفاده از ظرفیت تهاتر کود اوره در مدیریت واردات غلات ایران
ایران سالانه ۵ میلیون تن کود اوره صادر می‌کند اما این ظرفیت صادراتی بدون توجه به نیازهای وارداتی کشور مدیریت می‌شود. طبق آمار گمرک ۵۰ درصد صادرات اوره به مقصد ترکیه و بخش زیادی از باقیمانده صادرات نیز به مقصد کشورهایی انجام می‌شود که همچون عمان، هاب اوره هستند و مجددا از این طریق به مصرف کنندگان جهانی همچون برزیل و هند بازصادرات می‌شود.
در حالیکه این ظرفیت وجود دارد تا بخشی از این محصول در ازای واردات سالانه بیش از ۶ میلیون تن غلات و دانه روغنی از برزیل قرار بگیرد، دست اندرکاران بخش‌های مختلف بازرگانی، کشاورزی، پتروشیمی و بانکی کشور تاکنون اقدام قابل توجهی در این زمینه انجام نداده اند. پیش‌بینی می‌شود اجرای عملیات تهاتر کود و ذرت برزیل علاوه بر تنوع بازار و سود قابل توجه برای شرکتهای پتروشیمی تولید اوره، بیش از ۱۵ درصد صرفه‌جویی ارزی برای کشور به همراه داشته باشد.
منابع:
انتهای پیام/ کشاورزی
