بر اساس آخرین آمار بانک‌ها از تسهیلات کلان، تا پایان شهریور ۱۴۰۲ اطلاعات بیش از ۱۹۵۵ هزار میلیارد تومان از تسهیلات بانک‌ها، معادل ۳۶ درصد کل مانده تسهیلات بانکی، به طور عمومی در پایگاه اطلاع رسانی بانک مرکزی منتشر شده است. با این حال، برخی از بانک‌ها از جمله ملت و آینده، برخلاف قانون بودجه ۱۴۰۲، عملکرد مطلوبی در انتشار اطلاعات و شفافیت تسهیلات کلان خود نداشته‌اند. در این زمینه احسان راکعی کارشناس بانکی، در گفتگو با مسیر اقتصاد شفاف شدن تسهیلات کلان بانک‌ها برای کارشناسان و عموم مردم را امری مطلوب ارزیابی کرد و افزود: ایجاد شفافیت هزینه انحراف منابع را برای بانک بالا می‌برد و به نوعی بازدارندگی ایجاد می‌کند. در واقع وقتی بانک‌ها موظف باشند در بازه‌های ۳ ماهه تسهیلات کلان و تسهیلات به اشخاص مرتبط خود را برای همه مردم شفاف کنند، به دلیل حساست‌هایی که در جامعه ایجاد می‌کند، به طور حتم در اعطای برخی تسهیلات تجدیدنظر می‌کنند.
شفافیت تسهیلات کلان از انحراف منابع بانکی جلوگیری می‌کند
وی افزود: این تجربه پیش از این نیز در زمینه انتشار آمار تسهیلات به اشخاص مرتبط بانک‌ها نیز تکرار شده بود؛ در آن زمان وقتی بانک‌ها با الزام بانک مرکزی مجبور شدند تسهیلات اشخاص مرتبط خود را منتشر کنند، در جامعه کارشناسی حساسیت ایجاد شد و به نوعی برای بانک‌ها بازدارندگی ایجاد کرد. انتشار تسهیلات کلان بانکی نیز می‌تواند چنین تاثیری داشته باشد. بنابراین شفافیت تسهیلات کلان بانکی از این جهت که با افزایش هزینه، برای انحراف منابع بانک‌ها بازدارندگی ایجاد می‌کند، مطلوب است و باید تداوم یابد.
این کارشناس بانکی ادامه داد: اما اگر از این سیاست انتظار داریم منابع بانک‌ها را به سمت بخش‌های مولد سوق دهد، من معتقدم صرف شفافیت تسهیلات کلان کافی نیست و بانک مرکزی باید اقدامات دیگری را نیز برای سوق دادن بانک‌ها در این جهت در دستورکار قرار دهد.
بانک مرکزی در تاخیر و غیر دقیق بدون انتشار اطلاعات تسهیلات بانک‌ها سهیم است
راکعی درخصوص کیفیت ارائه انتشار اطلاعات تسهیلات کلان بانکی و رعایت قانون بودجه در این زمینه، گفت: در حال حاضر اطلاعات برخی بانک‌ها با تاخیر در پایگاه بانک مرکزی منتشر می‌شود و اطلاعات برخی بانک‌ها نیز غیر دقیق و ناقص است، اما به نظر می‌رسد در برخی از این موارد خود بانک مرکزی نیز نقش دارد. به طور مثال ممکن است بانک‌ها در زمان مقرر اطلاعات را ارسال کنند ولی بانک مرکزی آن را بعد از موعد قانونی تایید و منتشر کند؛ یا اینکه در برخی موارد بخشی از اطلاعات ارسالی از سوی بانک‌ها در گزارش نهایی که از سوی بانک مرکزی منتشر می‌شود، وجود ندارد.
وی درخصوص ابزارهای بانک مرکزی برای الزام بانک‌ها به انتشار به هنگام و دقیق اطلاعات گفت: درخصوص بانک‌هایی که قانون را رعایت نمی‌کنند و در انتشار اطلاعات تاخیر دارند یا اطلاعات را ناقص گزارش می‌کنند، بانک مرکزی ابزارهای متنوعی برای مقابله دارد. به طور خاص محدود کردن دسترسی بانک‌ها به منابع در بازار بین بانکی از جمله این ابزارهاست. اما فکر میکنم در حال حاضر به دلیل شرایط کلی حاکم بر نظام بانکی و ارتباطات بانک‌ها با مقامات بانک مرکزی و اثرگذاری آن‌ها بر تصمیمات، عملا بعید است اقدامات تنبیهی از سوی بانک مرکزی عملیاتی شود.
انتهای پیام/ پول و بانک
