به گزارش مسیر اقتصاد دولت برای حل چالش‌های حاکمیتی و موفقیت در پروژه ساخت مسکن اجتماعی و مقرون به صرفه باید یک حکمرانی ویژه در این باره پدید آورد. دولت‌ها باید چارچوب‌ها و ابزارهای جدیدی را جهت هماهنگی عملکرد، مسئولیت‌پذیری، انعطاف‌پذیری، شفافیت و جامعیت ایجاد کنند. بدون استقرار چنین حکمرانی، جذب بخش خصوصی و تضمین سرمایه‌گذاری‌های پایدار دشوار است.
در این گزارش شیوه‌های موثر و هدفمند بین‌المللی در ساخت مسکن اجتماعی که اخیرا در جشنواره مسکن اجتماعی هلسینکی فنلاند بحث شده است، بیان خواهد شد.
حکمرانی مسکن اجتماعی به چه معنی و برای چیست؟
سومین جشنواره بین المللی مسکن اجتماعی (ISHF) که سال گذشته در هلسینکی برگزار شد. به این سؤال که چرا حکمرانی در مسکن اهمیت دارد، پاسخ‌های زیر را ارائه داد:
حکمرانی مسکن اجتماعی؛
- چارچوبی برای ارتقاء و رشد کیفی مسکن به عنوان یک کالای عمومی ایجاد می‌کند،
- نقش ذینفعان مختلف را روشن می‌کند،
- اطلاعات و تخصص در زمینه‌های مختلف را گرد هم می‌آورد،
- زمینه‌ساز اطلاع رسانی و بحث پیرامون برنامه‌های مربوط به مسکن است،
- اولویت‌ها را مشخص می‌کند،
- جهت پیکان اصلاحات را ارائه می‌دهد و مقیاس تلاش مورد نیاز را مشخص می‌کند و
- اقدامات ملموس و عملی را تعریف می‌کند.
حکمرانی به تعامل بین بازیگران مختلف درگیر در مسکن اجتماعی اشاره دارد که در نتیجه کیفیت سیستم را منعکس می‌کند. از این نظر، حکمرانی خوب، مستلزم رهبری مناسب به عنوان یک عنصر کلیدی برای تضمین یک سیاست مسکن منسجم است. به همین دلیل است که اداره‌های دولتی باید به «دولت‌های کارآفرین» تبدیل شوند که فراتر از فراهم آوردن زیرساخت‌های اساسی و تنظیم قوانین باشند و به عوامل پیشرو برای نوآوری تبدیل شوند.
تجربه موفق شهر بارسلون در حکمرانی مسکن اجتماعی
نمونه‌ای از رهبری موفق در حکمرانی مسکن اجتماعی را می‌توان در شهر بارسلونا یافت. طرح حق مسکن (۲۰۱۶-۲۰۲۵)، متعهد به «حقِ داشتن مسکن مناسب» و «ستون اروپایی حقوق اجتماعی»[۱] این شهر اسپانیایی، دارای چهار بعد است:
- پیشگیری و رفع نیازهای مسکن،
- حصول اطمینان از اینکه مسکن یک کارکرد اجتماعی دارد ( نه کارکرد سرمایه‌داری و سوداگری)،
- افزایش تعداد واحدهای مسکونی مقرون به صرفه،
- نوسازی مسکن موجود
در سال ۲۰۱۷، برای افزایش هماهنگی، بارسلونا مؤسسه مسکن و نوسازی را ایجاد کرد. این نهاد شهری، مسئول پیگیری و ساخت مسکن‌های مقرون به صرفه، مدیریت مسکن موجود و بازسازی ساختمان‌ها است. این شهر به معیار موفق محلی در مسکن اجتماعی تبدیل شده است و موفق به ایجاد اتحاد با شورای مسکن اجتماعی بارسلونا شده است که جلساتی را با ساکنان سازماندهی می‌کند تا پیشنهادها را برای اقدام در مورد بهبود وضعیت مسکن تدوین کند.
شهرهای دیگر نیز به دنبال هدایت برنامه مسکن اجتماعی هستند. آمستردام، برلین، پاریس و وین با هدف ایجاد مسکن مقرون به صرفه اقداماتی را انجام می‌دهند. شیکاگو، نیویورک، تورنتو و ونکوور مشوق‌های مالیاتی و برنامه‌ریزی‌های انگیزشی و تنظیم‌گرانه (planning inducements)[۲] مختلفی را برای افزایش تولید و حفظ مسکن‌های اجاره‌ای مقرون‌به‌صرفه معرفی کرده‌اند.
برای دستیابی به شیوه‌های خوب حکمرانی محلی مسکن اجتماعی، کمیسیون اروپا ابزارهایی را برای بهبود ارائه مسکن ارزان قیمت در شهرها پیشنهاد می‌کند که عبارتند از:
- طراحی و تامین مالی مسکن ارزان قیمت با مشارکت ذینفعان
- تسهیل استانداردهای حاکمیتی برای تنوع تامین مالی مسکن اجتماعی
- استفاده از داده‌ها و شواهد موفق در تحلیل اطلاعات و ارائه سیاست مربوط به مسکن
مسیر توسعه حکمرانی مسکن مقرون به صرفه به سطح ملی
چنین تلاش‌هایی در سطح محلی برای ایجاد مسکن مقرون به صرفه زمانی موفق‌تر می‌شوند که برنامه‌های ملی و محلی هماهنگ شده و ظرفیت جدید ایجاد شود. چنین روشی، امکان توسعه رویکردهای سیاستی جامع و ایجاد زمینه برای جذب سرمایه‌گذاری پایدار را فراهم می‌کنند. از این نظر، دو ابزار می‌تواند برای کشورهای در حال توسعه در این زمینه مفید باشد:
- اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر اطلاعات و شواهد
اسکاتلند (در سطح ملی) و شهر نیویورک (در سطح محلی) نمونه های خوبی از چگونگی تقویت رویکرد مبتنی بر شواهد در مسکن اجتماعی هستند. در هر دو مورد، مجموعه‌ای از منابع داده تفکیک شده برای تجزیه و تحلیل نظام‌های مسکن محلی استفاده می‌شود که در مورد اتخاذ سیاست‌های مبتنی بر شواهد باید موارد زیر برآورده شوند:
- وجود رویکردهای هماهنگ در جمع آوری داده‌ها برای مستندسازی نیازها و پیشرفت اجرای سیاست در سطح محلی
- دسترسی بالا برای مشارکت دانشگاه‌ها و نهادهای داخلی
- اتخاذ رویکردی جامع برای اتصال سیاست‌های مسکن و شهرسازی و اطمینان از منبع داده‌ها و نحوه تجزیه و تحلیل آن‌ها و توصیه سیاستی به عنوان بخشی از چرخه اطلاع‌رسانی، مستندسازی و ارزیابی سیاست‌های مسکن و شهرسازی
۲. تدوین استانداردهای پایداری
در بریتانیا، یک چارچوب افشای داوطلبانه اطلاعات مسکن برای گزارش عملکرد محیطی، اجتماعی و حکمرانی ایجاد شده است. هدف از ایجاد چنین مجموعه‌ای از استانداردها، افزایش بودجه و سرمایه‌گذاری خصوصی در بخش مسکن اجتماعی و توسعه یک رویکرد بخشی برای تقویت شاخص‌های زیست محیطی، اجتماعی و حاکمیتی است.
منبع: بانک توسعه بین آمریکایی
پی‌نوشت:
[۱] ستون اروپایی حقوق اجتماعی (EPSR) مجموعه ای از اسناد شامل ۲۰ اصل و حقوق کلیدی است که برای ایجاد اروپای عادلانه تر در زمینه بازار کار و سیستم‌های رفاهی طراحی شده است. EPSR که توسط کمیسیون اروپا آغاز شد بر اساس سه بخش اصلی فرصت‌های برابر و دسترسی به بازار کار، شرایط کار منصفانه و حمایت اجتماعی طراحی شده است.
[۲] این نوع برنامه‌ریزی اقتصادی دارای یک مرجع مرکزی است که بر اساس اولویت‌های اقتصادی از پیش تعیین شده برنامه ریزی، هدایت و اجرا می‌کند و مستلزم برنامه‌ریزی با دستکاری بازار است.
انتهای پیام/ مسکن
