به گزارش مسیر اقتصاد در ۲۷ سپتامبر، دولت طالبان افغانستان قرارداد واردات فرآورده‌های نفتی و گندم با نرخ تخفیف مناسب را با روسیه امضا کرد. این قرارداد چند روز پس از موافقت روسیه با عرضه بنزین به پاکستان با پرداخت‌های زمان‌دار و گسترش زیرساخت‌های خط لوله گاز خود از آسیای مرکزی به این کشور انجام شد. در واقع، روسیه در ماه‌های اخیر به دنبال گسترش روابط خود با کشورهای جنوب غربی آسیا است. همکاری عمیق مسکو با پاکستان و افغانستان در راستای آمادگی برای ورود روسیه به کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) به ارزش ۶۲ میلیارد دلار بوده که پروژه کلیدی طرح کمربند و جاده پکن (BRI) است.
تمایل فزاینده روسیه به CPEC همزمان با توسعه روابط روسیه و پاکستان است. مسکو از سال ۲۰۱۶ و دریافت مجوز صادرات کالاهای خود از طریق بندر گوادر، مایل به پیوستن به CPEC بود. این بندر استراتژیک واقع در حاشیه دریای عرب در استان بلوچستان پاکستان، بخش مهمی از CPEC است. اسلام آباد با درخواست مسکو حمایت و نواز شریف، نخست وزیر وقت پاکستان، در جریان سفر خود به ترکمنستان در نوامبر ۲۰۱۶ از تصمیم کرملین برای پیوستن به این پروژه استقبال کرد.
در سال ۲۰۱۹، دو کشور در جریان نشست گروه مشورتی پاکستان و روسیه در مورد ثبات استراتژیک و نقشه راه هفت ماده‌ای پیشنهادی برای تقویت روابط دوجانبه موافقت کردند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر امور خارجه روسیه، ریاست هیئت روسیه را بر عهده داشت. مشارکت روسیه در CPEC از جمله هفت موردی بود که شامل امضای توافقنامه تجارت آزاد بین مسکو-اسلام آباد و همچنین تعمیق روابط استراتژیک دفاعی بود.
پیوستن روسیه به کریدور اقتصادی چین و پاکستان چه معنایی دارد؟
در واقع، چشم انداز مشارکت اوراسیای بزرگ روسیه (GEP) از کریدور اقتصادی چین و پاکستان به عنوان بخشی اصلی طرح کمربند و جاده چین عبور می‌کند. کرملین از طریق مشارکت خود در CPEC به دنبال ادغام اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) با BRI است. در آوریل ۲۰۱۹، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه در دومین مجمع BRI اعلام کرد که پنج کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به اتفاق آرا از ایده توسعه همزمان EAEU با BRI حمایت کرده‌اند. به طور کلی، ادغام EAEU-BRI یک گام واقعی و رو به جلو در راستای تلاش مسکو برای تحقق اهداف GEP خواهد بود که فراتر از ارتباط با طرح کمربند و جاده چین، بهبود روابط با ایران، هند و آسیای جنوب شرقی است.
پاکستان با موقعیت ژئواستراتژیک خود که محل تلاقی آسیای جنوبی، مرکزی و جنوب غربی است، پتانسیل بالایی برای ایفای نقش کانونی در تحقق GEP را دارد. در این راستا، ولادیمیر پوتین پاکستان را به عنوان یکی از شرکای مهم روسیه در آسیا توصیف می‌کند.
استقبال چین از پیوستن مشکو به CPEC
مشارکت روسیه در پروژه CPEC همکاری چین و روسیه را تقویت و چشم‌انداز یکپارچگی اقتصادی در منطقه را مثبت می‌کند. همچنین هند را که به شدت با عبور CPEC از برخی مناطق پاکستان مخالف است را راضی می‌کند، در واقع پکن خواستار میانجی‌گری روسیه بین دو رقیب سرسخت – هند و پاکستان – برای نجات CPEC است.
علاوه بر این، پکن به دنبال گنجاندن مسکو در کریدور اقتصادی چین و پاکستان است چون به همکاری کرملین برای مقابله با چالش‌های امنیتی در افغانستان نیاز دارد. برای چین و روسیه، حفظ ثبات در افغانستان نقش محوری برای اجرای پروژه‌هاست. از همین روی هر دو کشور باوجود اینکه به طور رسمی دولت فعلی کابل را به رسمیت نشناخته‌اند، روابط خود را با افغانستان تقویت می‌کنند.
در ژوئیه ۲۰۲۲، چین به طور روشن برنامه‌های خود برای افزایش مبادلات، سرمایه گذاری و روابط تجاری با طالبان اعلام کرد. به این ترتیب، پس از تصویب دولت طالبان در ماه آوریل و آغاز اولین پروژه مشترک چین و افغانستان برای توسعه یک شهرک صنعتی ۲۱۶ میلیون دلاری در حومه کابل، بازرگانان چینی فعالیت‌های خود در افغانستان را گسترش دادند.
اما روابط نزدیکتر بین کرملین و طالبان پیش از خروج کامل ایالات متحده از افغانستان آغاز شد. در مارس ۲۰۲۱، مقامات روسی کنفرانسی را در مورد افغانستان برگزار کردند که به غیر از دیگر بازیگران منطقه و رهبران وقت افغانستان، طالبان نیز مهمان ویژه آن بودند. این کنفرانس در راستای تلاش روسیه برای نشان دادن خود به عنوان بازیگر کلیدی در روند صلح افغانستان بود. به همین ترتیب، در سفر سرگئی لاوروف -وزیر امور خارجه روسیه- به پاکستان در آوریل سال گذشته، افغانستان در دستور کار مذاکرات او با مقامات اسلام آباد بود.
اخیراً نیز شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان، در ۱ و ۲ نوامبر سفری به پکن داشت که طی آن توانست موافقت چین با گسترش رسمی CPEC به افغانستان را جلب کند، البته مسکو نیز از این تصمیم حمایت کرده است. در واقع، روسیه مسیر کابل را با عبور از اسلام آباد برگزیده که نشان دهنده راهبرد مسکو برای تقویت پیوندهای روسیه، افغانستان و پاکستان پس از خروج نیروهای آمریکایی از منطقه است. چنین پیوندی به طور قابل توجهی از طریق گسترش CPEC به کابل و مشارکت مستقیم روسیه در این پروژه تقویت می‌شود.
در مجموع، تنها یک افغانستان باثبات می‌تواند طرح توسعه CPEC چین و همچنین پروژه GEP روسیه را به نتیجه برساند. به همین منظور، برنامه پکن برای گسترش CPEC به افغانستان احتمالاً همزمان با پیوستن رسمی مسکو به BRI خواهد بود.
منبع: اویل پرایس
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
