احمد مرتضایی، کارشناس ارشد انرژی در رابطه با حل مشکل ناترازی گاز در گفتگو با مسیر اقتصاد گفت: کشور ما سرشار از منابع فسیلی است و این فزونی باعث شد تا از دهه‌های گذشته مسئولین به کاهش و اتمام منابع فسیلی توجهی نکنند. از حدود ۲۰ سال پیش سیاست جایگزینی گاز طبیعی با سایر فراورده‌های نفتی اجرا شده که توسعه اقتصاد کشور بر مبنای گاز طبیعی را در پی داشته است.
وی ادامه داد: تاثیر این سیاست بر مصارف خانگی قابل توجه بود بطوریکه خانوار ملزم به استفاده از گاز طبیعی به جای نفت خام یا گاز مایع شدند. به موازات آن به بهانه اجرای عدالت، در بسیاری از نقاط کشور گازرسانی انجام شد که همین امر باعث افزایش مصرف گاز طبیعی در کشور شده است.
پایین بودن راندمان نیروگاهها و فلر عامل مهمی در ناترازی گاز طبیعی محسوب می‌شوند
مرتضایی ضمن اشاره به اتلاف گاز اذعان داشت: به طور معمول مصرف گاز به دو صورت مستقیم مانند مصرف بخش‌های خانگی و صنایع و همچنین غیرمستقیم مثل تولید برق تقسیم می‌شود. حدود ۷۰ درصد برق مصرفی کشور بواسطه نیروگاه‌هایی با راندمان متوسط ۳۸ درصد تولید می‌شود. این درحالیست که در دنیا تولید برق نیروگاه‌های حرارتی، با سیکل ترکیبی دارای راندمان ۵۰ درصد صورت می‌گیرد.
او با تاکید بر جلوگیری از فلر افزود: علاوه بر راندمان پایین نیروگاه‌های تولیدکننده برق ، فلر نیز در ایران حجم بالایی از تلفات را تشکیل می‌دهد که این مقدار به اندازه تولید ۱.۵ روزمیدان پارس جنوبی است.
به قوانین مربوط به بهینه‌سازی مصرف گاز توجه کافی نشده است
مرتضایی در خصوص قانون هدفمندی یارانه‌ها تصریح کرد: اگر اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در سالهای گذشته محدود به سوخت بنزین و دیزل نبود و حامل گاز را هم در بر می گرفت امروز شاهد مشکل ناترازی نبودیم.
وی ضمن برشمردن قوانین موجود در راستای بهینه‌سازی مصرف افزود: سیاست‌های کلی اصلاح الگوی مصرف ابلاغیه مقام معظم رهبری تحت عنوان اصلاح الگوی مصرف که بر کاهش شدت مصرف از طریق سیاست های قیمتی و غیر قیمتی دلالت دارد نیز به درستی اجرا نشده است. عدم اجرای صحیح قانون مترقی اصلاح الگوی مصرف انرژی ابلاغی سال ۸۹ نیز از دیگر چالش کشور در این بخش بوده است. در کنار این دو، ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر نیز از ظرفیت بالایی برخوردار بوده که آن نیز در بخش بهینه سازی مورد توجه قرار نگرفته است.
سهم گاز در قیمت نهایی محصولات صنایع انرژی بر بسیار اندک است
کارشناس ارشد انرژی در رابطه با قیمت گاز برای صنایع مختلف گفتد: سهم گاز در قیمت نهایی بخش صنعتی که حدود ۸۵ درصد آن را صنایع انرژی بر تشکیل می‌دهند، عدد بسیار ناچیزی است و همین پایین بودن قیمت باعث مصرف غیربهینه گاز در صنعت شده است.
وی با شاره به صنعت فولاد ادامه داد: صنعت فولاد در سال گذشته با فروش محصولات خود به قیمت جهانی در داخل کشور، سودآوری بسیار زیادی داشته است که افزایش قیمت گاز حتی به قیمت‌های صادراتی، ضربه ای به این صنعت وارد نمی‌کند.
برای حل مشکل ناترازی گاز طبیعی باید بر مدیریت ۳ بخش تمرکز کرد
احمد مرتضایی در ادامه با برشمردن اولویت ها بیان کرد: برای حل مشکل ناترازی، ۳ بخش باید در اولویت تصمیم‌گیری ما قرار گیرد؛ بخش اول مربوط به نیروگاهها است. بی شک در سالهای آینده باید برای افزایش راندمان نیروگاهها تا حدود ۵۰ درصد فکری بشود. این مسئله باید جزو الزامات تصمیم‌گیری باشد. بخش دوم مربوط به صنایع انرژی‌بر است. بخش عظیمی از صنایع انرژی‌بر را صنایع بزرگ تشکیل می‌دهند. استاندارد‌های مدیریت انرژی در صنایع از ایزو ۵۰۰۰۱ تا ۵۰۰۱۵ که متن اجرای آن متن قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی است، می‌بایست بالاجبار در این صنایع رعایت شوند. همین اقدام باعث کاهش مصرف به اندازه ۵ تا ۱۰ درصد انرژی خواهد شد. اقدامات دیگر مهندسی و فرآیندی که لازمه انجام هزینه است، حداقل صرفه‌جویی تا میزان ۲۵ درصد را فراهم می‌کند.
کارشناس ارشد انرژی با مهم دانستن بخش ساختمان درصرفه‌جویی انرژی گفت: بخش سوم که از بقیه مهم تر است، صرفه جویی انرژی در ساختمان‌ها است. در کشور به حامل گاز به عنوان یک کالای با‌ارزش توجه نشده که یکی از این عوامل پایین بودن قیمت و سهم کم آن در سبد قیمتی مصرف کننده بوده که موجب مصرف غیربهینه در بخش خانگی شده است. البته در این بخش مردم مقصر نیستند، این نظمی است که بر این سیستم حاکم شده که چاره آن تغییر نگاه به حامل گاز از یک حامل سوخت به یک کالای ارزش آفرین است.
مرتضایی در خصوص راه حل پیشنهادی اظهار کرد: راه حلی که می توان برای بخش ساختمان ارائه نمود، اجباری نمودن برچسب انرژی ساختمان و منع خرید فروش و اجاره ساختمان‌های بدون برچسب انرژی است. بر این اساس یکی از عوامل تاثیرگذار بر قیمت مسکن برچسب انرژی ساختمان است که توانایی ساختمان در نگه داشت حرارت را نشان می‌دهد. همچنین میتوان قیمت حامل‌های انرژی را متناسب با رده برچسب انرژی ساختمان و نحوه رفتار مصرف کننده تعیین نمود که لازمه آن لحاظ نمودن توانایی اقتصادی مردم از دهک‌های مختلف و اختصاص زمان و منابع مالی لازم جهت ارتقاء ساختمان‌ها است.
در کنار حفظ ظرفیت میادین گازی، سیاست های قیمتی و غیرقیمتی باید در کنار هم اجرا شوند
این کارشناس حوزه انرژی در آخر با اشاره به لزوم بکارگیری انواع سیاست‌ها تصریح کرد: سیاست‌های قیمتی و غیرقیمتی باید در کنار هم اجرا شوند. اجرای هر کدام به تنهایی مشکل را حل نخواهد کرد. سیاست قیمتی بعد از مدتی به علت شوک ارزی یا تورم، تاثیر خود را از دست داده و دوباره قیمت حامل‌های انرژی نا‌چیز می‌شود، اتفاقی که پس از افزایش قیمت بنزین در سالهای ۸۸ و ۹۸ مشاهده شد. از سیاست قیمتی باید به عنوان ابزاری برای تاثیرگذاری سیاست غیرقیمتی استفاده کرد بطوریکه بهینه‌سازی مصرف را برجسته نماید.
وی همچنین افزود: در ۱۰ سال آینده علاوه بر جایگزین کردن حامل‌های انرژی دیگر مثل برق تجدیدپذیر برای مصارف مختلف در سبد انرژی خانوار، می‌بایست عملیات فشار‌افزایی میدان گازی پارس جنوبی هرچه سریعتر اجرایی گردد و این ۱۰ سال فرصتی بسیار مهم برای کشور است تا نقش گاز در سبد نهائی مصرف با برق تجدیدپذیر جایگزین و ظرفیت‌های بهینه‌سازی این حامل احیاء شود. در این صورت می‌‌توانیم از بحران انرژی و ناترازی گاز گذشته و کشور را در مسیر صحیح توسعه صنعتی پیش ببریم.
انتهای پیام/ انرژی
احسنت به آقای مرتضایی عزیز
مصرف سوخت و انرژی چه از طرف مردم و چه سازمانهای عمومی کشور ، متاسفانه بسیار بالاست.
شدت مصرف بالا و غیر بهینه، باعث آسیبهای بسیار بر اقتصاد (کسری بودجه و تورم ) و آلودگی شدید و کاهش بارندگی ، همچنین باعث آسیب به سلامت مردم و مرگ و میر فراوان شده است.
یکی از موثرترین کارها برای حل این مشکل، پرداخت سهمیه انرژی و سوخت به مردم، بگونه ای که بتوانند با سرفه جویی، مازاد سهمیه خود را به قیمتی نزدیک به قیمت جهانی بفروشند.