به گزارش مسیر اقتصاد در اواخر سال گذشته میلادی امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه، به غرب قاره آفریقا سفر کرد. در این سفر ماکرون به همراه همتای ساحل آجی خود آقای آلسان اواتارا از طرحی با هدف تغییر بنیادین نظام خلق پول و مدیریت واحدهای پولی کشورهای غرب آفریقا پرده برداری کرد. از این طرح با عنوان پایان بخش استعمار پولی فرانسه در غرب آفریقا یاد می‌شود.
استعمار پولی ۷۵ ساله فرانسه در مرکز و غرب آفریقا
تا پیش از این ۱۴ کشور آفریقایی، شامل ۸ کشور از غرب آفریقا و ۶ کشور از مرکز این قاره، از واحد پولی «CFA فرانک» استفاده می‌کردند که در سال ۱۹۴۵ میلادی از سوی فرانسه راه اندازی شده است.
در آن زمان فرانسه بخش قابل توجهی از غرب و مرکز آفریقا را تحت استعمار خود داشت و به همین دلیل سیاست‌های خلق پول و هدایت نقدینگی این کشورها را نیز تحت کنترل خود در آورده بود. اما با وجود کاهش استعمار اقتصادی مستقیم فرانسه و دیگر کشورها در قاره آفریقا، ۱۴ کشور آفریقایی همچنان از واحد پولی راه‌اندازی شده از سوی این کشور استفاده می‌کنند و عملا استعمار پولی فرانسه در این کشورها همچنان ادامه داشته است.
حتی از سال ۱۹۹۹ میلادی و با وجود جایگزین شدن یورو به جای فرانک در داخل کشور فرانسه نیز ۱۴ کشور فوق همچنان از واحد پولی CFA فرانک فرانسه استفاده کرده‌اند.
معایب کنترل قدرت خلق پول کشورهای غرب آسیا از سوی فرانسه
مقامات کشورهای آفریقایی، بارها از کنترل فرانسه بر قدرت خلق پول در کشورشان انتقاد کرده و خواستار پایان وضعیت کنونی شده‌اند؛ اما در طول دهه‌های متوالی توان خارج کردن این قدرت از اختیار فرانسه را نداشتند.
کشورهای آفریقایی استفاده کننده از CFA فرانک، برخلاف دیگر کشورهای جهان امکان استفاده از مزیت‌های سیاست پولی مستقل را ندارند و علاوه بر این موظفند نیمی از ذخایر خارجی خود را در خزانه‌داری فرانسه نگهداری کنند.
نکته مهم دیگر اینکه استعمار پولی فرانسه در آفریقا به نحوی طراحی شده است که در وهله اول منافع کسب و کارهای فرانسوی و دولت فرانسه و در وهله بعدی منافع اتحادیه اروپا را در این کشورها تضمین نماید.
استعمار پولی ۷۵ ساله فرانسه در غرب آفریقا پایان می‌یابد؟
بر اساس توافق جدید بین فرانسه و ۸ کشور غرب آفریقا شامل بنین، بورکینافاسو، گینه بیسائو، ساحل آج، مالی، نیجر، سنگال و توگو، واحد پولی جدیدی با نام «اکو» جایگزین CFA فرانک می‌شود و به نوعی نقش فرانسه در تعیین سیاست‌های پولی این کشورها کاهش می‌یابد.
برخی رسانه‌های غربی انعقاد قرارداد جدید پولی بین فرانسه و ۸ کشور غرب آفریقا را اقدامی تاریخی توصیف کرده‌اند و مدعی شده‌اند این قرارداد به منزله پایان استعمار پولی فرانسه در غرب آفریقا است. اما نگاهی به جزئیات توافق منعقد شده نشان می‌دهد عملا آنچه اتفاق افتاده با استقلال پولی کامل کشورهای غرب آفریقا فاصله دارد.
مظاهر تداوم استعمار پولی فرانسه در غرب آفریقا
یکی از مهم‌ترین نکاتی که همچنان درخصوص واحد پولی جدید «اکو» برقرار است، ثابت شدن آن با یورو اتحادیه اروپاست؛ و به این ترتیب این کشورها به قیمت ثبات نسبت برابری اکو و یورو، همچنان از ابزارهای سیاست پولی مستقل بی بهره خواهند بود.
علاوه بر این در توافق پولی جدید بین فرانسه و ۸ کشور غرب آفریقا، همچنان فرانسه در قالب «همکاری پولی»، در تعیین سیاست‌های پولی این کشورها نقش آفرینی می‌کند؛ که به معنی تداوم استعمار پولی این کشور در غرب آفریقا است.
لازم به ذکر است توافق منعقد شده بین فرانسه و ۸ کشور غرب آفریقا در جایگزینی واحد پول جدید اکو با CFA فرانک، ارتباطی با سیاست‌های پولی ۶ کشور مرکز آفریقا شامل کامرون، چاد، آفریقای مرکزی، کنگو، گابن و گینه استوایی ندارد و این ۶ کشور همچنان به استفاده از واحد پولی قدیمی CFA فرانک ادامه خواهند داد.
منابع:
فرانس ۲۴؛ plink.ir/xpoHN
پایگاه خبری تحلیلی آر اف آی؛ plink.ir/6BkHu
انتهای پیام/ اقتصاد بین الملل
