مسیر اقتصاد/ تاکید قوانین بین‌المللی خصوصا سازمان بین‌المللی دریانوردی بر کاهش گوگرد سوخت‌های کشتی‌رانی (از جمله نفت کوره) سبب شده است که بسیاری از پالایشگاه‌ها در نقاط مختلف جهان به‌روزرسانی و بهینه‌سازی را در دستورکار قرار دهند.
به عنوان مثال چندی پیش شرکت اکسون‌موبیل با سرمایه‌گذاری چند میلیارد دلاری در پروژه توسعه پتروپالایشگاه سنگاپور اعلام کرد که بخشی از این پروژه به افزایش کیفیت و ظرفیت تولید سوخت کشتی‌ها به میزان ۴۸ هزار بشکه در روز با گوگرد پایین، مطابق قانون IMO 2020 اختصاص دارد. [۱]
وضعیت تولید نفت کوره در پالایشگاه‌های کشور
بررسی وضعیت پالایشگاه های نفت کشور نشان می‌دهد که به طور میانگین سهم نفت کوره در سبد فرآورده این پالایشگاه ها حدود ۲۳ درصد و متوسط گوگرد در آنها ۲.۷ درصد وزنی است.
نمودار زیر مقایسه تولید و مصرف نفت کوره از سال ۱۳۶۸ به بعد را نشان می‌دهد:
نمودار زیر نیز تولید نفت کوره پالایشگاه های کشور طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ را نشان می‌دهد:
در ابتدای سال جاری وزیر نفت در پاسخ به سوال یکی از نمایندگان مجلس در مورد «علت عدم اتخاذ تمهیدات لازم برای جلوگیری از بحران نفت کوره با توجه به نزدیک بودن اجرای مقررات IMO»، اولین اقدام در نظر گرفته‌شده برای حل این مسئله را کاهش خوراک پالایشگاه‌ها عنوان کرد و گفت: «کاهش خوراک پالایشگاه‌ها به میزان طراحی آنها، سبب کاهش تولید نفت کوره به میزان ۱۷ میلیون لیتر در روز خواهد شد.»
البته به نظر می‌رسد این پاسخِ آقای وزیر، به نوعی پاک کردن صورت مسئله باشد، زیرا ایران همواره خصوصاً در شرایط تحریم نفت خام به دنبال افزایش ظرفیت پالایش نفت بوده است و کاهش آن از ابعاد مختلف دیگری، کشور و شرکت‌های خصوصی و دولتی را متضرر خواهد کرد.
می‌توان گفت بهترین تصمیم برای کاهش نفت کوره تولیدی و افزایش کیفیت محصولات نهایی پالایشگاه‌ها اجرای طرح‌های به‌روزرسانی و بهینه‌سازی است. مطابق آمار اعلامی از سوی شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت، طی ۸ سال گذشته ۵ طرحِ اجرایی شده یا در حال اجرا به شرح زیر است:
همان گونه که در جدول بالا نشان داده شده، مجموع میزان سرمایه‌گذاری برای این ۵ طرح حدود ۱۵۶ هزار میلیارد ریال است. از طرف دیگر اجرایی شدن طرح‌های جدید پالایشگاه‌های تبریز، بندرعباس (طرح کاهش نفت کوره) و تهران (طرح CCR) نیز به سرمایه‌گذاری بالایی نیاز دارد؛ به طوریکه که به گفته وزیر نفت برآوردها نشان می‌دهد برای اجرای کامل طرح‌های بهینه‌سازی در پالایشگاه‌های کشور به حدود ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز است.
ظرفیت قانون حمایت از صنایع پایین‌دستی نفت خام برای طرح‌های بهینه‌سازی
از طرفی قانون «حمایت از توسعه صنایع پایین دستی نفت و میعانات گازی با استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی» که در تاریخ ۲۴ تیرماه ۱۳۹۸، با هدف تقویت قدرت بازدارندگی در مقابل تحریم‌ها و استفاده حداکثری از منابع نفتی، مورد تصویب مجلس شورای اسلا‌می قرار گرفته بود، در حال حاضر در مرحله تدوین آیین‌نامه اجرایی است.
بنابر ماده ۱ این قانون، استفاده از تسهیلات آن یعنی تنفس خوراک و استفاده از سرمایه‌گذاری مردمی علاوه بر طرح‌های ایجاد تاسیسات جدید پالایشگاهی و پتروپالایشگاهی، شامل طرح‌های بهینه‌سازی و ارتقای کمیت و کیفیت فرآورده‌های پالایشگاه‌های موجود نیز می‌شود. بر این اساس لازم است شرکت‌های پالایشی کشور با در نظر گرفتن این ظرفیت به اجرای طرح‌های توسعه و بهینه‌سازی مبادرت کنند.
به‌روزرسانی پالایشگاه‌ها از طریق سرمایه‌های مردمی
پیس‌نویس آیین‌نامه اجرایی این قانون، ظرف مدت ۳ ماه توسط وزارت نفت تهیه شده و هم اکنون جهت بررسی و ویرایش نهایی در کمیسیون اقتصادی دولت در دست بررسی است؛ تا با آماده‌سازی نهایی این کمیسیون، مورد تایید و تصویب هیات وزیران قرار گیرد.
با توجه به ظرفیت این قانون برای استفاده از روش تنفس خوراک، پیشنهاد می‌شود شرکت‌های پالایشی پذیرفته‌شده در بورس با استفاده از صندوق پروژه و یا روش افزایش سرمایه مطابق مقررات سازمان بورس، اقدام به جذب سرمایه‌گذاری مردمی کرده و طرح‌های توسعه و بهینه‌سازی را با سرعت بیشتری اجرایی کنند.
پینوشت:
[۱] مسیر اقتصاد؛ کدخبر: ۹۴۲۱۶
انتهای پیام/ نفت و انرژی
