به گزارش مسیر اقتصاد با توجه به ناکارآمدی نهادهای اصلی تامین مالی کشور در تامین مالی فعالیت‌های فناورانه و نوآورانه، صندوق نوآوری و شکوفایی با هدف جبران این ناکارآمدی تاسیس شده است. برمبنای قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، رسالت اصلی این صندوق، کمک به تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات و کاربردی نمودن دانش، از طریق تسهیل تامین مالی شرکتهای دانش‌بنیان است.
علیرغم توجه ویژه دولت یازدهم به این صندوق و تلاش‌های گسترده در جهت شتاب گرفتن ارائه خدمات توسط آن، همچنان شاهد آن هستیم که بخش قابل توجهی از منابع مالی این صندوق به دست شرکتهای دانش‌بنیان نرسیده است.
شرکتهای دانش‌بنیان می‌بایست صف طولانی طرح‌های ارائه شده به صندوق را پشت سر بگذارند و پس از طی کردن فرآیندی بسیار پیچیده و زمان‌بر، طرح خود را در صندوق مصوب نمایند. البته تصویب طرح انتهای کار نیست و تعلل‌های بسیار زیادی نیز برای پرداخت تسهیلات تصویب‌شده به شرکتهای دانش‌بنیان مشاهده می‌شود. در نتیجه ی مجموع این چالش‌ها، سهم کمی از منابع صندوق تاکنون جهت رفع مشکلات تامین مالی شرکتهای دانش‌بنیان، به آن‌ها تخصیص داده شده است.
یکی از ریشه‌های اصلی این چالش‌ها، چگونگی سپردهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی در بانک‌های کشور است. شنیده‌ها از یکی از بانک‌های کشور، حاکی از آن است که بخشی از ۱۴۰۰ میلیارد تومان منابع صندوق نوآوری و شکوفایی که بنا بوده برای تامین مالی شرکت های دانش بنیان استفاده شود، در قالب سپرده سرمایه‌گذاری بلندمدت با نرخ سود بالا در آن بانک سپردهگذاری شده است.
این نوع سپردهگذاری صندوق در بانک‌ها، زمینه‌ی کاهش انگیزه خدمت‌رسانی به شرکتهای دانش‌بنیان را ایجاد کرده است:
از طرفی اکثر خدمات قابل ارائه توسط صندوق، خدمات مالی بدون بهره یا با نرخ بهره ترجیحی هستند. در چنین شرایطی، صندوق ترجیح می‌دهد که تا حد امکان، ارائه خدمات مالی به شرکت‌ها را به تعویق بیندازد و با رسوب بیشتر منابع خود در سپرده‌های سرمایه‌گذاری و کسب سود از آن، ارزش سرمایه صندوق را حفظ کند یا حتی بالا ببرد.
از طرف دیگر بانکی که مجبور است در ازای سپرده صندوق، سود بالایی را بپردازد، انگیزه‌ای برای همکاری با صندوق (جهت انجام فعالیت‌های مالی مشترک) ندارد و ترجیح می‌دهد که سپرده‌های صندوق را نیز مانند سایر سپرده‌ها در فعالیت‌های مالی جاری خود صرف نماید.
نتیجه شرایط فوق این است که منابعی که قرار بود صرف تامین مالی فعالیت‌های دانش‌بنیان شود، نه‌تنها در اهرم کردن منابع بانکی به نفع این فعالیت‌ها ناموفق بوده است، بلکه در حساب‌های بانکی رسوب کرده است و صرف فعالیت‌های دیگر بانک‌ها می‌شود.
یکی از توجیه‌های مسئولین صندوق برای این نوع سپردهگذاری در بانک‌ها، ضرورت حفظ ارزش منابع صندوق است. این توجیه قابل قبول نیست و استفاده از سپرده‌های سرمایه‌گذاری برای حفظ و حتی افزایش ارزش منابع صندوق روش مناسبی به نظر نمی‌رسد. در واقع برای حفظ ارزش منابع صندوق، می‌توان این منابع را در سپرده‌های جاری یا کوتاه‌مدت با نرخ سود کمتر سپردهگذاری کرد و در عین حال، به‌صورت چابک و منعطف آن‌ها را در قالب تسهیلات متنوع به طرح‌های شرکتهای دانش‌بنیان تخصیص داد. حال آنکه به طور کلی نیز وظیفه صندوق حمایت و تامین مالی این شرکت هاست.
در مجموع می‌توان گفت نوع سپردهگذاری صندوق نوآوری و شکوفایی در بانک‌ها، منجر به ایجاد یک سد فکری و انگیزه‌ای جدی در برابر تخصیص به موقع منابع شده است. تا زمانی که صندوق این‌گونه سپرده‌گذاری‌های بلندمدت با نرخ سود بالا را در دستور کار خود قرار دهد، منابع صندوق به‌جای اینکه صرف تامین مالی فعالیت‌های دانش‌بنیان شود، در کنار سایر منابع بانکی صرف تامین مالی‌های رایج نظام بانکی خواهد شد و از قبل آن منفعتی نصیب حوزه دانش‌بنیان کشور نخواهد شد.
