مسیر اقتصاد/ یکی از عرصه های مهمی که سرمایه گذاری در آن سبب رونق تولید، افزایش اشتغال، رشد اقتصادی و رفاه عمومی کشورها می شود، پروژه های عمرانی و زیرساختی است.
در حال حاضر، حدود ۶۰۰ هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی ناتمام در کشور وجود دارد که بر اساس پیوست یک قانون بودجه سال ۹۷ نیمی از آن مربوط به پروژه های عمرانی دولتی است.
از آنجا که تامین این حجم از سرمایه از طریق بودجه عمرانی دولت امکان پذیر نیست، لازم است از راهکارهای دیگری برای تامین مالی پروژه های عمرانی استفاده شود.
استفاده از سرمایه های مردمی با تشکیل صندوق سرمایه گذاری پروژه
یکی از راه های تامین مالی پروژه های زیربنایی کشور استفاده از سرمایه های خرد و نیمه خرد مردمی است. در حال حاضر، بیش از ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی در کشور وجود دارد که می توان بخش قابل توجهی از این نقدینگی را به سمت سرمایه گذاری در پروژه های عمرانی هدایت کرد.
یکی از مهم ترین ابزارهایی که به وسیله آن می توان سرمایه های خرد و نیمه خرد مردمی را در تکمیل پروژه های عمرانی به کار گرفت، تشکیل صندوق سرمایه گذاری پروژه در بازار بورس و اجرای پروژه ها در قالب قراردادهای PPP و BOT است که کشورهای جهان از آن استفاده می کنند.
ساز و کار صندوق سرمایه گذاری پروژه به این صورت است که برای تکمیل هر پروژه عمرانی یک صندوق تشکیل می شود و تحت نظر سازمان بورس می‌تواند برای پروژه مورد نظر به جذب منابع مالی بپردازد. ارکان نظارتی نیز در صندوق پیش بینی شده است تا از طرف سرمایه‌گذاران بر فرآیند تکمیل پروژه نظارت کنند.
در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاران در سود و زیان پروژه شریک هستند و ارزش واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق پروژه مطابق با پیشرفت و بهره برداری از آن افزایش می‌یابد. با استفاده از این روش، می‌توان بسیاری از پروژه های اقتصادی زیربنایی کشور را با مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری مردم به بهره برداری رساند.
بزرگترین تامین مالی داخلی در تاریخ بورس انرژی برای مپنا انجام شد
اولین صندوق سرمایه گذاری پروژه ۱۶ مهرماه سال گذشته برای نیروگاه پرند مپنا به ارزش ۲۸۰۰ میلیارد تومان راه اندازی شد و توانست ۱۰۰ میلیارد تومان جذب کند. صندوق آرمان پرند مپنا با هدف تأمین مالی پروژه تبدیل نیروگاه گازی پرند به سیکل ترکیبی ایجاد شد. قرار است ۲۵۰ میلیارد تومان دیگر نیز در دو مرحله برای پروژه جمع‌آوری شود و مابقی هزینه پروژه نیز آورده غیر نقدی گروه مپنا به صورت تجهیزات خواهد بود.
تامین ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه برای پروژه نیروگاهی مپنا در چند ثانیه
استفاده از منابع بانک مرکزی برای تکمیل پروژه های عمرانی
یکی دیگر از راه های تامین مالی پروژه های زیرساختی کشور استفاده مستقیم از منابع بانک مرکزی (پایه پولی) است. عليرغم تصور برخي مسئولين اقتصادي و جريان اصلي اقتصاددانان كشور، ميزان پايه پولي حتي در صورت عدم استفاده دولت از منابع بانک مركزي ثابت نخواهند ماند؛ كما اين که علي رغم تمايل جدي مجموعه دولت به كنترل پايه پولي، در دوره های یک ساله منتهی به اسفند ۹۵ و شهریور ۹۶، پایه پولی به ترتیب ۱۷ و ۱۹ درصد رشد داشته است.[۱]
با توجه به رشد اجتناب ناپذیر پایه پولی، دولت می‌تواند هر ساله بر اساس برآوردی از مقدار رشد درونزای مصارف پایه پولی، اجازه تزریق فعالانه و پیش‌دستانه خط اعتباری بانک مرکزی را به صورت تسهیلات با نرخ سود پایین به بخش‌های مولد و پروژه‌های بزرگ عمرانی بدهد.
محاسبات نشان می دهد در صورتی که بانک مرکزی در سال ۹۷ پایه پولی را به میزان ۳۵ هزار میلیارد تومان به صورت فعالانه عرضه نماید، نه تنها منجر به افزايش قابل توجه در پايه پولي و نقدينگي نخواهد شد، بلکه اثرات مثبتي بر كاهش نرخ بهره، توسعه اقتصادي و اشتغال خواهد داشت.
پینوشت:
[۱]: امکان سنجی استفاده از منابع بانک مرکزی در راستای توسعه اقتصادی کشور، سید مهدی بنی طبا
