به گزارش مسیر اقتصاد تلفن همراه یکی از اقلامی است که هرساله بخش قابل توجهی از قاچاق کالا به کشور را به خود اختصاص می‌دهد. در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد بازار تلفن همراه کشور را محصولات قاچاق تشکیل داده است.
روش مبارزه با قاچاق تلفن همراه عدم خدمت رسانی به دستگاه های قاچاق است
تلفن همراه یک کالای کوچک و کم حجم است و به همین دلیل برای مبارزه با قاچاق آن باید به روش های مخصوص به آن متوسل شد. درواقع نمی توان به سادگی و صرفا با روش هایی همچون افزایش بازرسی های گمرکی و یا افزایش جرائم قاچاق، به مبارزه با قاچاق تلفن همراه رفت و روش مناسب برای مبارزه با قاچاق این محصول عدم خدمت رسانی به دستگاه های قاچاق است.
در واقع برای مبارزه با قاچاق تلفن همراه این امکان فراهم است که به طور سیستمی از خدمت رسانی به دستگاه‌های تلفن همراهی که از طریق قاچاق وارد کشور شده‌اند، جلوگیری کرد.
با اجرا شدن این طرح که «رجیستر کردن تلفن‌های همراه مجاز» نام دارد، قاچاقچیان دیگر انگیزه‌ای برای قاچاق تلفن همراه نخواهند داشت و دست کم این بخش از قاچاق کالا حذف خواهد شد.
طرح رجیستری تلفن های همراه حمایت از تولیدکنندگان و واردکنندگان رسمی است
هدف این طرح مبارزه هدفمند با قاچاق تلفن همراه به کشور و حمایت از واردکنندگان قانونی آن از طریق جلوگیری از ورود کالای قاچاق، تقلبی، بدون خدمات پس از فروش و بدون گارانتی است.
طرح رجیستر نمودن تلفن های همراه یک طرح آزمایش شده است و اکنون در بسیاری از کشورهای جهان مورد استفاده قرار می گیرد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند در صورت اجرا شدن طرح رجیستری تلفن همراه در کشور، حجم قاچاق آن به شدت کاهش خواهد یافت. علاوه بر این، اجرایی شدن این طرح می تواند موجب افزایش درآمدهای دولتی حاصل از واردات رسمی این محصول پرمصرف گردد.
ثبت دستگاه های رسمی اولین گام اجرایی شدن طرح رجیستری
برای اجرا شدن این طرح ابتدا باید دستگاه‌هایی که درحال حاضر در شبکه تلفن همراه فعال هستند در سامانه مربوطه ثبت گردند و پس از آن شرایط برای تشخیص دستگاه‌هایی که از این پس به شکل قانونی وارد می‌شوند از دستگاه‌های قاچاق، فراهم گردد.
برای این منظور لازم است هماهنگی‌هایی بین اپراتورهای تلفن همراه، گمرک، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و دیگر نهادهای مرتبط شکل بگیرد تا امکان ثبت دستگاه‌های قاچاق در سیستم از بین برود.
مرحله بعد فراهم کردن امکان تشخیص کالای ثبت شده از ثبت نشده (قاچاق) در سطح عرضه است تا خریداران تلفن همراه در زمان خرید بتوانند از خرید کالای قاچاق اجتناب نمایند.
برای این کار نیز سامانه‌ی استعلام شماره سريال گوشی‌های تلفن همراه وارداتی در نظر گرفته شده که مردم می‌توانند با ارسال شماره سريال دستگاه‌های تلفن همراه وارداتی به یک شماره تعیین شده، از قاچاق بودن یا نبودن آن دستگاه مطلع گردند.
شماره سریال دستگاه‌های تلفن همراه یک شماره ۱۵ رقمی است که بر روی بسته‌بندی آن‌ها یا در زیر باطری تلفن همراه قابل مشاهده است و یا با شماره‌گیری #۰۶#* در تلفن همراه نمایش داده می‌شود.
اجرای طرح رجیستری از سال ۱۳۸۵ معطّل مانده است
این طرح برای اولین بار در سال ۱۳۸۵ اجرا شد که به دلایل مختلف با شکست مواجه و متوقف شد. دلیل اصلی که در آن زمان موجب شکست این طرح شد، امکان جعل سریال تلفن همراه بود که باعث می‌شد دستگاه‌های قاچاق بتوانند به راحتی در سامانه مربوطه ثبت گردند.
پس از آن تاریخ هیچ خبری از اجرای دوباره طرح نبود تا اینکه بعد از حدود ۹ سال در اوایل سال ۱۳۹۴ این طرح دوباره در دستور کار ستاد مبارزه با قاچاق کالا قرار گرفت اما تا به حال و بعد از گذشت بیش از ۲ سال دیگر، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و همچنین وزارت ارتباطات نتوانسته اند زمینه را برای اجرایی نمودن این طرح فراهم نمایند.
وعده های پی در پی مسئولین برای اجرای طرح رجیستری
ابتدا قرار بود در اواسط سال ۱۳۹۴ و بعد از آن در قول های بعدی در اواسط سال ۱۳۹۵ این طرح اجرایی شود ولی به دلایلی نامعلوم اجرای آن به تأخیر افتاد و در دی ماه سال گذشته وزیر ارتباطات وقت، از اجرایی شدن آن در تیر ماه سال ۱۳۹۶ خبر داده بود.
علاوه بر این در ابتدای سال جاری نیز خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت و گو با مسیر اقتصاد از اجرایی شدن این طرح در تیر ماه سال جاری خبر داد.
با این وجود اکنون ۲ ماه از زمان مقرر می گذرد اما هنوز این طرح اجرایی نشده است؛ این درحالیست که همه زمینه های لازم و زیرساخت ها برای اجرای این طرح فراهم شده است.
قاچاق ۲ میلیارد دلاری تلفن همراه همچنان ادامه دارد
اجرایی نشدن طرح رجیستری به عنوان روش مناسب مبارزه با قاچاق تلفن همراه در حالیست که به گفته فعالین بازار تلفن همراه در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد این بازار از طریق قاچاق به کشور وارد می شود و حجم قاچاق تلفن همراه به کشور سالانه بالغ بر ۲ میلیارد دلار است.
علاوه بر این سالانه به دلیل عدم پرداخت حقوق ورودی از سوی واردکنندگان غیر قانونی تلفن همراه بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان از درآمدهای گمرکی دولت محقق نمی شود.
اجرای طرح رجیستری در اولویت قرار بگیرد
انتظار می رود ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت ارتباطات و همچنین دیگر وزارتخانه ها همچون وزارت اقتصاد و وزارت صنعت، معدن و تجارت در خصوص اجرایی نشدن این طرح با اولویت پاسخگوی مردم باشند و اجرایی شدن آن را در صدر مسائل مورد بررسی خود قرار دهند تا به زودی با اجرایی شدن طرح رجیستری تلفن همراه، شاهد کاهش قاچاق تلفن همراه به کشور باشیم.
