مسیر اقتصاد/ در حال حاضر کشور با کسری تولید برق مواجه است و باید ظرفیت تولید برق خود را افزایش دهد. به همین دلیل، تنوع بخشیدن به سبد انرژی ایران از طریق توسعه انرژی‌های غیر فسیلی همچون تجدیدپذیر امری ضروری است. توسعه نیروگاه‌های خورشیدی به عنوان یکی از منابع تجدیدپذیر، از جنبه‌های مختلف برای شبکه برق ایران یک ضرورت محسوب می‌شود. همچنین وضعیت بسیار مناسب جغرافیایی ایران از نظر تابش، ظرفیت‌های بی‌نظیری را برای توسعه این نیروگاه‌ها در ایران ایجاد کرده است.
ظرفیت تابش ۲ برابری ایران نسبت به آلمان
کشور ایران علاوه‌بر آنکه دارای ذخائر عظیم نفت و گاز است، با قرارگیری بین عرض‌های جغرافیایی ۲۵ تا ۴۰ درجه شمالی در یکی از مناطق کره زمین با تابش مناسب خورشید قرار گرفته است. میزان شدت تابش خورشید در ایران به‌طور متوسط از میانگین جهانی بالاتر است و بیش از ۲۸۰ روز آفتابی در بیش ۹۰ درصد کشور ایران ثبت شده است.[۱] شکل زیر پتانسیل برق خورشیدی در کشور ایران و آلمان را نشان می‌دهد.
واضح است که هم از لحاظ پتانسیل انرژی خورشیدی و هم از لحاظ پراکندگی این انرژی در سراسر کشور، ایران نسبت به کشور آلمان شرایط بسیار مناسب‌تری را تجربه می‌کند. در حال حاضر آلمان دارای بیش از ۴۲ گیگاوات توان برق خورشیدی است. طبق آخرین آمار موسسه فرانهوفر آلمان سهم برق خورشیدی در این کشور بیش از ۷ درصد برق مصرفی کشور آلمان است اما سهم برق تجدیدپذیر از کل تولید برق ایران حدود ۰.۵ درصد است که نیمی از آن خورشیدی است.
تولید برق نیروگاه خورشیدی با منحنی بار شبکه برق ایران تطابق دارد
با نگاهی به منحنی شبانه‌روزی تعدیل شده شبکه برق ایران در سال ۲۰۱۵ (سمت چپ) و منحنی تولید برق نیروگاه خورشیدی در یک شبانه روز (سمت راست)، تطابق بسیار خوب تولید نیروگاه خورشیدی فتوولتاییک با پیک روز منحنی بار مشخص است. لذا یکی از راهکارهای کاهش ناترازی شبکه برق در تابستان افزایش ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی است.
یکی دیگر از ضرورت‌های توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در ایران وابستگی تولید برق به گاز طبیعی است. کشور ایران دارای منابع سرشار نفت و گاز است، بنابراین سبد تولید برق کشور به حدود ۸۵ درصد گاز طبیعی، به عنوان منبع اولیه انرژي وابسته شده است. از سال ۹۵ به بعد سالانه بیش از ۶۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی در بخش نیروگاهی مصرف شده که در سال ۱۴۰۰ این مقدار به ۷۱ میلیارد مترمکعب رسیده است. لذا برای افزایش امنیت انرژی کشور و در راستای توسعه بهتر زنجیره ارزش نفت و گاز، یکی از راهکارها توسعه نیروگاه‌های خورشیدی است.
کاهش تلفات مربوط به شبکه انتقال و ایجاد اشتغال
با توجه به اینکه در سال‌های اخیر توسعه شبکه سراسری و انتقال و توزیع به دلیل محدودیت منابع مالی توانیر با مشکل مواجه شده، یکی از راهکارهای پیشنهادی ایجاد نیروگاه در محل مصرف است. نیروگاه‌های خورشیدی فتوولتاییک از مناسب‌ترین گزینه‌ها برای استفاده برق تولیدی در مصرف هستند و در انواع ظرفیت قابلیت ساخت دارند. از مزایای دیگر ایجاد نیروگاه در محل مصرف کاهش تلفات مربوط به شبکه انتقال است.
یکی دیگر از مزیت‌های توسعه نیروگاه‌های خورشیدی ایجاد اشتغال است. زنجیره ارزش فناوری فتوولتاییک (خصوصاً در پایین‌دست) مبتنی بر نیروی کار است. ساخت پنل، نصب تجهیزات، عیب‌یابی و تعمیر نیازمند نیروی کار است که توسعه این صنعت موجب ایجاد بازار اشتغال جدید می‌شود. شکل زیر زنجیره ارزش پنل‌های فتوولتاییک را نشان می‌دهد.
با وجود ضرورت‌های توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در کشور اما در حال حاضر مجموع ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی متمرکز متصل به شبکه (ظرفیت بیش از ۱۰۰ کیلووات) حدود ۴۰۰ مگاوات است. این میزان کمتر از ۰.۵ درصد از ظرفیت نصب شده نیروگاه‌های کشور است. بیشتر این ظرفیت (نیروگاه‌های ظرفیت بالا و نزدیک ۱۰ مگاوات) با سرمایه‌گذاری خارجی و پس از سال ۹۴ وارد مدار شده‌اند که نشان از بی‌رغبتی بخش خصوصی داخلی برای سرمایه‌گذاری در این حوزه است.
منابع:
[۱] وبسایت خبرگزاری علم و فرهنگ؛ کدخبر: ۱۳۲۰۹۱
ترازنامه انرژی
انتهای پیام/ انرژی
