به گزارش مسیر اقتصاد پس از گذشت حداقل ۳ سال از فعالیت های جدی اما جزیره ای بازیگران اکوسیستم فناوری و نوآوری در کشور، اکنون چند ضعف اساسی در عملکرد این بازیگران به چشم می خورد که مهم ترین آن ها عبارت است از «نبود بازار برای محصولات شرکت های دانش بنیان».
شاید این چالش، بیانگر برآیندی از تمام فعالیت های ناکارآمدی باشد که می بایست در اسرع وقت اصلاح شوند. نگاهی به عملکرد تک تک بازیگران این اکوسیستم نوپا در کشور، شاید نتواند ما را به تحلیلی درست رهنمون سازد؛ چرا که دولت به وظیفه سیاستگذاری خود اهتمام ورزیده و با نهایت همت، قوانین مختلف همچون قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان را اجرا نموده است. شرکت های دانش بنیان نیز تلاش خود را برای افزایش تولیدات نوآورانه انجام داده اند؛ صندوق های سرمایه گذاری برای انتخاب بهترین طرح ها تلاش کرده و به همین ترتیب سایر بازیگران تقریبا در حد توان خود، کوشیده اند؛ اما همچنان نتیجه رضایت بخش حاصل نشده است. یک پاسخ به این سوال که علت اثربخشی غیر قابل قبول این تلاش ها چیست؟ می تواند در یک عبارت خلاصه شود: «حرکت در خلاف جهت مناسب»!
به بیانی ساده تر، امروز شاهد افزایش روزافزون شرکت هایی هستیم که در فروش محصولات خود به شدت دچار مشکل هستند. علت اصلی این پدیده آن است که در روز اول، توجه به بازار و نیازمندی های آن جزء اولویت های اول شرکت ها قرار نداشته و پس از تولید اولین محصول، توجه به بازار تبدیل به یک مسئله اساسی شده است.
حال، این مسیر که از ابتدا اشتباه آغاز شده است، در ادامه با حمایت های مختلف اکوسیستم، تشدید شده و با سرعت بیشتری به روند نادرست خود ادامه می دهد. اگرچه فیلترهایی برای ارزیابی پتانسیل بازار محصولات شرکت های دانش بنیان تعبیه شده است، اما هرچند می توان علل کلان اقتصادی همچون رکود را نیز در این اتفاق موثر دانست، اما همانطور که گفته شد، این مسیر از ابتدا به نادرستی آغاز شده است.
وضعیت زمانی بحرانی تر می شود که مشاهده می گردد علیرغم تعداد روزافزون شرکت های دانش بنیان و حمایت های صورت گرفته، مسائل اصلی صنعتی کشور می بایست از بیرون از مرزهای جغرافیایی کشور تامین گردند و به عبارت دیگر، محصولات داخلی پاسخگوی نیازهای صنایع مهم کشور نیست.
آنچه که جای امیدواری دارد، این است که مسئولین دولتی می توانند قطار را به ریل بازگردانند و روش آن هم عبارت است از اولا تمرکز بر روی اولویت های مهم اقتصادی کشور، ثانیا احصاء نیازهای فناورانه کلیدی و ثالثا استفاده از ظرفیت نهادهای واسطه ای همچون صندوق های پژوهش و فناوری برای سوق دادن تلاش های شرکت های دانش بنیان به سمت حل مسائل واقعی کشور.
نکته مهم، اهتمام همه بازیگران به یادگیری از گذشته و تلاش برای اصلاح وضع موجود است. در صورت مهیا کردن امکان حل نیازهای کشور به دستان شرکت های دانش بنیان فعلی و آینده، می توان کمتر شاهد مشکل عدم بازار برای این شرکت ها و نیز واردات نیازهای فناورانه کشور بود.
