به گزارش مسیر اقتصاد در طول دهه ۹۰ تجارت خارجی و حجم صادرات و واردات ایران، فراز و فرودهای بسیاری داشته ولی آنچه مشهود است اینکه در همه این سال‌ها، میزان واردات از صادرات بیشتر بوده است. در این راستا برنامه تلویزیونی عیار سه شنبه ۲۸ تیر در قسمت پرونده ویژه به موضوع «بررسی تجارت خارجی در دولت سیزدهم» اختصاص داشت. مهمان این قسمت از برنامه علیرضا پیمان‌پاک رییس سازمان توسعه تجارت بود.
هدف‌گذاری ایران در تجارت خارجی بر مبنای بازارهای منطقه است
پیمان‌پاک با اشاره به بازارهای تجارت خارجی ایران افزود: در حوزه تجارت خارجی یک برنامه کلان وجود نداشت. بنابراین اولین کاری که انجام شد این بود که هدف‌گذاری کمی انجام شد. این هدف‌گذاری در برنامه ششم هم بود اما این هدف‌گذاری فقط عدد نباید باشد، بلکه بر مبنای بازارهای منطقه یک اولویت‌بندی انجام دادیم. کشورهای منطقه بنابر اسناد بالادستی اولویت اول هستند.
وی ادامه داد: همچنین کشورهای که بازارهای خوبی دارند و همسو هستند مثل چین و کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا، کشورهای آفریقایی که بازاری بکر و پرسود برای ایران هستند مقاصد بعدی هستند. کشورهای آمریکای لاتین و هند هم که جزو ۵ مقصد اول صادراتی ایران قرار گرفته، از جمله فرصت‌های تجارت خارجی کشور محسوب می‌شوند.
در تجارت خارجی کشور نگاه سنتی حاکم است
رییس سازمان توسعه تجارت در ادامه گفت: فرهنگ تجارت خارجی ما سنتی است و باید با کمک تشکل‌ها، این فرهنگ را تغییر دهیم و با همکاری شرکت‌های دانش‌بنیان، تجارت دانش‌بنیان هم داشته باشیم. نکته مهمی که در این رابطه انجام گرفته این است که ما توانستیم پلتفرم‌های ایرانی را به پلتفرم‌های خارجی ارتباط بدهیم آن سامانه‌های ارتباطی را بر همین مبنا شکل بدهیم و در یک سری از کشورها هم موفق بوده‌ایم. به عنوان مثال در امارات و در سایت آمازون، پاویون ویژه کالاهای ایرانی را ایجاد کرده‌ایم.
پیمان‌پاک با اشاره به حاکم بودن نگاه سنتی در تجارت خارجی کشور افزود: در تجارت جهانی که یک بازار بزرگ رقابتی است نمی‌توان انتظار داشت که یک واحد خرد و متوسط در این بازار موفق باشد چرا که نیازمند یک حمایت ویژه است. کاری که در دنیا در این رابطه انجام می‌دهد ایجاد کنسرسیوم‌های صادراتی است که در کشور ما عملا وجود ندارد.
سیاست غلط تعهد ارزی مانع جهش صادراتی در سالیان اخیر بوده است
وی اضافه کرد: ثبت حقوقی کنسرسیومی در کشور نداریم ولی اهمیت زیادی دارد که بتوانیم یک نهاد یا مجموعه را به صورت کنسرسیوم به ثبت برسانیم. یکی از پروژه‌ها مشترک با مرکز تجارت جهانی، ایجاد کنسرسیوم تجاری و ورود آن به بازارهای تجاری است.
پیمان‌پاک اظهار داشت: از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ نرخ ارز چند برابر بوده است و طبیعتا بایستی شاهد جهش صادراتی می‌بودیم اما این اتفاق نیفتاده است چرا که سیاست غلط تعهد ارزی مانع این اتفاق بوده است. صادرکننده و کارآفرین مجرم شناخته شدند، صادرکننده‌های شناسنامه‌دار با سیاستهای غلط بانک مرکزی کنار رفتند و کارت‌های اجاره‌ای و صادرکننده‌های غیراصیل رونق گرفتند. این شرایط ما رو با ۱۰ هزار نفر صادرکننده بدهکار بانکی روبرو کرده است که البته برای کاهش بدهی آنها در حال تلاش هستیم.
رییس سازمان توسعه تجارت بیان داشت: در یک سال گذشته انتقال ارز با هزینه‌های بسیار پایین در همین شرایط تحریم صورت می‌گیرد و سیستم‌های نقل و انتقال بانکی هم ایجاد شده است. بلافاصله بعد از تشکیل دولت سیزدهم، کارگروهی با حضور رئیس بانک مرکزی و وزیر صمت شکل گرفته و امروز شاهد هماهنگی در سیاستهای ارزی کشور هستیم.
وی در ادامه با اشاره به مذاکرات برد – برد واقعی برای تجارت خارجی ایران گفت: مذاکرات تعرفه ترجیحی با اندونزی، هند و پاکستان در حال انجام است و مشکلاتی هم در این زمینه برطرف شده است. بیمه قراردادها هم در دستور کار است به این نحو که تاجران شناسنامه‌دار در کشورهای مقصد، طرف قرارداد افراد و شرکت‌های ایرانی باشند.
راهکار تولید برای صادرات را باید اولویت قرار دهیم
پیمان‌پاک در پاسخ به این سوال که چرا با رونق صادرات، بازار داخلی خالی می‌شود، افزود: فعلا فقط از ابزار عوارض صادرات استفاده می‌کنیم و محدودیت دیگری نداریم اما حقیقت این است که ایران، کشور صادرات‌محور نیست و صرفا اضافه بر نیاز را صادر می‌کند، بنابراین هر وقت صادرات افزایش یافته، بازار داخلی خالی شده است. بنابراین یکی از راهکارهای مهم در این رابطه این است که تولید برای صادرات را اولویت قرار دهیم.
وی در پایان در خصوص رایزن‌های بازرگانی ایران اشاره داشت: تعداد رایزن‌های اقتصادی ایران تاکنون در تمام دنیا ۶ نفر بوده که در بودجه تا ۳۰ نفر اجازه داده شده ولی خیلی هنر کنیم، تا ۲۰ نفر را می‌توانیم تعیین کنیم. از دی ماه سال گذشته ۴۳۰ نفر گزینش شدند تا به ۳ نفر رسیدیم.
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
آقای مسیر اقتصاد تولید شدیدا کمبود نقدینگی دارد اصلا مثل یک کم خونی شدید دولت در این مسئله برنامه دارد ای کاش سیاستهای انقباضی در حوزه نقدینگی به سیاستهای هدایتی تبدیل میشد