مسیر اقتصاد/ کاهش ادامه دار شاخص کل در بازار سرمایه، نگرانی هایی را در بین مردم و مسئولین دولتی ایجاد کرده است. برخی معتقدند دلیل اصلی افزایش شدید شاخص کل بورس در ماه‌های ابتدایی سال و در ادامه این کاهش در طول هفته‌های اخیر، مداخلات دولت است و به همین دلیل دولت باید برای پایان دادن به این وضعیت وارد عمل شود.
مقامات دولتی نیز بارها بر تلاش خود برای جلوگیری از افت شاخص بورس تأکید داشته اند. در تازه ترین اقدامات سخنگوی دولت اعلام کرده است که بر اساس مصوبه‌ای که از سال ۹۴ تصویب شده است، دولت قصد دارد یک درصد از منابع صندوق توسعه ملی را برای حمایت از بورس و باهدف «تثبیت بازار» اختصاص دهد.[۱]
دارایی صندوق توسعه ملی چقدر است؟
هرچند این صندوق ثروت ملی را در خود دارد اما در عین حال از سال ۱۳۹۳ به این سمت، هیچ آمار رسمی از میزان دارایی های آن منتشر نشده است. در آن زمان رئیس هیئت عامل صندوق میزان دارایی های این صندوق را حدود ۶۵ میلیارد دلار عنوان کرده بود[۲] و قائم مقام این صندوق نیز وعده داده بود تا پایان سال ۹۳ میزان دارایی های آن به ۸۰ میلیارد دلار خواهد رسید.[۳]
از آن زمان تا به حال آمار رسمی از میزان افزایش دارایی های این صندوق منتشر نشده و بررسی اخبار نیز نشان میدهد در سال‌های اخیر دولت به منظور تأمین کسری بودجه، میزان واریزی به صندوق را به حداقل ترین میزان ممکن رسانده است. بنابراین انتظار نمی‌رود دارایی های صندوق توسعه ملی از ۸۰ میلیارد دلار فاصله زیادی گرفته باشد.
با وجود این نهاد رسمی بین‌المللی رتبه بندی صندوق ها، در آمار خود میزان دارایی های صندوق توسعه ملی ایران را ۹۱ میلیارد دلار گزارش کرده است.[۴] از آنجا که سایت این نهاد بین‌المللی، مورد تأیید صندوق توسعه ملی است و در پایگاه اطلاع رسانی صندوق نیز در بخش رتبه بندی بین الملل به این سایت ارجاع شده است، به نظر میرسد آمار آن مورد تأیید مقامات صندوق توسعه ملی قرار دارد و بنابراین آمار ۹۱ میلیارد دلار گزارش شده با واقعیت انطباق دارد.
کمک ۲۰ هزار میلیارد تومانی دولت به بورس از منابع صندوق توسعه ملی
با فرض صحت آمار ۹۱ میلیارد دلار، یک درصد منابع صندوق توسعه ملی ۹۱۰ میلیون دلار برآورد میشود. بنابراین اگر دولت این ارز را با نرخ نیما بفروشد، دست کم حدود ۲۰ هزار میلیارد تومان برای سرمایه گذاری در بورس منابع خواهد داشت.
بر اساس گفته‌های فعالین بازار سرمایه، کل صف فروش های بورس کمتر از ۲۰ هزار میلیارد تومان است و به این ترتیب درصورتی که این مبلغ از طریق صندوق تثبیت بازار، صرف خرید سهام های به فروش گذاشته بشود، بازار سرمایه بار دیگر به روزهای سبز خود بازخواهد گشت.
خلق پول برای جلوگیری از ضرر سرمایه‌داران بازار بورس؟
اما نکته مهم ماجرا اینکه اساسا در وضعیت فعلی دارایی های صندوق توسعه ملی فقط جنبه حسابداری دارد؛ به این معنی که در حال حاضر به دلیل تحریم‌ها این منابع بلوکه است و امکان دسترسی و استفاده از آن وجود ندارد.
بنابراین اختصاص یک درصد از این منابع برای کمک به بورس در عمل یعنی پول های بلوکه صندوق در بانک‌های خارجی، به شکلی کاملا سوری به حساب بانک مرکزی منتقل شود و بانک مرکزی برای سرمایه گذاری در بورس پول جدید خلق کند و به دولت بدهد؛ که یکی از عواقب حتمی آن افزایش نقدینگی و درنتیجه افزایش نرخ تورم است.
کمک به رونق بورس چه قواعدی باید داشته باشد؟
هرچند در طول یک سال اخیر و به دلیل تبلیغات دولتی و حاکمیتی از سرمایه گذاری در بورس، بسیاری از اقشار متوسط جامعه نیز سرمایه‌های خرد خود را به این بازار وارد کردند، اما باید توجه داشت که به مانند بازار بورس در دیگر کشورهای جهان، در بورس ایران نیز سرمایه‌گذاری‌های عمده از سوی تعداد معدودی از ذی نفعان انجام گرفته است. بنابراین کمک به رونق بورس در عمل بیش از همه به سود ابرسرمایه دارانی است که پشت سرمایه‌گذاران خرد پنهان شده اند.
در این شرایط توصیه میشود که اگر دولت قصد حمایت از سرمایه‌گذاران بورسی و کمک به رونق بورس را دارد، این حمایت را به نحوی انجام دهد که از طرفی شرایط را برای انباشت بیشتر سرمایه از سوی ابرسرمایه داران فراهم نکند و از طرف دیگر عواقب ناشی از خلق ۲۰ هزار میلیارد تومان پول پرقدرت و تزریق آن به بازار سرمایه را از روش‌هایی همچون محدود نمودن قدرت خلق پول بانک‌ها تا جای ممکن کاهش دهد.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری فارس؛ ۱۳۹۹۰۶۱۸۰۰۰۲۷۰
[۲] پایگاه اطلاع رسانی صندوق توسعه ملی
[۳] پایگاه اطلاع رسانی صندوق توسعه ملی
[۴] موسسه SWFI برای رتبه بندی صندوق‌های بین‌المللی
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
