مسیر اقتصاد/ طرح رجیستری به منظور مقابله با قاچاق تلفن همراه، برای اولین بار در سال ۱۳۸۵ مطرح شد. اما اولین گام‌های اجرایی آن ۱۱ سال بعد و در سال ۱۳۹۶ برداشته شد. مقابله با سنگ اندازی و زیاده‌خواهی واردکنندگان و دیگر ذی نفعان قاچاق ۲ میلیارد دلاری تلفن همراه، اقدام ساده‌ای نبود و به همین دلیل اجرای کامل این طرح، ماه‌ها به طول انجامید.
اکنون بیش از یک ماه است که روند سوء استفاده از رویه واردات مسافری تلفن همراه نیز متوقف شده و می‌توان گفت طرح رجیستری به طور کامل اجرایی شده است و مزیت‌های متعدد آن به مرور نمایان می‌شود.
افزایش ۴ هزار میلیارد تومانی درآمد دولت با اجرای کامل طرح رجیستری
تا پیش از اجرایی شدن طرح رجیستری، بیش از ۹۰ درصد نیاز بازار از طریق قاچاق و بدون نظارت رسمی به کشور وارد میشد؛ از این رو در این مدت آمار دقیقی از نیاز بازار داخلی تلفن همراه در دسترس نهادهای متولی قرار نداشت و امکان مدیریت بازار نیز فراهم نبود.
با وجود این، برآوردها حاکی از آن است که بازار تلفن همراه ایران سالانه بالغ بر ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار گردش مالی دارد و اجرای کامل طرح رجیستری به کلی امکان ورود غیرقانونی کالا به این بازار را غیرممکن نموده است.
مهم‌ترین مزیت این طرح برای دولت در آن است که هرساله از محل ۱.۵ تا ۲ میلیارد دلار واردات تلفن همراه، دست کم ۳۳۰ میلیون دلار، معادل ۴ هزار میلیارد تومان در قالب تعرفه واردات و مالیات بر ارزش افزوده، نصیب دولت می‌شود. این درحالیست که هزینه‌های اجرایی طرح رجیستری از یک هزارم این مبلغ نیز کمتر بوده است.
افزایش شفافیت و امکان مدیریت بازار ۲ مزیت بزرگ طرح رجیستری برای دولت
علاوه بر افزایش درآمدهای گمرکی، شفافیت وضعیت شرکت‌های واردکننده تلفن همراه دیگر مزیت این طرح برای دولت است؛ که موجب می‌شود دولت بتواند در پایان هر سال با توجه به عملکرد اقتصادی این شرکت‌ها، مبالغ بیشتری را در قالب مالیات بر درآمد از آن‌ها دریافت نماید.
نکته مهم‌تر اینکه تا پیش از اجرای کامل طرح رجیستری به دلیل نبود شفافیت در زمینه عملکرد شرکت‌های واردکننده تلفن همراه و همچنین برندهای خارجی که در بازار ایران حضور دارند، امکان مدیریت بازار تلفن همراه از دولت سلب شده بود. اما اکنون دولت می‌تواند از طریق قاعده‌گذاری مناسب، با برندهای خارجی وارد تعامل شود و آن‌ها را به مواردی همچون ارائه گارانتی مناسب و حتی الزام به ساخت داخل بخشی از قطعات تلفن‌های همراه ملزم نماید.
در نهایت در صورتی که شرایط برای شکل گیری تولیدکننده داخلی تلفن همراه در ایران فراهم شود، دولت می‌تواند با افزایش تعرفه واردات این محصول، از ۵ درصد کنونی که کمترین رقم ممکن در کتاب تعرفه است، به حمایت از تولیدکننده داخلی در برابر نمونه‌های خارجی بپردازد.
ارائه گارانتی معتبر و پیشگیری از دزدی ۲ مزیت مهم طرح رجیستری برای مردم
اما مزایای طرح رجستری تنها مخصوص دولت نیست؛ بلکه این طرح با ساماندهی به بازار تلفن همراه، مزایایی همچون افزایش اعتبار گارانتی‌های ارائه شده به تلفن‌های همراه و همچنین پیشگیری از دزدی را نیز برای مردم به همراه دارد.
با راه‌اندازی طرح رجیستری این امکان فراهم است که هر دستگاه تلفن همراه با گارانتی معتبر ارائه شود و در غیر اینصورت خریدار تلفن همراه بتواند با آگاهی از شرکت واردکننده دستگاه و ارائه دهنده گارانتی آن، حق خود را در زمینه ارائه گارانتی در سامانه مربوطه مطالبه نماید.
علاوه بر این طرح رجیستری موجب می‌شود هرگونه نقل و انتقال تلفن همراه بدون ثبت در سامانه مربوطه امکان پذیر نباشد؛ و به این ترتیب عملا انگیزه دزدی تلفن همراه به شدت کاهش می‌یابد. این مزیت علاوه بر غیرممکن نمودن فروش دستگاه‌های کارکرده به جای نو، موجب می‌شود فرد در هر زمان بتواند گوشی سرقت شده خود را غیرفعال نماید. امکان ردیابی دستگاه مزاحم‌های تلفنی نیز از دیگر مزیت‌های طرح رجیستری برای مردم است.
اجرای کامل طرح رجیستری به افزایش قیمت تلفن همراه منجر می‌شود؟
در پایان لازم به ذکر است اینکه گفته شود افزایش قیمت تلفن همراه در بازار داخلی یکی از نتایج نامطلوب طرح رجیستری بوده است، مطابق با واقعیت نیست؛ چراکه طرح رجیستری، به خودی خود هیچ تأثیری بر قیمت تمام شده واردات تلفن همراه ندارد و مبلغی که اکنون به عنوان تعرفه گمرکی و مالیات بر ارزش افزوده به حساب دولت واریز می‌شود، پیش از اجرای طرح رجیستری، به جای اینکه نصیب مردم شود به جیب قاچاقچیان میرفت.
بنابراین اجرای طرح رجیستری تغییری در قیمت تمام شده واردات تلفن‌های همراه ایجاد نمی‌کند و تنها حق دولت را که به جیب قاچاقچیان و قانون‌گریزان میرفت، استیفا می‌نماید.
انتهای پیام/ تولید و اشتغال
