به گزارش مسیر اقتصاد همانگونه که در گزارش قبل بیان شد پالایش نفت اولین قدم برای کاهش خام فروشی است. سودآور نبودن صنعت پالایش، همواره یکی از چالش‌های عمده این صنعت در ایران بوده است. بررسی وضعیت جهانی نیز همین موضوع را در سراسر جهان نمایان می‌کند.
اگر چه هزینه تولید یک بشکه نفت در سراسر جهان متغیراست، اما به طور متوسط تولید نفت خام به عنوان صنعتی پرسود شناخته می‌شود. افزایش یا کاهش قیمت نفت خام، جهت‌دهنده بسیاری از تصمیمات کشورهای تولیدکننده نفت است.
نمودار زیر متوسط هزینه تولید یک بشکه نفت خام را در مناطق مختلف جهان نشان می‌دهد:
هرچند کاهش هزینه‌های تولید ظاهرا باعث سودآوری بیشتر تولیدکنندگان نفت خام خواهد شد، اما این نکته را نیز باید در نظر گرفت که در کنار کاهش هزینه‌های تولید، میزان تولید نفت خام و عرضه آن افزایش خواهد یافت. تولید نفت بیش از تقاضا سبب افت یا حداقل ثابت ماندن قیمت خواهد شد. بررسی میزان تولید و تقاضا در سال‌های گذشته نشان‌دهنده آن است که همواره عرضه و تولید نفت حدودا در مقداری یکسان بوده است.
کاهش قیمت نفت خام با عرضه بیش از تقاضا
در سال‌های اخیر با وجود کاهش تولید نفت اوپک، ورود گسترده نفت شیل آمریکا به بازار جهانی به قدری بود که توانست بازار را دچار عرضه مازاد کند. مسئله‌ای که باعث ثبات قیمت نفت خام و همچنین کاهش سهم اوپک در بازار شد. سازمان اوپک در گزارش ماه ژوئن ۲۰۱۹، اعلام کرد تولید این گروه ۶۸ هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده و به ۲۹.۸۳ میلیون بشکه در روز رسیده است.
بنابراین تولید مازاد نفت و جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت آن، یکی از راه‌های افزایش حاشیه سود تولید نفت با هزینه بالا (مانند نفت شیل آمریکا) و به صرفه بودن سرمایه‌گذاری در آن است که توسط کشورهایی مانند آمریکا در حال اجراست.
سرمایه‌گذاری شرکت‌های آمریکایی و اروپایی در تولید نفت آسیا
در کنار این موضوع، افزایش هزینه‌های تولید نفت خام در کشورهای اروپایی و آمریکایی باعث ورود این کشورها به بازار تولید نفت خام در کشورهای آسیایی شده است. سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ نفتی در پروژه‌های اکتشاف و تولید نفت در کشورهایی که عمدتا توان سرمایه‌گذاری و همچنین دانش فنی این صنعت را ندارند، سودهای کلانی را برای شرکت‌های نفتی به همراه داشته است. فعالیت‌های گسترده شرکت‌های بزرگ نفتی مانند شل، توتال و اکسون‌موبیل نشان‌دهنده این موضوع است.
این مسئله باعث شده است شرکت‌های فعال در صنعت نفت و صنایع وابسته همواره در لیست شرکت‌های پردرآمد باشند. تصویر زیر پردرآمدترین شرکت‌های جهان را نشان می‌دهد:
چرا پالایش نفت خام صنعتی سودآور و راهبردی است؟
البته باید توجه داشت که سودآوری این شرکت‌ها تنها از فعالیت‌های بالادستی آن‌ها حاصل نشده است. گستردگی فعالیت شرکت‌های نفتی در صنعت پالایش، پتروشیمی و بازرگانی محصولات باعث تکمیل زنجیره تامین و سودآوری بالای این شرکت‌ها شده است. در واقع با تکمیل هرچه بیشتر زنجیره اکتشاف، تولید نفت خام، پالایش، تولید فرآورده، بازاریابی و عرضه، سودآوری صنعت نفت به میزان بیشتری افزایش خواهد یافت.
به عنوان مثال شرکت اکسن‌موبیل با درآمدی بالغ بر ۲۹۰ میلیارد دلار، هشتمین شرکت پردرآمد جهان به شمار می‌رود. ظرفیت پالایشی همه پالایشگاه‌های زیرنظر این شرکت تنها ۵ میلیون بشکه در روز است. اما این شرکت با تمرکز بر تکمیل زنجیره تامین و ایفای نقش موثر در خرده‌فروشی و برندینگ محصولات، در زمینه احداث و توسعه جایگاه‌های عرضه سوخت در سراسر جهان فعالیت می‌کند. به طوریکه این شرکت با کمک برندهای زیر مجموعه خود در حال حاضر در بیش از ۱۷ هزار جایگاه در ۱۶ کشور جهان سوخت بنزین عرضه می‌کند. همچنین شرکت اکسون‌موبیل با تامین گازوئیل با کیفیت، که به طور میانگین بهبود ۲ درصدی را در اقتصاد سوخت فراهم می‌کند، هم اکنون در بیش از چهارهزار جایگاه در کشورهای مختلف با برندهای اکسون دیزل یا موبیل دیزل گازوئیل عرضه می‌کند.[۱]
پینوشت:
[۱] مسیر اقتصاد شناسه خبر: ۹۵۹۵۲
انتهای پیام/ نفت و انرژی
