مسیر اقتصاد/ از زمان شروع به کار دوره دوم ریاست جمهوری نیکولاس مادورو در ونزوئلا، خوان گایدو، رئیس سابق مجلس ملی، دوره دوم ریاست جمهوری وی را خلاف قانون اعلام کرد و خود را به عنوان رئیس جمهور موقت ونزوئلا مطرح کرد.
از آن زمان تا به حال، ونزوئلا صحنه مناقشات داخلی بوده است و بسیاری از کشورها از جمله آمریکا نیز به صراحت از برکناری مادورو حمایت کرده اند.
قطعی سراسری برق در ونزوئلا
بر اساس گزارش ها، در حالی که تلاش کشورهای مخالف دولت ونزوئلا نتیجه چندانی نداشت و کم کم دولت تسلط خود بر شرایط را بیشتر می کرد، نیروگاه تولید برق «گوری» درپی حمله سایبری از کار افتاد و بخش های عظیمی از ونزوئلا به خاموشی فرو رفت.
قطعی برق در ونزوئلا، بعد از ظهر پنجشنبه گذشته آغاز شد؛ اما از آن زمان تا به حال دولت این کشور نتوانسته است نیروگاه های تولید برق را بار دیگر راه اندازی نماید و این مسئله خاموشی سراسری ونزوئلا را به بیش از ۶ روز رسانده است.
اکنون در ونزوئلا ۲۲ ایالت از ۲۳ ایالت با بحران خاموشی سراسری مواجهند و علاوه بر تعطیلی بخش های وسیعی از صنایع، کارخانه ها و پالایشگاه ها، نهادهای بسیار مهمی همچون بانکها، بیمارستان ها، تأسیسات آب شهری، انبارهای یخچال دار، پمپ های بنزین، حمل و نقل عمومی، فروشگاه ها و بسیاری از مراکز خدماتی دیگر به کلی تعطیل هستند.
این وضعیت یک فاجعه عظیم برای مردم ونزوئلا محسوب می شود و تا به حال مرگ تعداد زیادی از بیماران دیالیزی، تنفسی و … و همچنین مادران باردار و نوزادان را در این کشور درپی داشته است. شیوع بیماری های ناشی از آب آلوده و دیگر بیماری های واگیر همچون وبا نیز از دیگر تبعات فاجعه آمیز قطعی برق سراسری در ونزوئلاست.[۱]
۷۰ درصد تولید برق ونزوئلا به یک نیروگاه آبی وابسته است
قطعی برق در ونزوئلا از نیروگاه بزرگ برق آبی گوری آغاز شد. این نیروگاه بزرگ، سومین نیروگاه تولید برق آبی در جهان است. در دهه ۱۹۶۰ میلادی و درپی تلاش دولت ونزوئلا برای کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی، سد و نیروگاه گوری در این کشور احداث شد و به مرور سهم بیشتری از تولید برق ونزوئلا را به خود اختصاص داد.
بر اساس آمارها، اکنون بیش از ۷۰ درصد کل برق ونزوئلا از طریق این نیروگاه برق آبی ۱۲ هزار مگاواتی تولید می شود؛ که برای کشوری با بزرگترین ذخایر نفتی در جهان بسیار تأمل برانگیز است.
دلیل اصلی قطعی برق ونزوئلا چیست؟
مخالفان دولت ونزوئلا دلیل اصلی قطعی برق این کشور را ناتوانی دولت مادورو عنوان کرده اند. اما مقامات دولت از جمله لوییز موتا، وزیر انرژی و خورخه رودریگز، وزیر اطلاعات ونزوئلا، دلیل اصلی بحران خاموشی را حملات سایبری و خرابکاری مخالفان در نیروگاه گوری عنوان کرده اند.
در واقع حمله سایبری از نیروگاه گوری شروع شد و به تدریج به دیگر بخش های شبکه برق ونزوئلا نیز رسوخ کرد. بر اساس گزارش ها نحوه عمل ویروس‌هایی که در این حمله سایبری استفاده شده، مانند ویروس استاکس نت[۲] است. این ویروس بعضی از ورودی و خروجی های سیستم کنترل را هدف قرار میدهد و باعث می‌شود سنسورها اطلاعات را به درستی گزارش نکنند و سیستم از کنترل خارج شود و صدمه ببیند.
این ویروس موجب شده دریچه‌های آب زیادی باز شوند و در عین حال سنسورها تغییر وضعیت دریچه‌ها را به اتاق فرمان به درستی گزارش نکنند. همین مطلب باعث شده که فرکانس خروجی توربین‌ها نسبت به بقیه شبکه برق متفاوت شود و فشار زیادی روی شبکه وارد شود؛ که در نهایت به قطعی برق بخش مهمی از کشور منجر شده است.
پشت پرده بحران خاموشی گسترده در ونزوئلا
تصویری که برخی رسانه‌های دنیا القاء می کنند، این است که مشکل ونزوئلا ناکارآمدی دولت در رسیدگی به امور کشور است؛ همه تجهیزات قدیمی و کهنه است و دولت قصد ندارد با همکاری دولت های غربی، ونزوئلا را نوسازی و آباد کند. درحالی که این تصویرسازی صحیح نیست.
مشکل قطعی برق ونزوئلا این است که این کشور، یک دهه قبل با همکاری بزرگترین شرکت های اروپایی، تلاش کرده است تمام شبکه برق خود را به پیشرفته‌ترین تجهیزات مدرن غربی مجهز کند. همین مطلب باعث شده که امکان حمله سایبری گسترده به شبکه برق این کشور فراهم شود.
پروژه مدرن سازی نیروگاه بزرگ گوری از سال ۲۰۰۷ آغاز شد و شرکت بزرگ و چند ملیتی «آندریتز هیدرو»[۳] در چند مرحله همه ژنراتورها و تجهیزات آن را با استفاده از تأسیسات پیشرفته شرکت هایی همچون زیمنس، به روز رسانی کرده است.[۴] علاوه بر این شرکت زیمنس در طول سال های اخیر همکاری گسترده ای در ساخت و مدرن سازی نیروگاه های تولید برق ونزوئلا داشته است.[۵]
توسعه به سبک غربی چه بلایی بر سر کشورها می آورد؟
امروزه حملات سایبری یکی از مهم ترین روش های مقابله کشورها علیه یکدیگر است که به وضوح در عرصه کنونی ونزوئلا قابل مشاهده است. از حدود ۷ سال پیش که اسرائیل از استاکنس نت علیه تاسیسات هسته ای ایران استفاده کرد، کشورهای زیادی در اثر شیوع این ویروس و موارد مشابه آن صدمه دیده‌اند.
اما مهمترین راه برای وارد کردن ضربات سایبری، حضور گسترده شرکت های غربی در کشورهای هدف است. در دنیای معاصر همه سازندگان تجهیزات مدرن، راه های نفوذ و ضربه زدن از طریق آن تجهیزات را تعبیه می کنند، تا در زمان لازم بتوانند به حریف ضربه بزنند.
اینکه فرض شود شرکت زیمنس، به دلیل اعتبار جهانی خود اقدام به فروختن اطلاعات روش هک PLC های خود به مخالفان دولت ونزوئلا نمی کند، ساده انگاری است. زمانی که دعوا سر تصاحب بزرگترین منابع نفتی ثابت شده جهان باشد، فروش اطلاعات شبکه برق نه تنها ممکن، بلکه یکی از اقدامات برنامه ریزی شده کشورهای غربی است.
بنابراین می توان گفت اگر کشوری در توسعه زیرساخت های حیاتی خود به کشورهای متخاصم وابسته باشد، ممکن است آن ها به بهانه همکاری و مشارکت در سازندگی وارد شوند، اما در زمان های حیاتی ضربات خود را وارد خواهند آورد.
تصور کنید اگر نیروگاه های تولید برق ایران اکنون توسط تجهیزات و نرم افزارهای مدرن شرکت زیمنس مدیریت شود، آیا در آینده نزدیک نمی‌توان انتظار داشت حملات سایبری به مانند آنچه در ونزوئلا رخ داده است، گریبان ایران را بگیرد؟
پینوشت:
[۱] هال ترنر yon.ir/x1CGd
[۲] این ویروس در سال های قبل از سوی اسرائیل علیه تأسیسات هسته ای ایران نیز مورد استفاده قرار گرفت
[۳] سایت شرکت آندریتز هیدرو yon.ir/pxOO2
[۴] پاور تکنولوژی yon.ir/DJ6zC
[۵] سایت شرکت زیمنس آلمان yon.ir/6HauU
انتهای پیام/ نفت و انرژی
