دکتر نوفرستی مدیرعامل انجمن جامعه ایمن کشور و کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با مسیر اقتصاد با اشاره به اینکه در شرایط فعلی به نظر می‌رسد دولت به دنبال راهکار تغییر قیمت برای کاهش مصرف بنزین نباشد، گفت: به جای حذف یارانه نقدی خانواده‌های پرمصرف، باید یارانه پنهان برای مصارف بیش از حد را حذف کرد.
وی افزود: در شرایطی که این یارانه سنگین داده می‌شود، به نظر می‌رسد دولت به سمت راهکار کامل‌تری می‌رود که ما ۵ سال پیش آن را مطرح کردیم و آن موضوع تخصیص یارانه سهمیه برابر، برای همه ایرانیان است.
احیای کارت سوخت شخصی، مانع قاچاق سوخت
وی ادامه داد: این طرح به معنی دادن یارانه سهمیه برابر روی هر کد ملی است. این عادلانه‌ترین شکل توزیع یارانه است. پس با همین قیمت فعلی افراد ملزم هستند با کارت سوخت شخصی و بدون وجود نرخ دوم، سوخت‌گیری کنند. لازمه آن این است که کارت سوخت جایگاه‌ها حذف شود.
نوفرستی همچنین گفت: در ساختار کارت سوخت مهم این است که مردم بدانند میزان بنزینی که برداشت می‌کنند و جایگاه‌هایی که بنزین می‌زنند رصد می‌شود و فردی که دارد برای قاچاق از سوخت استفاده می‌کند، مشخص می‌شود. این راهکار جلوی قاچاق را می‌گیرد اما جلوی بی‌عدالتی را نمی‌گیرد. چون سوبسید به خودرو تعلق می‌گیرد.
توزیع عادلانه یارانه پنهان سوخت با اختصاص «کارت انرژی» به کد ملی
وی افزود: در حال حاضر برای کاهش مصرف و جلوگیری از قاچاق، همزمان با عدالت در توزیع یارانه انرژی، به کارت انرژی یا کارت سوخت فکر می‌شود که به هر کد ملی تعلق می‌گیرد. اما بنا نیست به هر فرد چند لیتر مشخص سهمیه بنزین مانند کوپن تعلق بگیرد که بعدا آن فردی که استفاده ندارد سهمیه بنزینش را در بازار ثانویه بفروشد و عده‌ای دلال به وجود بیایند که با قیمت پایین بخرند و به جای آن که یارانه به خانواده حقیقی برسد در جیب دلال‌ها برود.
این کارشناس انرژی ادامه داد: بلکه مثلا می‌گوییم ماهانه هر کس ۲۰ تا ۲۵ لیتر سهم ماهانه دارد که برای یک خانواده ۴ نفره می‌شود ۱۰۰ لیتر بنزین ماهانه؛ اما نه سهمیه بنزین بلکه یارانه سهمیه که با نرخ آزاد به وجه ریالی در کارت اعتباری یارانه انرژی خانوار تبدیل می‌شود.
وی افزود: نرخ محاسبه نیز شناور است که هر ماه ممکن است به خاطر تغییرات منطقه‌ای کم یا زیاد شود. مبنا این است که دولت از بیت‌المال، ریالی بابت بنزین یارنه ندهد. حالا نرخ آزاد می‌خواهد ۶۰۰۰ تومان یا ۸۰۰۰ تومان یا هر مبلغی باشد. نکته اینجا است که یارانه به هر فرد ایرانی و نه به هر خودرو تعلق می‌گیرد. مثلا همان خانواده ۴ نفره اگر در ماه بیشتر از ۱۰۰ لیتر می‌خواهد مصرف بکند اشکالی ندارد ولی باید بهایش را به نرخ آزاد بپردازد.
گسترش CNG لازمه ایجاد کارت انرژی
این استاد دانشگاه بیان کرد: در اجرای این طرح، کرایه تاکسی‌ها با سوخت جایگزین CNG قابل مدیریت است. در حال حاضر بالای ۹۰ درصد تاکسی‌ها و بالای ۸۰ درصد وانت بارها دوگانه‌سوز هستند. افزایش استفاده از CNG در خودروها با توجه به قیمت گاز خانگی که ۱۵۰ تومان است و قیمت CNG خودرو که ۴۵۰ تومان است، به سود دولت است.
وی افزود: آقای محمد حسینی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفته است که دولت به دنباله ارائه یارانه سوخت برای برقراری عدالت است. این موضوع پیشینه‌اش به اسفند ۹۲ برمی‌گردد که آقای روحانی از نمایندگان مجلس و کارشناسان، تقاضای هم‌فکری پیرامون بحث یارانه‌ها را کردند. آن موقع بنده پیشنهاد کارت انرژی برای سه حامل انرژی یعنی برق، گاز و بنزین را ارائه دادم. این طرح با عنوان «کارت اعتباری یارانه انرژی برابر» (کایاب) مطرح شده بود.
طرح کایاب، تخصیص سهمیه برای تمام حامل‌های انرژی
وی توضیح داد: اول ماه کارت به مقدار ریالی معادل انرژی گاز، برق و بنزین برای هر فرد، شارژ می‌شود و مقدار هر کدام متناسب با همان فصل سال خواهد بود. مثلا در مورد بنزین، کارت به مقدار مشخص شارژ می‌شود و این مبلغ تا آخر ماه یا آخر فصل قابل نقد شدن نیست. کارت انرژی می‌تواند شبیه به کارت مترو و BRT باشد و به صورت خودکار مبلغ را کسر کند.
نوفرستی در ادامه گفت: از طرفی الزامی به استفاده از کارت انرژی در پمپ بنزین نیست یعنی فرد می‌تواند مبلغ بنزین را از هر کارت دیگری با نرخ آزاد پرداخت کند. در آخر دوره مبلغ باقیمانده در کارت انرژی قابل برداشت است. در واقع دولت مازاد سهم آن‌ها از انرژی را از ایشان می‌خرد. در این طرح مردم باید بدانند هر چه صرفه‌جویی کنند و در کارت بماند، برای خودشان است. پس حتی می‌توانند به صورت آزاد هزینه‌ها را پرداخت کنند که به این شکل نقدینگی کاهش می‌یابد و حتی از رشد تورم می‌تواند جلوگیری کند.
صرف درآمد حاصل از کاهش مصرف در توسعه حمل و نقل عمومی
وی با مطرح کردن این پرسش که اساس کارت انرژی چیست، ادامه داد: ما به مصرف بسیار بالای انرژی عادت کرده‌ایم. با این قیمت‌های ارزان انرژی امروز، انگیزه و میلی برای بهینه‌سازی وجود ندارد. طرح کارت انرژی کمک می‌کند مردم به دو چیز توجه کنند. یکی اینکه ارزش حامل‌های انرژی را واقعی‌تر لمس کنند و دوم اینکه بدانند هر چه صرفه‌جویی کنند مستقیم به نفع خودشان است.
نوفرستی در پایان اضافه کرد: با ادامه این روند طرح‌های بهینه‌سازی توجیه‌پذیر می‌شود. مردم متقاضی می‌شوند و سازندگان به سمت تولید محصولات بهینه و یا ساخت و ساز مناسب حفظ انرژی می‌روند. یک موضوع مهم که باید به آن تاکید شود این است که درآمد حاصل از صرفه‌جویی مردم و کاهش مصرف و حذف قاچاق، نباید در بودجه جاری برود بلکه تماما باید برای توسعه حمل و نقل عمومی و مسائل مربوط به حوزه انرژی هزینه شود؛ به خصوص برای بنزین باید در توسعه حمل و نقل عمومی، توسعه CNG و حتی خودروهای هیبریدی هزینه شود.
انتهای پیام/ تعرفه‌گذاری انرژی
