مسیر اقتصاد/ آمریکا 6 ماه قبل به طور یکجانبه از توافق هسته ای با ایران خارج شد و از تاریخ ۱۳ آبان بار دیگر تحریم های مالی و نفتی خود را اجرایی نمود. مقامات آمریکایی، از جمله دونالد ترامپ رئیس جمهور این کشور بارها تصریح کرده اند که هدف آن ها مذاکره مجدد با ایران است تا بتوانند امتیازات به مراتب بیشتری درخصوص آینده برنامه هسته ای و توان موشکی ایران و همچنین اقدامات منطقه ای این کشور دریافت نمایند.
از طرف دیگر کشورهای اروپایی با وجود مخالفت با آمریکا و تأکید بر حفظ توافق هسته ای با ایران، از زمان خروج آمریکا از برجام، حتی از ایجاد یک کانال مالی مستقل برای تجارت با ایران عاجز بوده اند. در چنین شرایطی نمی توان از آن ها انتظار داشت اقداماتی را در دستور کار قرار دهند که منافع مد نظر ایران در توافق هسته ای را تضمین نماید؛ چراکه شواهد نشان از آن دارد که آن ها نه توان لازم برای تحقق این مهم را دارند و نه از عزم سیاسی برای مقابله با آمریکا برخوردارند.
جمهوری اسلامی ایران به کدام برجام متعهد است؟
در طول بیش از ۶ ماه اخیر ایران هیچ اقدام ویژه ای برای برهم زدن تعادل موجود انجام نداده و تنها به صبر و تحمل منفعلانه بسنده نموده است؛ تا شاید مقامات اروپایی گرهی از کار اقتصاد ایران بگشایند. اما تداوم این روند به صلاح کشور نیست.
کشورهای اروپایی وعده های متعددی داده اند، اما نه تنها به آن عمل نکرده اند، بلکه حتی نتوانسته اند جلوی شرکت های خود در خروج از ایران را بگیرند. لذا در حال حاضر این سوال جدی پیش روی کارشناسان و مسئولین وجود دارد که ایران به کدام برجام متعهد است؟ چرا که عملا تنها کشور باقیمانده در این توافق در حال حاضر ایران است؛ آمریکا به طور رسمی از این توافق خارج شده و برخلاف آن عمل می کند و کشورهای اروپایی نیز به جز وعده های مشروط و غیرعملیاتی، اقدام فعالانه دیگری انجام نداده اند.
بر این اساس، در شرایط کنونی ضروری است ایران اقداماتی فعالانه را در دستور کار قرار دهد و به کشورهای غربی نشان دهد نمی‌توانند با بهانه های واهی از انجام تعهدات خود سر باز بزنند و در مقابل از ایران انتظار داشته باشند به همه تعهدات خود در برجام عمل نماید.
توسعه روابط با کشورهای منطقه برگ برنده ایران
مهم ترین اقدام ایران در این زمینه، ناامیدی از طرف های غربی و تلاش برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور با استفاده از ظرفیت های درونی است. علاوه بر این در عرصه سیاست خارجی نیز ایران باید اقداماتی انجام دهد.
از جمله این موارد، تلاش برای تعامل فعالانه با کشورهایی همچون روسیه و چین و به طور خاص شکل دهی روابط عمیق با کشورهای منطقه همچون عراق، ترکیه، پاکستان و کشورهای آسیای میانه در قالب مذاکرات مستقل است که نتیجه آن می تواند مزیت های متعددی برای ایران درپی داشته باشد و دست کم بخشی از مشکلات مبادلات خارجی را مرتفع نماید.
مشغله های منطقه ای آمریکا مانع درگیری با ایران
با این وجود، برخی کارشناسان معتقدند اقدام ایران برخلاف برجام می تواند به بی ثباتی سیاسی در منطقه منجر شود و یا حتی آمریکا را به رویارویی مستقیم نظامی با ایران سوق دهد؛ اما تحولات جهانی به وضوح خلاف این تحلیل را نشان می دهد.
در حال حاضر آمریکا با مسائل و مشکلات گسترده ای مواجه است که به هیچ عنوان امکان حضور در یک جنگ دیگر در منطقه خاورمیانه را نمی دهد. به طور خاص تحولات اخیر کشور مکزیک بزرگترین مشغله ذهنی مقامات آمریکایی است. کمتر از یک ماه دیگر آقای آندرس مانوئل لوپز اوبرادو، ملقب به آملو (AMLO) ریاست جمهوری خود را در مکزیک آغاز خواهد کرد. وعده هایی که وی در زمان انتخابات ریاست جمهوری داده است به وضوح خلاف منافع آمریکا در منطقه آمریکای مرکزی است.
در این زمینه به طور خاص می توان به دو سیاست ملی نمودن منابع عمومی مکزیک و همچنین اجازه ورود مهاجران از این کشور به آمریکا، اشاره کرد. درحال حاضر بسیاری از منابع عمومی کشور مکزیک در کنترل شرکت های آمریکایی هستند و ملی اعلام کردن آن ها ضرر گسترده بسیاری از این شرکت ها را درپی خواهد داشت.
از طرف دیگر عدم مدیریت مهاجران فقیر کشورهای آمریکای مرکزی در مرز مکزیک با آمریکا و رهاکردن آن ها برای ورود به خاک آمریکا، می تواند مشکلات بزرگی را برای این کشور به همراه داشته باشد.[۱]
نیروهای نظامی آمریکا درگیر مرزهای جنوبی هستند
برای این منظور در حال حاضر آمریکا بخش قابل توجهی از نیروهای نظامی و تجهیزات خود را به مرزهای جنوبی منتقل نموده است تا بتواند با تنش های احتمالی ماه آینده مقابله نماید. مقامات آمریکایی حتی تأکید کرده اند اگر نیاز باشد از نیروهای نظامی خود به منظور جلوگیری از ورود مهاجران به خاک این کشور استفاده خواهند کرد.[۲]
بر اساس اطلاعات مربوط به ناوهای جنگی آمریکا، درحال حاضر از ۱۱ ناو فعال این کشور ۸ ناو به آمریکا فراخوانده شده اند و در مرزهای جنوبی این کشور مستقر هستند. این اطلاعات نیز نشان از تمرکز آمریکا برای فعالیت احتمالی در مرزهای جنوبی دارد.[۳]
خروج نظامی آمریکا از خاورمیانه برای تمرکز بر همسایگان
تمرکز نیروهای نظامی آمریکا بر مرزهای جنوبی تاحدی توسعه یافته است که این کشور بخش قابل توجهی از نیروهای خود در سراسر جهان را به خاک خود فراخوانده است. به تازگی تعدادی از مقام های نظامی آمریکا در پیامی به دولت این کشور، از خروج گسترده تجهیزات و نیروهای نظامی آمریکا از منطقه خاورمیانه در ماه های اخیر انتقاد کرده اند. به عقیده آن ها کاهش حضور آمریکا در منطقه به افزایش قدرت ایران منجر خواهد شد.[۴]
دکترین نظامی جدید آمریکا که سال گذشته و پس از سال ها تحقیق و مطالعه، از آن رونمایی شد، حاوی یک نکته کلیدی بود و آن تغییر سیاست آمریکا از «آمادگی حضور در جنگ نظامی در چند منطقه» به «تمرکز بر آمادگی جنگی در یک منطقه» بود؛ اکنون نیروهای نظامی آمریکا تنها بر مرزهای جنوبی تمرکز دارند و این کشور دست کم در یک سال آینده، امکان شروع جنگ در نقاط دیگر جهان را ندارد.
علاوه بر این مشکلات گسترده هم پیمانان آمریکا در مناطقی همچون یمن و سوریه به وضوح نشان می دهد اگر آمریکا قصد ورود گسترده نظامی داشته باشد، ابتدا باید به درماندگی خود در این مناطق پایان دهد و جنگ با ایران یک هدف بسیار دور برای این کشور محسوب می شود.
پینوشت:
[۱] سن دیگو یونیون تریبون yon.ir/YJ3FW
[۲] تلر ریپورت yon.ir/gV3jl
[۳] استراتفور yon.ir/IrxIE
[۴] واشنگتن پست yon.ir/9POeU
انتهای پیام/ تجارت و ارز
