به گزارش مسیر اقتصاد تحریم های حوزه انرژی، مسئله ای است که این روزها مسئولان و به خصوص وزارت نفت را به تکاپو انداخته است. علیرغم تاکیدات مکرر رهبر معظم انقلاب از سال ها پیش بر لزوم حذف خام فروشی و عدم وابستگی اقتصاد به نفت، دولت های مختلف توجه شایانی به این امر نکرده اند.
۳ محور «مقابله پایدار» با تحریم های نفتی
در حوزه نفت و انرژی اقداماتی اساسی و پایه ای وجود دارد که بایستی در روزهای خوشی و به صورت داوطلبانه و اختیاری از سوی مقامات کشور انجام شود. انجام نگرفتن این اصلاحات اساسی موجب می شود مشکلات موجود، در روزهای سخت کنونی که با تحریم های جدید آمریکا مواجه هستیم، بیش از گذشته بروز داشته باشد.
در همین زمینه، رهبر معظم انقلاب در دیدار با هیئت دولت در ۷ شهریور ۱۳۹۷ فرموده اند: «جاذبه درست کنید برای بخش خصوصی که این نقدینگی به این طرف هدایت بشود؛ می شود این کارها را کرد؛ امتیاز بدهید، جاذبه درست کنید. ما برای فروش نفتمان یک مواردی اتّفاق افتاده که برای اینکه بتوانیم کار را پیش ببریم یک مسامحه‌ای در قیمت کرده‌ایم، مثلاً فرض کنید که یک تخفیفی به یکی دادیم؛ خب این کار را در داخل انجام بدهیم؛ بخش خصوصی را وادار کنیم، کارهای مهمّی می شود انجام داد.»
به منظور رفع مشکلات بخش نفت و بی اثر نمودن تحریم های آمریکا در این زمینه، سه گام اساسی وجود دارد که در ادامه به آن ها پرداخته می شود.
تسهیل ساخت پتروپالایشگاه، راه حل قطعی و بلند مدت بی اثر کردن تحریم نفت
با توجه به تاکیدات مهم مقام معظم رهبری نسبت به توسعه حوزه پالایشی و ساخت پالایشگاه جهت حذف خام فروشی نفت، به نظر می رسد که جان کلام در خصوص اعطای تخفیفاتی در فروش نفت برای استفاده در داخل و در پروژه های تکمیل زنجیره ارزش در نفت باشد که در بلند مدت میسر خواهد بود.
برای تحقق این هدف تخفیف و تسهیل در فرآیند توسعه صنعت پالایش نفت کشور که بیش از دو دهه است، پالایشگاه نفت جدیدی به خود ندیده، امری ضروری است که از دو جهت قابل بررسی است:
اول اینکه نباید با سرمایه گرانبهای منابع فسیلی به شکل خام فروشی برخورد شود؛ در حالیکه می توان ارزش افزوده، درآمد و اشتغال بسیار بالاتری از آن کسب کرد. اما در حال حاضر بیش از نیمی از ۴.۵ میلیون بشکه نفت و میعانات گازی کشور به صورت خام صادر می شود.
نکته دوم نیز در اینجاست که اساسا تحریم فروش نفت خام به سهولت انجام می شود. در حالی که اگر این نفت در پتروپالایشگاه به فرآورده و محصول شیمیایی تبدیل شود، تحریم آن به مراتب سخت تر خواهد شد.
ساخت پتروپالایشگاه و بردن نفت خام در این فرآیند موجب کوچک تر شدن محموله ها نسبت به محموله های نفت خام در کشتی های غول پیکر می گردد. همچنین با افزایش تعداد و کوچکتر شدن مشتریان نسبت به مقاصد مشخص و محدود پالایشگاهی نفت خام، فروش محصولات در شبکه مویرگی انجام می شود. بنابراین هر دو عامل مذکور در کاهش میزان شناسایی و اثرپذیری تحریم های نفتی موثر خواهد بود.
تخفیف در فروش نفت به بخش خصوصی داخلی، راه حل کوتاه مدت مقابله با تحریم
تکمیل زنجیره ارزش نفت امری ضروری است و بایستی از هم اکنون فرآیند زمان بر ساخت و بهره برداری از پتروپالایشگاه در دستور کار قرار بگیرد. اما با در نظر گرفتن شرایط تحریمی کشور، لازم است راهکارهایی کوتاه مدت همچون فروش نفت در بورس نیز در دستور کار قرار بگیرد.
باید توجه داشت تثبیت میزان فروش نفت با تخفیف های جزئی نسبت به نفروختن نفت و کاهش قابل توجه صادرات آن ارجحیت دارد.
علاوه بر این درحال حاضر فروش نفت ایران با ارائه تخفیف به خارجی ها در حال انجام است و به دلیل شرایط تحریمی کشور و محدودیت شرکت ها و کشور های خارجی در تعامل و خرید نفت از شرکت ملی نفت ایران، فروش نفت با مشکل مواجه است.
در مقابل بخش خصوصی با مشکل محدودیت تحریمی فروش نفت به مشتریان خارجی موجه نیست و می تواند در دور زدن تحریم به کشور کمک کند. در این شرایط اگر همان تخفیفی را که به مشتریان خارجی داده می شد، به بخش خصوصی داخلی داده شود، میزان موفقیت این طرح افزایش خواهد یافت.
با توجه به اینکه عرضه و فروش نفت در بورس انرژی در روزهای آتی مطرح شده است، در نظر گرفتن تسهیلات و تخفیفاتی که متضمن موفقیت این طرح باشد، ضروری است.
هدایت نقدینگی بخش خصوصی؛ کلیدواژه بی اثر کردن تحریم ها
روح و زیربنای تمامی موارد مذکور که به عنوان راهکار های کوتاه مدت و بلند مدت مقابله با تحریم بیان شد، ورود بخش خصوصی در این عرصه ها و استفاده از نقدینگی موجود در جامعه، در بخش هایی است که نه تنها به مشکلات کشور نمی افزاید، بلکه در مسیر مشکل گشایی آن ها بر می آید.
در حال حاضر سرمایه گذاری در حوزه تولید و فروش نفت، یک امر بسیار سود ده محسوب می شود. بنابراین هنر دولت و سیاست گذاران کشور در این است که مسیر سود و منافع شخصی افراد و بخش خصوصی را به منافع ملی و اجتماعی پیوند بزنند و از سرمایه های آن ها در راستای رفع مشکلات پیش روی کشور استفاده نمایند.
انتهای پیام/ نفت و انرژی
