به گزارش مسیر اقتصاد در کشور آمریکا چندین شرکت بزرگ، مسئولیت تامین برق و گاز مشترکین واقع در ایالت های مختلف این کشور را بر عهده دارند.
از جمله مهمترین آنها میتوان به شرکت ادیسون کالیفرنیای جنوبی (SCE)، گاز و برق سندیگو(SDG&E) و شرکت پی‌جی اند ای(PG&E) اشاره کرد. شرکت سندیگو (SDG&E) مسئول برق و گازرسانی به بیش از ۳.۳ میلیون مشترک در ایالت کالیفرنیا بوده و بیش از ۵۰۰۰ کارمند دارد.
تعرفه های برق بخش خانگی شرکت سندیگو به چند نوع تقسیم می‌شوند. از مهمترین آنها میتوان به تعرفه استاندارد با مدل قیمتگذاری به روش IBT و همچنین ترکیب مدل پلکانی با مدل چند زمانه (TOU) اشاره کرد. شرح این دو نوع تعرفه در ادامه آورده شده است.
تعرفه های استاندارد سندیگو
تعرفه برق استاندارد شرکت سندیگو شامل سه پله قیمتی بوده و در فصل های سرد و گرم متفاوت است؛ به طوری که قیمت فصل گرم بیشتر از قیمت های فصل سرد است.
همچنین در این نوع از تعرفه گذاری، میزان مصارف پله ها به صورت درصدی از یک خط پایه (Baseline) محاسبه شده و مقدار خط پایه نیز تابع فصل و موقعیت مکانی مشترکین است.
به عنوان مثال، مقدار خط پایه در نواحی ساحلی و فصل گرم برابر ۲۴۹ اما در نواحی گرمسیری بیابانی برابر ۵۵۵ کیلووات ساعت در ماه است. مقدار تعرفه برق نوع استاندارد در شکل زیر آورده شده است:
تعرفه های استاندارد شرکت سندیگو نشان می دهد که اختلاف قیمت برق بین فصل زمستان و تابستان برای مشترکین پرمصرف بیش از مشترکین کم مصرف است. به طوری که اختلاف قیمت پله اول در فصل تابستان و زمستان کمتر از ۲ سنت اما همین اختلاف در پله آخر به حدود ۴ سنت می رسد.
از آنجایی که قیمت برق در پله سوم مصرفی، بیش از ۴۶ سنت بر کیلووات ساعت است، در نتیجه مشترکین پرمصرف با قبوض بالای برق مواجه شده و به همین دلیل بهتر است این مشترکین از تعرفه برق کنتورهای چند زمانه استفاده کنند.
تعرفه برق چند زمانه این امکان را به مشتری می‌دهد تا تنها با تغییر رفتار و جابه جایی مصارف برق از زمان اوج بار به کم باری، مبلغ نهایی قبض برق خود را به طور چشمگیری کاهش دهد و در صورتی که نخواهد الگوی مصرف برق خود را تغییر دهد بایستی بهای زیادی بابت مبلغ برق خویش بپردازد.
تعرفه برق دوزمانه سندیگو
تعرفه های برق مدل دوزمانه در این شرکت در دوپله مصرفی شامل زمان اوج بار و غیراوج بار بوده و همچنین برای فصول گرم و سرد متفاوت است. به علت اهمیت فصل تابستان، تعرفه های برق این فصل در شکل زیر آورده شده است:
اگر چنانچه فرض شود که متوسط تعرفه استاندارد برای پله دوم و سوم در فصل تابستان ۴۳ سنت بر کیلووات ساعت باشد، آنگاه میتوان گفت که برای این دو پله، قیمت زمان اوج بار حدودا ۲۰ سنت بیشتر از قیمت برق استاندارد و قیمت زمان غیر اوج نیز ۷ سنت کمتر از قیمت برق استاندارد است؛ اما برای پله اول، قیمت اوج بار تنها ۱۲ سنت از قیمت برق استاندارد بیشتر بوده و قیمت کمباری پله اول در تعرفه دو زمانه هم حدود ۳ سنت نسبت به تعرفه استاندارد کاهش یافته است.
همچنین قیمت برق مشترکین پرمصرف در زمان اوج مصرف، ۷۵ درصد بیشتر از مشترکین کم مصرف است. این قاعده برای زمان عادی مصرف نیز صادق است.
این شیوه قیمتگذاری باعث می شود تا نسبت قیمت زمان اوج به کم باری برای پله های مختلف مصرفی ثابت مانده و در نتیجه مشترکین پرمصرف و کم مصرف، احساس یکسانی از جریمه یا پاداش را تجربه بکنند. روندی که در نظام تعرفه‌گذاری ایران در زمان اوج بار و کمباری، برعکس آن مشاهده می‌شود.
آسیب شناسی قیمت فعلی برق خانگی در ایران
نظام فعلی برق خانگی در ایران بدین صورت است که علاوه بر پلکانی بودن برق، برای مشترکین دارای کنتور سه زمانه به میزان ۴۵ تومان جریمه اوج بار به قیمت برق در زمان اوج افزوده شده و به میزان ۲۲.۵ تومان در زمان کمباری از آن کاسته می‌شود.
اعداد جریمه و تخفیف نیز در مناطق گرمسیری ۱و۲ با ضرایب و محاسبه می‌شود. از آنجایی که قیمت های برق به طور پلکانی افرایش یافته اما قیمت جریمه، ثابت و برابر پله اول در نظر گرفته می شود، در نتیجه درصد جریمه زمان اوج بار به بهای برق مصرفی برای مشترکین کم مصرف بیش از مشترکین پرمصرف است. این موضوع به خوبی در شکل زیر مشاهده می شود:
هرچند که درصد تخفیف نیز برای مشترکین کم مصرف بیش از دیگران است اما به علت «مثبت بودن قدرمطلق جریمه منهای تخفیف»، درصد افزایش بهای کل قبض برای مشترکین کم مصرف بازهم بیش از دیگران می باشد.
بررسی ها نشان می‌دهد در نظر گرفتن یک جریمۀ ثابت برای همه مشترکین پرمصرف و کم مصرف غیر موثر است. در واقع بایستی به هنگام قیمت گذاری به این نکته توجه داشت که غالب مشترکین کم مصرف در زمان اوج بار از حداقل وسایل ضروری استفاده می‌کنند و نبایستی انتظار داشت که میزان مصرف خود در زمان اوج بار را چندان کاهش دهند.
حال آنکه مشترکین پرمصرف می توانند با اصلاح رفتار خود و اجتناب استفاده از وسائل غیرضروری (مانند ماشین ظرفشویی، ماشین لباسشویی، خشککن، سونا و غیره) در زمان اوج بار، توان مصرفی خود را در زمان های حساس کاهش دهند و یا اینکه بهای واقعی برق خود را در زمان اوج بار پرداخت کنند.
بنابراین در این شرایط و با توجه به تجربیات جهانی، تمرکز بر «مشترکین پرمصرف» جهت افزایش تعرفه برق و جریمه قطعا بر کاهش اوج مصرف موثر بوده و بخش قابل توجهی از بحران برق را حل خواهد کرد.
منابع:
https://www.sdge.com
