به گزارش مسیر اقتصاد دلار آمریکا از زمان جنگ جهانی دوم به عنوان ارز ذخیره جهان بوده است، اما ترکیبی از دلایل سیاسی و اقتصادی به تدریج سلطه آن را کاهش می‌دهد. براساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، نزدیک به ۶۰ درصد ذخایر بین‌المللی به صورت دلاری نگهداری می‌شود و همچنین پرکاربردترین ارز در مبادلات است. اما اکنون، تحریم‌های غرب علیه روسیه به دلیل مناقشه اوکراین، کشورهای دیگر را نسبت به پیامدهای احتمالی عبور از واشنگتن نگران کرده است. بطوریکه، کشورهایی مانند برزیل، آرژانتین، بنگلادش و هند، ارزها و دارایی‌های پشتیبان دیگر از جمله یوان چین و بیت کوین را برای تجارت و پرداخت استفاده می‌کنند. البته بحث دلارزدایی حداقل از دهه ۱۹۷۰ بصورت جست و گریخته مطرح بود اما اکنون به سه دلیل دیگر کشورهای سراسر جهان تلاش می‌کنند تا برنامه‌های خود برای دلارزدایی را پیاده کنند.
تاثیر منفی سیاست پولی ایالات متحده بر سایر کشورها
نخستین دلیل اینکه ایالات متحده منتشرکننده ارز ذخیره جهان بوده که همچنین ارز غالب در تجارت بین المللی و سیستم‌های پرداختی است. براساس گزارش اندیشکده مرکز ویلسون در ماه می؛ دلار تسلط زیادی بر اقتصاد جهانی دارد و اغلب بیش از حد ارزش گذاری می‌شود. این امر موقعیتی را برای ایالات متحده به ارمغان آورده که والری ژیسکار دستن، رئیس جمهور سابق فرانسه (۱۹۷۴-۱۹۸۱) آن را «امتیاز اضافی» نامید. یکی از جنبه‌های این امتیاز اینکه آمریکا می‌تواند بدون اینکه وارد بحران شود بدهی خود را بپردازد زیرا به سادگی پول بیشتری منتشر می‌کند. همچنین به این معنی است که کشورهای سراسر جهان باید سیاست‌های اقتصادی و پولی ایالات متحده را از نزدیک دنبال و از سرریز تأثیرات آن بر اقتصاد خود جلوگیری کنند.
برخی کشورها از جمله هند، اعلام کرده‌اند از سیاست‌های پولی ایالات متحده که آنها را به مانند گروگان می‌کند به ستوه آمده‌اند، زیرا باور دارند که ایالات متحده منتشرکننده بدون پشتوانه ارزهای ذخیره جهان است. در همین راستا، کار گروهی در بانک مرکزی هند به دنبال گسترش استفاده از روپیه هند برای تجارت بوده که همسو با دیدگاه نخست وزیر هند است.
افزایش تورم در کشورهای نوظهور به دلیل تقویت ارزش دلار
همچنین، افزایش ارزش دلار در برابر اکثر ارزهای جهان، واردات را برای کشورهای نوظهور گران‌تر می‌کند. در آرژانتین، فشار سیاسی و افت صادرات منجر به کاهش ذخایر دلاری و فشار بر پزو آرژانتین شد که در نهایت منجر به تورم می‌شود. وزیر اقتصاد این کشور اخیرا اعلام است که این امر باعث شد تا آرژانتین بخشی از هزینه واردات از چین را با استفاده از یوان پرداخت کند.
یک شرکت خدمات مالی بین‌المللی، در گزارشی در ۲۹ ژوئن نوشت: « افزایش ارزش دلار نقش آن را به عنوان ارز ذخیره ضعیف می‌کند. زیرا اگر دسترسی به دلار گران‌تر شود، کشورها به دنبال گزینه‌های جایگزین خواهند بود.» در این میان، لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا رئیس‌جمهور برزیل، یکی از حامیان سرسخت راه‌اندازی ارزهای جایگزین برای تسویه تجاری است، بطوریکه که برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی در حال کاهش کاربرد دلار هستند.
کاهش نقش دلار نفتی پس از انقلاب شیل
یکی از عوامل مهم در تبدیل شدن دلار آمریکا به ارز ذخیره جهانی، استفاده کشورهای خلیج فارس از دلار برای مبادلات نفتی است زیرا تا زمانی که این روند تداوم داشته باشد، دلار همچنان یک ارز تجاری پرکاربرد بود. براساس توافق سال ۱۹۴۵ بین عربستان سعودی و ایالات متحده، ریاض تنها با استفاده از دلار نفت خود را به آمریکا خواهد فروخت. در مقابل، عربستان ذخایر مازاد دلار را مجدداً در خزانه و شرکت‌های ایالات متحده سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این توافق، تضمین امنیتی آمریکا برای عربستان سعودی را در ازای آن می‌دهد. اما با ظهور صنعت نفت شیل، وابستگی ایالات متحده به واردات کاهش و حتی صادرکننده خالص نفت شد. البته، تغییرات ساختاری در بازار نفت ناشی از انقلاب نفت شیل می‌تواند نقش دلار را به‌عنوان ارز ذخیره جهانی تضعیف کند، زیرا صادرکنندگان نفت که نقش مهمی در تثبیت وضعیت دلار دارند، باید خود را تغییر و از ارزهای جایگزین استفاده کنند.
منبع: بیزنس اینسایدر
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
