به گزارش مسیر اقتصاد به آلیاژهای آهنی که بین دوهزارم درصد تا حدود ۲ درصد کربن داشته باشند، فولاد اطلاق می‌شود. خواص فولاد به درصد کربن موجود در آن، عملیات حرارتی انجام شده بر روی آن و فلزهای آلیاژدهنده موجود در آن بستگی دارد. از فولادی که بین دوهزارم درصد تا دودهم درصد کربن داشته باشد برای ساختن سیم، لوله و ورق‌های فولادی استفاده می‌شود. تولید محصولات فولادی به روش‌های جدید و شکل امروزی در بخش‌های مختلف نظیر راه‌آهن، صنایع اتومبیل‌سازی، هواپیماسازی، کشتیرانی و سایر بخش‌ها کاربرد دارد و از گذشته تا به امروز نیز در حال رشد بوده است. نورد سرد و گرم نیز يكی از روش‌های مرسوم برای توليد ورق‌های فولادی است.
واردات محصولات فولادی با ارزش‌افزوده بالا نشان‌دهنده ضعف برنامه‌ریزی
در چشم‌انداز ۱۴۰۴ ظرفیت تولید فولاد، ۵۵ میلیون تن معین شده است که درنتیجه آن بخش‌های دولتی و خصوصی در جهت رسیدن به این هدف تمرکز ویژه‌ای داشته‌اند. با توجه به ظرفیت واحدهای تولید فولاد در حال احداث، این هدف به زودی محقق خواهد شد، اما وضعیت در محصولات پايين‌دست زنجيره فولاد متفاوت است و توجه کمی به این حوزه شده است.
براساس آمارهای منتشر شده بیش از ۲۰ درصد فولاد تولید شده در سال ۱۳۹۹ به صورت خام صادر شده است. همچنین براساس ظرفیت واحدهای پایین‌دست فعال پیش‌بینی می‌شود که با تحقق ظرفیت ۵۵ میلیون تن فولاد خام، حداقل ۳۰ میلیون تن فولاد به صورت خام صادر شود. واردات محصولات فولادی با ارزش‌افزوده بالا نیز نشان‌دهنده ضعف برنامه‌ریزی در این زمینه است.
در سال ۱۳۹۹ بیش از ۳۰ تن فولاد خام تولید شده است
وضعیت زنجیره پایین‌دست فولاد کشور شامل تولید، تجارت و مصرف ظاهری در سال ۱۳۹۹ در جدول زیر آمده است. در این سال بیش از ۳۰ میلیون تن فولاد خام تولید شد، که نسبت به سال ۱۳۹۸ حدود ۳ میلیون تن رشد داشت. سهم تولید بیلت (بلوم) و اسلب از فولاد خام تولیدی به ترتیب ۱۸.۸ و ۱۱.۴ میلیون تن است. بیش از ۶ میلیون تن فولاد به صورت خام صادر شده و وارد زنجیره پایین‌دست نشده است که سهم صادرات بیلت (بلوم) و اسلب به ترتیب ۴.۶ و ۱.۶ میلیون تن است.
به عبارت دیگر ۲۰ درصد از فولاد کشور به صورت خام صادر شده و به محصولات با ارزش‌افزوده تبدیل نشده است. همچنین با توجه به واردات ناچیز فولاد خام در کشور، مصرف ظاهری آن ۲۴ میلیون تن است که در سال ۱۳۹۸، ۲۰.۳ میلیون تن بوده است. حدود ۳.۶ میلیون تن مصرف ظاهری فولاد خام و تولید محصولات فولادی اختلاف وجود دارد که این عدد نسبت به سال‌های گذشته رشد قابل توجهی داشته است.
وجود ظرفیت ۵ میلیون تنی تبدیل اسلب به محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر
با توجه به جدول زیر مشاهده می‌شود، علی‌رغم اینکه ظرفیت تولید فولاد در سال ۱۴۰۴ حدود ۱۵ میلیون تن نسبت به سال ۱۳۹۹ افزایش می‌یابد، اما ظرفیت واحدهای پایین‌دست فقط در حدود ۶ میلیون تن افزایش خواهد یافت. موضوع قابل توجه آنکه در حال حاضر ظرفیت موجود در واحدهای پایین‌دست ۴۲ میلیون تن است که حدود ۴۵ درصد آن معادل ۲۰ میلیون تن استفاده می‌شود و سایر واحدها به دلیل جایابی‌های غیرکارشناسی و مشکلات فناورانه، هزینه‌های تولید بالایی دارند و عملا تولیدشان مقرون به صرفه نیست و غیرفعال هستند.
لذا برای ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن فولاد خام، با در نظر گرفتن احداث واحدهای جدید تا سال ۱۴۰۴ حدود ۲۶ میلیون تن محصولات فولادی می‌توان تولید کرد که بیانگر آن است که بیش از ۳۰ میلیون تن فولاد در آینده نزدیک به صورت خام به فروش خواهد رسید.
در حال حاضر حدود ۱.۵ میلیون تن اسلب صادر می‌شود و این در حالی است که ظرفیت خالی، در ورق‌های نورد گرم ۳.۳ میلیون تن در ورق‌های نورد سرد ۱.۷ میلیون تن و در ورق‌های پوش‌شدار ۲.۵ میلیون تن است. لذا با توجه به ظرفیت‌های خالی مذکور قابلیت تبدیل اسلب به محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر وجود دارد.
اقدامات لازم در جهت بهبود وضعیت صنعت تولید ورق‌های فولادی
همچنین بررسی تجارت انواع ورق‌های فولادی نشان می‌دهد که در ۱۰ سال گذشته، میانگین واردات انواع ورق‌های فولادی ۱.۵ میلیارد دلار بوده و به طور میانگین حدود ۶۰۰ میلیون دلار ورق فولادی صادر شده است. بررسی انواع ورق‌های صادراتی و وارداتی مشخص می‌کند که محصولات با ارزش‌افزوده کم (ورق‌های گرم با عرض کم و ضخامت بالا) صادر شده است و محصولات با ارزش‌افزوده بالا وارد شده است (ورق‌های گرم زیر ۳ میلیمتر و ورق‌های نورد سرد زیر ۱ میلیمتر و انواع ورق‌های آلیاژی). لذا برای بهبود وضعیت صنعت تولید ورق‌های فولادی موارد زیر پیشنهاد می‌شود:
- تعیین فهرست اولویت‌های سرمایه‌گذاری در زنجیره فولاد با رویکردهای رفع واردات و ایجاد ارزش‌افزوده با در نظر گرفتن ورق‌های گرم زیر ۳ میلیمتر، ورق‌های عریض، ورق‌های سرد زیر ۱ میلیمتر، ورق‌های آلیاژی و زنگ نزن و ابلاغ آن به بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی.
- رده‌بندی شرکت‌ها از نظر تولید محصولات فولادی با ارزش‌افزوده بالا با معیار دلار به تن و جایگزینی این رده‌بندی با رده‌بندی تناژ تولیدی شرکت‌ها و استفاده از رده‌بندی ارزش‌افزوده در انواع تسهیلات دولتی و یارانه‌ای.
- حذف معافیت مالیاتی و وضع عوارض به محصولات فولادی که زنجیره آنها تکمیل نشده و همچنین وضع معافیت مالیاتی و حذف عوارض برای محصولات با ارزش‌افزوده بالاتر، به منظور ترغیب در استفاده از ظرفیت‌های خالی واحدهای پایین دست.
- تجمیع نیازها در ورق‌های آلیاژی و زنگ نزن به منظور بررسی بازار دقیق.
منبع: گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، شماره مسلسل: ۱۸۶۹۶
انتهای پیام/ تولید
کسی هم گوش میده ؟؟؟؟
گوش بده مسی هست که بتونه اجرا کنه ؟؟؟؟؟؟