به گزارش مسیر اقتصاد بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس واقع شده است. چابهار از نظر طبیعی در عرض جغرافیایی پایین تری نسبت به بندر عباس قرار دارد و بیش از ۳۰ ساعت به دریاهای آزاد نزدیکتر است.
این موضوع سبب می شود تا در صورت فعال شدن این بندر برای توسعه تجارت از مسیر ایران، کاهش چشمگیری در هزینه های حمل و نقل کالا بین نقاط مبدا و مقصد ایجاد شود. برای کشتی هایی که در این بندر پهلو بگیرند در مقایسه با انتقال بار به بندر عباس به ازای هر تن بار ۲ دلار صرفه جویی می شود که با توجه به حجم مبادلات، رقم بسیار قابل توجهی است. به علاوه، فعال شدن این بندر سبب کاهش وابستگی تجارت ایران به تنگه هرمز خواهد شد.[۱]
با افتتاح فاز اول بندر شهید بهشتی چابهار در سال گذشته ظرفیت این بندر از ۲.۵ میلیون تن به ۸.۵ میلیون تن در سال افزایش یافت اما به دلیل نبود زیرساخت جاده ای و ریلی مناسب در پس کرانه بندر، ظرفیت ایجاد شده در این بندر بدون استفاده باقی مانده است.
فعال سازی ظرفیت بندر چابهار با تکمیل راه آهن چابهار-سرخس
تکمیل راه آهن چابهار-سرخس به طول ۱۳۴۰ کیلومتر به عنوان شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب و محور توسعه شرق کشور، ظرفیت بندر چابهار را فعال خواهد کرد. این خط ریلی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه را به آب های آزاد متصل کرده و همچنین ظرفیت معادن شرق کشور را در استان های سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی فعال می کند.
راه آهن چابهار-سرخس از دو قطعه چابهار-زاهدان به طول ۵۸۰ کیلومتر و زاهدان-تربت حیدریه (ایستگاه یونسی) به طول ۷۶۰ کیلومتر تشکیل شده است. قطعه چابهار-زاهدان پس از گذشت ۸ سال از آغاز عملیات عمرانی تنها حدود ۳۳ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیشرفت قطعه زاهدان-تربت حیدریه تا کنون در حد صفر بوده است.
ضرورت مشارکت نهادهای غیر دولتی برای تکمیل خط چابهار-سرخس
مهمترین علت تاخیر در اجرای پروژه، وابستگی به بودجه دولت و تزریق قطره چکانی بودجه بوده است. بنابراین لازم است برای تامین منابع مالی این پروژه از ظرفیت بخش غیر دولتی استفاده شود.
آستان قدس رضوی یکی از نهادهای غیر دولتی است که با توجه به ماموریت های خود در راستای محرومیت زدایی از شرق کشور می تواند در این پروژه مشارکت نماید.
یکی دیگر از نهادهای غیر دولتی که می تواند در این پروژه نقش آفرینی کند، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء، پیمانکار راه آهن چابهار-زاهدان است.
در همین راستا یک نشست هم اندیشی روز چهارشنبه ۳ مرداد در خبرگزاری فارس برگزار شد. در این نشست که با حضور مسئولین شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل، نماینده نهبندان در مجلس شورای اسلامی، کارشناسان حمل و نقل ریلی و اصحاب رسانه برگزار شد، روش BOT به عنوان بهترین روش تکمیل راه آهن چابهار-سرخس مطرح شد.
از مسئولین آستان قدس رضوی و قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء نیز برای شرکت در این نشست دعوت شده بود؛ اما این دو نهاد غیر دولتی در این نشست حاضر نشدند. با توجه به اهمیت این خط ریلی راهبردی و ترانزیتی از آستان قدس و قرارگاه خاتم انتظار می رود در تامین مالی این پروژه مشارکت کنند تا ظرفیت بندر چابهار به علت نبود زیرساخت ریلی بیش از این معطل باقی نماند.
پینوشت:
[۱]: چابهار کلید توسعه ترانزیت ایران، مهدی ساسانی، محمد حسین رضائیان، سید میثم لاجوردی
