به گزارش مسیر اقتصاد توزیع برق تا چند هفته گذشته بدون هیچ مشکلی در حال انجام بود اما با افزایش گرمای هوا و افزایش تقاضای استفاده از برق، مردم برخی شهرها از جمله پایتخت با قطعی های مکرر مواجه شده اند.
با گرم شدن هوا، پیک مصرف برق کشور به ۵۵.۴ هزار مگاوات رسیده، آن هم در شرایطی که تولید نیروگاه های برقآبی کاهش یافته است و تجهیزات انتقال برق نیز زمانی که مصرف برق از حدی بیشتر شود، پاسخگوی کل تقاضاها نیست.
هفته قبل همایون حائری معاون وزیر نیرو، اظهار کرد با توجه به کاهش نزولات آسمانی، ۴۶۰۰ مگاوات از ظرفیت ۹۶۰۰ مگاواتی نیروگاه های برقآبی کشور امسال کاهش یافته است.
وی با بیان اینکه به ازای افزایش هر یک درجه دما، مصرف برق کل کشور ۱۵۰۰ مگاوات افزایش می یابد، اضافه کرد: علاوه بر کاهش تولید برق در نیروگاه های برقآبی، زمانی که مصرف برق در زمان پیک از حدی بیشتر شود، برخی تجهیزات دیگر جواب نمی دهد؛ در این شرایط ترانس ها دچار اضافه بار و کابل ها با مشکل مواجه می شوند.
حائری تاکید کرد که باید مشترکان مصرف برق خود را ١٠ درصد کاهش دهند تا به راحتی و بدون خاموشی بتوانیم از شرایط کنونی عبور کنیم.[۱]
اما سوالی که مطرح می شود اینست که کدامیک از مشترکین در اولویت برای کاهش مصرف برق هستند؟
مشترکین خانگی اصلی ترین عامل شکل گیری اوج بار
بر اساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس که اخیرا منتشر شده است[۲]، بالاترین سهم در زمینه تقاضای اوج مصرف مربوط به بخش خانگی است.
با توجه به شکل فوق بخش خانگی با ۵۰.۸ درصد، اصلی ترین عامل شکل گیری اوج مصرف می باشد. به همين دليل در صورتی که درصد مساوی از بخشهای مختلف به عنوان معيار کاهش اوج بار قرار بگيرد، بخش خانگی بيشترین کاهش در توان مصرفی اوج بار را خواهد داشت.
همچنين آمار منتشرشده از وزارت نيرو نشان می‌دهد که در چندسال اخير زمان اوج بار در فصل تابستان و از شب به روز منتقل شده است. علاوه بر این اختلاف اوج مصرف تابستان و زمستان در سال ۱۳۹۶ به بيش از ۲۰۰۰۰ مگاوات رسيد که عمده آن مربوط به وسایل سرمایشی در زمينه توليد اوج بار مصرفی است. در نتيجه بخش صنعت به علت ناچيز بودن سهم وسایل سرمایشی در مصرف خود تأثير چندانی بر اختلاف اوج مصرف تابستان و زمستان ندارد.
با توجه به مجموعه مطالب فوق این نتيجه حاصل می شود که برای کاهش تقاضای مصرف در زمان اوج بار، بخش خانگی نسبت به سایر بخش‌ها اولویت دارد. به همين دليل باید غالب سياستها و برنامه های کاهش اوج بار نيز با تمرکز بر بخش خانگی صورت پذیرد. همچنين ضروری است برای کنترل مصرف در بخشهای عمومی و تجاری که مصرف آنها موجب افزایش اوج مصرف می شود، تدابيری اندیشيده شود.
کدام یک از مشترکین خانگی بیشترین سهم را در شکل گیری اوج مصرف دارند؟
پس از آنکه مشخص شد مشترکین خانگی بالاترین سهم در شکل گیری اوج مصرف را دارند باید دانست که آیا سهم همه مشترکین در این مسئله یکسان است؟
واقعیت این است که بر اساس آمار منتشر شده توسط وزارت نیرو، ۸۰ درصد از مشترکین خانگی مصرف متعادلی دارند و تنها ۲۰ از درصد از مشترکین پر مصرف هستند که الگوی مصرف نامتعارف و مسرفانه ای را در پیش گرفته اند.[۳]
نکته جالب توجه اینست که این مشترکین پرمصرف عموما از طبقات برخوردار جامعه و دهک های بالای درآمدی هستند. [۴]
ملاحظه می شود که در حدود ۴۲ درصد از برق مصرفی در بخش خانگی، توسط سه دهک بالای درآمدی مصرف می شود.
بنابراین به نظر می رسد برای عبور از اوج مصرف برق و جلوگیری از تکرار خاموشی های اخیر، اولویت کاهش مصرف با مشترکین پر مصرف خانگی است.
اما توجه به این نکته ضروری است که بدون اعمال سیاست قیمتی مناسب در خصوص این مشترکین نتیجه مورد نظر حاصل نخواهد شد.
همانطور که در مسئولین وزارت نیرو اعلام کردند، افزایش ۷ درصدی قیمت برق برای همه مشترکین تاثیری در کاهش مصرف برق نداشته است[۵].
با توجه به مطالب ذکر شده علت این امر اینست که این افزایش قیمت، قدرت لازم برای اصلاح الگوی مصرف مشترکین پرمصرف که غالبا از دهک های بالای درآمدی جامعه هستند را نداشته است.
بنابراین ضروری است که وزارت نیرو بین مشترکین خانگی با مصارف متعادل و مشترکین پر مصرف خانگی تفکیک قائل شده و قیمت برق را برای مشترکین پرمصرف به گونه ای اصلاح کند که انگیزش لازم برای اصلاح الگوی مصرف را در آنها ایجاد نماید.
پینوشت:
[۱] ایلنا کد خبر ۳۴۰۸۳۲۳/۶۲
[۲]مرکز پژوهش های مجلس، گزارش شماره ۱۵۹۲۳
[۳] مسیر اقتصاد کد خبر
[۴] اطلاعات هزینه درآمد مرکز آمار ایران سال ۱۳۹۲
[۵] مسیر اقتصاد کد خبر ۵۹۱۴۳
