به گزارش مسیر اقتصاد با توجه به زلزله‌خیز بودن کشور، روستاها همواره در معرض خطرات ناشي از وقوع زلزله هستند. به همین منظور، نوسازی و بهسازی بافت‌های مسکونی به ویژه در روستاها از اولویت بالایی برخوردار است.
طبق آمارهای بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، تنها ۲.۲ میلیون واحد مسکن روستایی معادل ۴۰ درصد از کل مسکن‌های روستایی موجود به صورت مقاوم هستند و مابقی حدود ۳.۱ میلیون واحد نیاز به بهسازی و نوسازی دارد؛ لذا باید برای مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی غیر مقاوم اقدام مقتضی صورت پذیرد.
در همین راستا دولت به‌منظور کمک در هزینه‌های ساخت خانه‌های روستایی، وام ۵ میلیون تومانی را در سال ۱۳۸۴ به تصویب رساند؛ در این مصوبه آمده بود که این تسهیلات به‌صورت پلکانی سالانه ۱۵ درصد افزایش یابد.
این امر تا سال ۱۳۹۱ محقق شد و علاوه بر اعطای مستمر این تسهیلات، رقم آن به ۱۸ میلیون تومان و ۲۰ میلیون تومان رسید که روند نوسازی نیز اثرگذاری این سیاست را به‌خوبی نشان می‌دهد؛ اما از آن سال به بعد میزان وام تخصیص یافته با هزینه‌های ساخت یک خانه مقاوم و استاندارد تناسب نداشته و همواره از میزانی که باید تخصیص داده می‌شد، کمتر بوده است.
بر اساس بخش ۱ بند «ب» ماده ۵۹ قانون برنامه ششم توسعه کشور، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و دولت موظف به بهسازی و نوسازی سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی در کشور هستند. به‌رغم این هدف‌گذاری، در سال‌های اخیر تکلیف قانونی مذکور محقق نشده است؛ به‌طوری‌که طبق آمار بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، عقد قرارداد از میانگین ۲۱۵ هزار واحد مسکونی در ۷ سال ابتدایی طرح از ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۱، به حدود ۶۰ هزار واحد در ۵ سال اخیر از ۱۳۹۱ تا ۱۳۹۶ رسیده است که روند نزولی بهسازی و نوسازی مسکن‌های روستایی را به‌وضوح نشان می‌دهد.
پرداخت وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی در سال ۹۷ از اعتبارات سال ۹۵
طبق آمار بنیاد مسکن در تاریخ ۲۶ اردیبهشت ۹۷ در اعتبار سال ۹۵ حدود ۱۶۰ هزار واحد روستایی ابلاغ شده که از این تعداد تنها برای ۹۴ هزار واحد آن تاکنون انعقاد قرارداد صورت پذیرفته است؛ این در حالی است که هنوز اعتبارات سال ۹۶ در نظر گرفته نشده است.
همچنین در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۴ هیچ سهمیه‌ای برای ساخت مسکن روستایی تخصیص نیافته و در سال جاری (سال ۹۷) نیز کماکان سهمیه سال ۱۳۹۵ در حال پرداخت است.
وام ۲۵ میلیون تومانی مسکن روستایی پرداخت می شود؟
روند نزولی مقاوم‌سازی مسکن روستایی در سال‌های اخیر، دولت را بر آن داشت تا در جلسه ۲۸ اسفند ماه ۱۳۹۶ هیئت‌وزیران، بانک مرکزی را مکلف کند تا نسبت به تعیین بانک‌های عامل و سهمیه آن‌ها برای پرداخت تسهیلات طرح ویژه نوسازی و بهسازی ۲۰۰ هزار واحد مسکونی روستایی، با ضمانت سفته زنجیره‌ای و سقف فردی ۲۵ میلیون تومان با سود ۵ درصد اقدام نماید.
اما طبق اخبار موثق این مصوبه هنوز اجرایی نشده شده و با وجود آنکه شورای پول و اعتبار در تاریخ ۵ اردیبهشت ۹۷ با افزایش سقف فردی تسهیلات یارانه‌ای نوسازی و بهسازی مسکن روستایی و با اخذ وثیقه سفته زنجیره‌ای موافقت کرده است، با گذشت ۲ ماه از زمان اداری، خبری از پرداخت وام ۲۵ میلیونی توسط بانک‌های عامل نیست و همچنان روستاییان در انتظار دریافت وام نوسازی خانه‌های خود هستند.
لزوم اجرای ضمانت زنجیره‌ای توسط بانک‌ها
علاوه بر موارد اشاره شده، در سال‌های اخیر سختگیری بانک‌ها در اعطای وام مزید بر علت شده تا تسهیلات ابلاغی به طور کامل به دست روستاییان نرسد.
به طور مثال در مصوبه قانونی دولت ضامن به‌صورت سفته زنجیره‌ای پیش‌بینی شده، به‌نحوی‌که هر سه متقاضی ضامن یکدیگر می‌شوند و هرکدام یک فقره وام دریافت می‌کنند. با این وجود برخی از بانک‌ها ضمانت زنجیره‌ای را قبول نمی‌کنند و از متقاضیان دو نفر کارمند به‌عنوان ضامن می‌خواهند که با شرایط موجود بیش‌تر روستاییان به مشکل برخورده‌اند.
امید است سال ۹۷ با همکاری مسئولین ذی‌ربط و بانک‌ها روند اعطای وام مقاوم‌سازی مسکن روستایی تسریع گردد و اعتبارات سال ۹۶ در سال ۹۷ به طور کامل تخصیص داده شود. همچنین که اعتبارات جدید ۲۵ میلیون تومانی برای مقاوم سازی سالانه ۲۰۰ هزار مسکن روستایی طبق قانون برنامه ششم توسعه تخصیص یابد و روند مقام سازی مسکن روستایی را بار دیگر سرعت بخشد.
