به گزارش مسیر اقتصاد بعد از انقلاب اسلامی تعداد مرگومیر کودکان کاهش‌یافته است و نوزادان بیشتری پس از تولد فرصت ادامه زندگی را پیداکرده‌اند.
این گزارش که بر اساس داده‌های بانک جهانی تنظیم‌شده، مؤید آن است که کنترل سلامت نوزادان در ایران با نرخ خوبی رو به بهبود است و میزان مرگومیر از ۱۴۰ مورد در ۱۰۰۰ برای اول انقلاب به کمتر از ۱۰ مورد در ۱۰۰۰ نفر کاهش‌یافته است.
گسترش خدمات درمانی و پوشش‌های حمایتی برای مادران و نوزادان ازجمله عواملی می‌باشد که فرصت ادامه حیات برای نوزادان را پس از انقلاب اسلامی فراهم کرده است.
نرخ مرگومیر نوزادان
نرخ مرگومیر نوزادان به مرگ کودکان کمتر از یک سال اشاره دارد. این شاخص یکی از معیارهای موجود برای بررسی موفقیت سیستم بهداشتی کشورهای مختلف است که مورد تأکید سازمان بهداشت جهانی (WHO) است.
ازنظر سنی، حدود ۶۰ درصد مرگ کودکان در یک سال اول بعد از تولد رخ می‌دهد، ۷۰ درصد مرگ‌های کودکان زیر پنج‌سالگی است و همچنان بیماری‌های بدو تولد و نارس بودن نوزادان عامل اصلی مرگ کودکان است.
نارسایی‌ها، ناهنجاری‌های نوزادان، اختلالات دوران نوزادی و آنسفالوپاتی ناشی از آسفیکسی از مهم‌ترین علل مرگ نوزادان در هفته اول زندگی است. عوارض نارسایی، ناهنجاری‌های مادرزادی، سایر اختلالات نوزادی و عفونت‌های تنفسی تحتانی از علل مرگومیر نوزادان در هفته دوم تا چهارم به شمار می‌رود.
افزایش فرصت حیات برای کودکان ایرانی پس از انقلاب
نظام سلامت کشور درزمینه کاهش مرگومیر نوزادان و کودکان موفقیت‌های چشمگیری داشته و نسبت به کشورهای مشابه از وضعیت خوبی برخوردار است. میانگین جهانی مرگومیر نوزادان به ازای هر هزار نفر ۱۹ نفر است که از این حیث کشور ما دارای رتبه خوبی است
به گفته وزیر بهداشت در اوایل انقلاب ۲۵۰ هزار مرگومیر کودکان کمتر از ۵ سال در کشور داشتیم که در حال حاضر به حدود یک دهم اوایل انقلاب کاهش پیداکرده است
میزان مرگومیر کودکان در کشور از ۱۴۰ در هزار تولد زنده در اوایل انقلاب به کمتر از ۱۶ مورد برای کمتر از پنج سال و به کمتر از ۱۰ مورد برای کمتر از یک سال رسیده است.
حوالی سال ۱۳۵۷ اسهال و بیماری‌های تنفسی دو عامل اول مرگ کودکان بودند ولی امروز به‌عنوان‌مثال میزان مرگ ناشی از بیماری‌های تنفسی در کودکان از ۳۰ هزار مورد در اوایل انقلاب به کمتر از ۱۵۰ مورد رسیده است.
در حال حاضر مرگومیر کودکان زیر پنج سال به مسائل بیماری‌های واگیردار ارتباطی ندارد، بلکه سوانح عامل اصلی این موضوع هستند. حوادث غیرعمدی با ۵/۲۰ درصد، بیماری‌های تنفسی با ۸/۹ درصد، بیماری‌های عفونی با ۸ درصد، بیماری‌های قلبی عروقی با ۳/۵ درصد، بیماری‌های دستگاه عصبی با ۶/۵ درصد، بسته شدن راه تنفس با ۷/۱۰ درصد و ۷/۹ درصد غرق شدن در آب بیشترین عوامل مرگومیر کودکان در کشور است.
کاهش مرگومیر کودکان ایران از منظر بانک جهانی و سازمان جهانی بهداشت
همان‌طور که نمودار ذیل (نمودار بانک جهانی) نشان می‌دهد در ایران نرخ مرگومیر کودکان زير يک سال به ازاي هر هزار تولد زنده، از ۵۳.۴ مرگ در ۱۹۹۰ به ۱۵.۱ مورد مرگ در سال ۲۰۱۶ کاهش پیداکرده است. در همين مدت‌زمان، نرخ مرگومیر زير ۵ سال به ازاي هر هزار تولد زنده از ۶۷.۴ درصد به ۱۷.۸ درصد رسیده است.
همچنان که از نمودار مشخص است این نرخ به‌طور پیوسته در طی این دوره در حال کاهش است و بنا بر آمارهای جدید سازمان جهانی بهداشت مرگومیر کودکان زیر یک سال در ایران به ۱۰.۱ در هزار کاهش‌یافته است؛ همچنین مرگومیر کودکان زیر ۵ سال به کمتر از ۱۶ مورد در هزار پایین آمده است.
دلایل افزایش فرصت زندگی کودکان در ایران
به لحاظ سیاستی اجرای برنامه مدیریت یکپارچه درزمینه ناخوشی‌های کودکان، تدوین و مدیریت برنامه یکپارچه کودک سالم، افزایش بیمارستان‌های دوستدار کودک و تقویت مراقبت‌های بهداشتی و بهبود مراقبت قبل از زایمان، گسترش تغذیه مادران و توجه به منحنی رشد کودک ازجمله این برنامه‌های موفقیت‌آمیز وزارت بهداشت برای کاهش مرگومیر کودکان بوده است.
تشویق به تغذیه با شیر مادر، کنترل بیماری‌های عفونی و غیر عفونی، اجباری کردن بیمه‌های درمانی، توسعه آموزش بهداشت عمومی، تداوم سیاست‌های بهداشت باروری و گسترش پوشش برنامه کودک سالم در کشور تا سن ۸ سالگی از دیگر برنامه‌های در حال اجرا در این زمینه است.
امروز تمام کودکان در کشور بعد از زایمان ازنظر بیماری‌های تیروئیدی معاینه شده و کودکان متولد ایران علیه ۹ بیماری کشنده سرخک، سرخجه، عریان، دیفتری، کزاز، سیاه‌سرفه، فلج اطفال و سل واکسینه می‌شوند.
گفتنی است در حال حاضر به ازای هر ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر یک پایگاه سلامت و به ازای هر ۳ پایگاه سلامت، یک مرکز جامع خدمات سلامت در شهرها راه‌اندازی شده که در آن علاوه بر مراقبان سلامت، کارشناسان سلامت روان، تغذیه، پزشک عمومی و دندان‌پزشک حضور دارند و علاوه بر این برای اجرای نظام ارجاع حدود ۶ هزار و ۵۰۰ مطب در قالب کلینیک‌های ویژه در ۲۷۰ شهر کشور در حال ساخت است.
