همان طور در مطلب قبلی اشاره شد، با توجه به تغییر ریاست سازمان توسعه تجارت و همچنین هدفگذاری کشور در افزایش صادرات که طبق آن بایستی طی پنج سال آینده صادرات کشور بیش از ۳ برابر و طی ده سال آینده بیش از ۵ برابر شود، ضروری است این سازمان تمرکز اصلی خود را بر رفع موانع صادرات غیرنفتی در کشور بگذارد. یکی از این موانع که در آن مطلب مورد بررسی قرار گرفت، مشکلات موجود در نقل و انتقال پول حاصل از فروش کالا و خدمات توسط صادرکنندگان است.
در ادامه به بررسی دیگر موانع صادراتی موجود و راهکارهای رفع آن پرداخته می شود:
۲- مشکلات موجود در حمل و نقل محصولات صادراتی: یکی از مشکلات اصلی صادرکنندگان ایرانی، عدم وجود خطوط انتقال مناسب و با برنامه به مقاصد صادراتی است. چنانچه خطوط ریلی، دریایی و زمینی حمل و نقل کالا به کشورهای همسایه تحت یک برنامه منظم فراهم باشد، صادرکنندگان ایرانی می‌توانند با برنامه‌ریزی مناسب از این امکان استفاده نموده و علاوه بر کاهش هزینه‌های صادراتی، میزان صادرات خود را نیز تحت یک برنامه‌ریزی میان مدت، افزایش دهند.
۳- موانع گمرکی: مشکلات صادرکنندگان در تعامل با گمرک های کشورهای هدف، از دیگر موانع صادرات است. نبود قراردادهای دوجانبه تجاری بین ایران و کشورهای هدف موجب شده است اولا تعرفه واردات کالای ایرانی به این کشورها بالاتر از حد معمول باشد و دوما در زمان عبور کالا از گمرک، قیمت‌گذاری کالاهای ایرانی بسیار بیشتر از حد واقعی انجام شود؛ که این مسئله موجب افزایش بیش از اندازه میزان تعرفه پرداختی توسط صادرکنندگان ایرانی شده است. برای حل این مشکل ضروری است قراردادهای دوجانبه تجاری و همچنین توافقنامه‌های گمرکی بین ایران و کشورهای هدف صادراتی منعقد گردد. در این راستا لازم است کشورهایی که میزان واردات بیشتری از ایران دارند، همچون عراق، ترکمنستان، قزاقستان، پاکستان، افغانستان، روسیه و آذربایجان در اولویت قرار بگیرند و در اولین اقدام مشکل عدم ثبات تعرفه واردات و قیمت‌گذاری بیش از اندازه محصولات ایرانی به سرعت مرتفع گردد.
۴- بازاریابی محصولات: در حال حاضر یکی از مشکلات صادرکنندگان ایرانی عدم امکان بازاریابی مناسب در کشورهای هدف است. در واقع در بسیاری از موارد، محصولات با کیفیت و مناسبی در ایران تولید می‌شود که امکان رقابت و گرفتن سهم از بازار کشورهای مقصد صادراتی را دارند؛ اما در عمل به دلیل اینکه تولیدکنندگان آن‌ها، وقت، هزینه و یا توانمندی بازاریابی در کشورهای مقصد را ندارند، روند صادرات آن‌ها شکل نمی‌گیرد و یا میزان آن با مقدار مطلوب فاصله زیادی دارد. برای حل این مشکل ضروری است سازمان توسعه تجارت با شناسایی این نوع محصولات، برای بازاریابی و افزایش صادرات آن‌ها در کشورهای هدف مشوق‌های ویژه‌ای تعیین نماید و یا مانند دیگر کشورها، بخش قابل توجهی از هزینه‌های بازاریابی و برگزاری نمایشگاه در این کشورها را به صادرکنندگان بپردازد و پس از شکل گیری روند صادرات، در قسط‌هایی مبالغ هزینه شده را از صادرکنندگان دریافت نماید. کمک به شکل‌گیری شرکت‌هایی که در امر بازاریابی در کشورهای هدف متخصص هستند و برقراری ارتباط بین تولیدکنندگان داخلی با این شرکت‌ها نیز دیگر اقدام مفید در این زمینه است.
۵- نبود تضمین صادراتی مناسب: شرایط ناپایدار حاکم بر فضای تجارت خارجی کشور، نیاز صادرکنندگان ایرانی به تضمین تجارت خود را دوچندان کرده است. علاوه بر این در برخی موارد صادرکنندگان ایرانی و همچنین طرف‌های آن‌ها در کشورهای مقصد، شرکت‌های کوچکی هستند که امکان دریافت خدمات از شرکت‌های تضمین صادرات را به دلیل مبالغ بالای آن ندارند. در این موارد عمدتا نبود تضمین بازگشت پول، یک مانع اصلی است که موجب عدم انجام معامله و عدم صادرات محصولات می‌شود. این مسئله به طور خاص در مورد کشورهایی چون عراق و افغانستان نمود بیشتری دارد چرا که واردکنندگان آن‌ها به دلیل وضعیت حاکم بر کشورشان، امکان پرداخت نقدی پول واردات را ندارند و درخواست پرداخت پول با فاصله زمانی از صادرکننده ایرانی دارند. چنانچه بتوان با سازوکاری تضمین لازم را با هزینه‌ای کمتر برای این شرکت‌ها فراهم نمود، امکان افزایش صادرات به این کشورها نیز فراهم می‌شود.
در مطلب بعدی، دیگر موانع صادراتی همچون مشکلات ناشی از بسته‌بندی نامناسب؛ مشکلات موجود در عدم مدیریت بازار کشورهای هدف؛ مشکلات اخد روادید؛ و کمبود پروازهای مستقیم به شهرهای هدف صادراتی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
