دکتر غلامرضا رفیعی، استاد گروه شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در گفتگو با مسیر اقتصاد (مسیر اقتصاد) در خصوص آخرین وضعیت تولید ماهی تیلاپیا گفت: تا جایی که من اطلاع دارم به جز مجوزی که به مرکز تحقیقات بافق یزد داده اند، مجوز دیگری برای تولید تیلاپیا صادر نشده است.
محیط زیست ماهی تیلاپیا را تحریم کرده و در بحث های کارشناسی شرکت نمی کند
رفیعی در پاسخ به سوالی در خصوص دلایل مجوز ندادن محیط زیست به تولید ماهی تیلاپیا در کشور گفت: اصولا سازمان محیط زیست تیلاپیا را گونه مهاجمی می داند که اگر وارد اکوسیستم آبی ایران شود، گونه های بومی را تحت تاثیر قرار می دهد و از نظر ژنتیکی احتمالا بتواند بعضی از گونه ها را حذف بکند. حال آنکه این مخاطرات قابل مدیریت است.
وی ادامه داد: در خصوص ماهی تیلاپیا تاکنون موسسه تحقیقات شیلات چند همایش داشته است و حتی یک نشستی را ما با سازمان حفاظت محیط زیست داشته ایم؛ علاوه بر آن یک نشست در دانشگاه شهید بهشتی و یک نشست دیگر هم در خود بافق یزد داشتیم که از دوستان دعوت کردیم تا در جلسه شرکت کنند و نظراتشان را در خصوص تولید ماهی تیلاپیا بدهند، اما آن ها در آن شرکت نکردند.
رفیعی از عدم حضور مسئولان محیط زیست در آخرین نشست و همایشی که در دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران برگزار شده بود، گفت و افزود: دوستان باز هم آن را تحریم کردند و تشریف نیاوردند. فقط در یک انجمن آبزی پروری دوستان محیط زیست آمدند و نظراتشان را ارائه دادند.
دلایل سازمان محیط زیست علمی نیست
وی با اشاره به ایرادات محیط زیست در خصوص ماهی تیلاپیا گفت: دوستان محیط زیست می گویند این ماهی مخاطرات زیست محیطی دارد، مثلا اگر در آب بندانها یا رودخانه های ما ورود کند چون ماهی مقاومی است می تواند لارو ماهیان را مصرف کند و رقیب ماهیان بومی می شود.
رفیعی افزود: این قضیه در کشورمان اصولا در یک مناطق خاصی اتفاق می افتد مثلا در حوزه جنوبی علی الخصوص خوزستان چون آبهای ما آلوده شده است؛ میگویند تیلاپیا باعث آن شده در حالی که آلودگی آبهای این مناطق به خاطر ورود ضایعات نیشکر بوده است.
وی گفت: در مناطق شمالی اگر دما پایین تر از ۱۳ درجه باشد عملا تیلاپیا از سیستم حذف می شود چون تحمل این دما را ندارد؛ پس اگر ما بخواهیم منطقه ای با موضوع برخورد کنیم از نظر اقلیمی تنها در یک مناطق خاصی ممکن است این گونه حضور داشته باشد در حال حاضر هم عملا در سراسر ایران و حوزه خوزستان در تمام آب بندانها ۷ گونه از ماهی تیلاپیا را شناسایی کرده اند.
تولیدکنندگان آبزیان از حضور ماهی تیلاپیا راضی هستند
استاد دانشگاه تهران ادامه داد: ما با تولید کنندگان سایر آبزیان در جنوب کشور صحبت می کردیم؛ همه از بودن ماهی تیلاپیا در آبهای این منطقه راضی بودند در حالی که بنا به دلایلی و به صورت نمایشی در رسانه ها به عنوان مخالف ظاهر می شدند.
وجود ظرفیت صادراتی برای تیلاپیا همانند میگو
استاد شیلات دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران در خصوص ویژگی ها و خصوصیات ماهی تیلاپیا گفت: ما باید آبزیان را به دید صنعت نگاه کنیم. صنعت یعنی اینکه وقتی تشکیل می شود اشتغال زایی و سودآوری بالایی داشته باشد و تولید آبزیان را هم بالا ببرد؛ مثلا فرض کنید میگو به عنوان یک صنعت است زیرا هم مصرف داخلی دارد هم صادرات.
پرورش ماهی تیلاپیا در جهان یک صنعت است
وی افزود: ماهی تیلاپیا در دنیا به عنوان یک صنعت مطرح می شود برای این که گوشت با کیفیت آبزیان را در سبد خانوار قرار می دهد و نمود آن را شما در آسیای شرقی و آمریکای جنوبی می بینید.
رفیعی عنوان کرد: تمام کشورهای دنیا در خصوص ماهی تیلاپیا تحقیقاتی انجام داده اند، حتی کشورهای سردسیر با مشکلات زیاد توانسته اند در گلخانه ها و یا در آبهای گرمی که ناشی از سردکردن سیستم های انرژی نیروگاه هاست، ماهی تیلاپیا را پرورش دهند.
مزه ماهی تیلاپیا شبیه طیور است و به همین دلیل از آن استقبال شده است
این استاد شیلات افزود: مزه ماهی تیلاپیا شبیه طیور است؛ به همین علت در دنیا و ایران با استقبال زیادی روبرو شده است.
وی گفت: دلیل این که در ایران خیلی از دوستان بر روی تولید ماهی تیلاپیا تاکید می کنند این است که شما می توانید این ماهی را در یک محیط بسته حتی در آپارتمان خودتان تولید بکنید. شما می توانید در خانه های ویلایی خود یا در پارکینگ های منازل یک سیستم راه اندازی کنید و تیلاپیا پرورش بدهید.
تولید ماهی تیلاپیا در مناطقی که محدودیت آب دارند امکانپذیر است
رفیعی افزود: بنابراین تیلاپیا ظرفیت این را دارد که به عنوان یک صنعت در کشور محسوب شود. تولید این ماهی می تواند در مناطقی که با محدودیت منابع آبی مواجه هستند، صورت گیرد. با توجه به تقاضای روزافزونی که وجود دارد می توانیم با وجود این ماهی در سبد غذایی مردم، پاسخگوی این نیاز به آبزیان در کشور باشیم.
تولید ماهی تیلاپیا با در نظر گرفتن ملاحظات آن امکانپذیر است
رفیعی در پایان گفت: ما باید یک دستورالعملی را تدوین کنیم و براساس آن باید به سمتی برویم که اشتغالزایی کنیم، منافع ملی را در نظر بگیریم و محیط زیست را هم حفظ کنیم. پس نظر من این است که ورود ماهی تیلاپیا در سیستم های پرورشی در مناطقی که قنات و چشمه دارد و رودخانه ای هم وجود ندارد، به راحتی سبب افزایش تولید شود؛ در عین حال در مناطقی که رودخانه هم وجود دارد اگر واقعا به خوبی تعادل اکوسیستم را درک کرده باشیم، می توانیم با کنترل هایی که انجام می دهیم مشکلات زیست محیطی را نیز برطرف کنیم.
