به گزارش مسیر اقتصاد، دولت چین به شدت از استفاده دلار آمریکا برای پرداخت در معاملات جهانی نفت ناراضی بوده و مقامات این کشور بدنبال استفاده از یوآن جهت به کارگیری در معاملات و قراردادهای نفتی می باشند.
این کشور در حال مذاکره با کشورهای تولیدکننده نفت جهت عملی سازی این اهداف است. در صورتی که این اهداف عملی شوند، اثرات گسترده و مهمی را بر سیستم معاملات نفتی مبتنی بر دلار خواهد گذاشت و وضعیت ذخایر جهانی مبتنی بر دلار را در معرض ریسک های شدیدی قرار خواهد داد.
ماهیت سیستم پترو دلاری چیست؟
سیستم پترو دلاری خرید و فروش نفت خام جهانی بوسیله دلار است که به طور معمول به اجازه خزانه داری آمریکا جهت تبادل دلار در معاملات نفتی نیاز دارد.
این شیوه از فروش نفت در سال ۱۹۷۳ توسط هاینز کسینجر عامل راکفلر بنا نهاده شد که باعث برچیده شدن نظام برتون وودز طلایی که نیکسون آن را با خشونت و استبداد نقض کرده بود، شد. در واقع این نوع از فروش نفت را آمریکا در راستای منافع خود پیشنهاد داده بود.
مورد دیگری که به استاندارد پترو دلار دامن زد این بود که سعودی ها و همسایگان عرب خود به طور انحصاری اقدام به خرید دلاری تجهیزات نظامی از آمریکا کردند.
از طرفی اعراب در طول چهار دهه اقدام به خرید چندین تریلیون از اوراق قرضه خزانه داری آمریکا کرده اند که سلطه دلار را در جهان بالا نگه داشته است. بنابراین از آنجایی که اعضای اوپک معمولا دلارهای حاصل از فروش نفت خود را در اوراق قرضه خزانه داری آمریکا سرمایه گذاری می کنند، درآمد حاصل از فروش نیز هرگز از فرم دلار خارج نشده است.
اما باید گفت که ذخایر سعودی ها در اوراق قرضه آمریکا به سرقت رفته است و آنها هرگز دلارهای سرمایه گذاری شده خود در اوراق قرضه خزانه داری آمریکا را بدست نخواهند آورد و تنها فایده ای که دلارهای سعودی داشته این است که ایجاد ثبات در صندوق ارزی خزانه داری آمریکا را بدنبال داشته است.
آمریکا دلارهای بدون پشتوانه چاپ شده و دلارهای بدست آمده از درآمدهای نفتی کشورهای عربی را بدون زحمت مورد استفاده قرار داده و از این طریق به شدت به کالاهای وارداتی تولید شده توسط سایر کشورهای جهان وابسته می باشد.
چین به دنبال استفاده از یوآن به جای دلار برای خرید و فروش نفت
هنگامی که کشور چین اقدام به انجام معاملات نفتی خود با عربستان بوسیله یوآن کند، دیگر سایر تولیدکنندگان نفت در حاشیه خلیج فارس نیز معاملات و قیمت گذاری نفت خود را به جای دلار با یوآن انجام خواهند داد و این یعنی دلار به شدت تضعیف خواهد شد.
سیستم پترو دلار با چالش های متعددی مواجه است چرا که اعراب حوزه خلیج فارس مایل به از دست دادن سهم بازار خود به نفع عربستان نبوده و در صورتی که عربستان معاملات نفتی مبتنی بر یوآن را بپذیرد، آنها نیز این شرایط را قبول خواهند کرد. از طرفی دیگر مشتریان نفتی جنوب شرق آسیا نیز مایل به خرید نفت خلیج فارس با ارزهایی به غیر از دلار هستند.
نتیجه این اتفاقات برای سیستم پترو دلاری و در کل دلار آمریکا بسیار مخرب خواهد بود و کشورهای تولید کننده نفت در منطقه خلیج فارس به طور گسترده ای میزان قابل توجهی از نفت خود را با ارزهایی به غیر از دلار خواهند فروخت. مطمئنا سعودی ها و سایر اعراب رقیب از جانب آمریکا جهت عدم قبول قرارداد نفتی مبتنی بر یوآن تحت فشار قرار خواهند گرفت اما آمریکا بیشترین اعتبار و قدرت خود را از دست خواهد داد.
آثار ژئوپولیتیکی (جغرافیایی- سیاسی) حذف سیستم پترودلاری از معاملات نفتی چه خواهد بود؟
زمانی که چین و به طور کلی آسیایی ها شروع به خرید نفت کشورهای حوزه خلیج فارس با ارزهایی به غیر از دلار کنند، توازن قدرت به ضرر آمریکا تغییر خواهد یافت و سیستم پترو دلار از بین خواهد رفت که به دنبال آن ذخایر ارزی جهانی مبتنی بر دلار با ریسک بالایی مواجه شده و به سرعت تسویه خواهد شد.
از طرفی اوراق قرضه خزانه داری آمریکا نیز با کاهش ارزش مواجه شده و سقوط خواهد کرد و آمریکا در تأمین منابع جهت کنترل ثبات ذخایر و اوراق قرضه خزانه داری با مشکل بزرگی مواجه خواهد شد. همچنین هزینه های آمریکا جهت واردات و خرید کالاها افزایش یافته و این اتفاقات مشکلات بزرگی را برای این کشور به وجود خواهد آورد.
امروزه، هم کشورهای تولید کننده و هم کشورهای خریدار نفت به معایب فراوان سیستم پترودلاری پی برده اند و به دنبال اقدامات و راهکارهایی جهت کنار گذاشتن دلار از معاملاتی نفتی هستند. کشورها در تلاشند تا نقش ارزهای ملی خود را افزایش دهند.
از آنجا که کشور ایران نیز در ادوار مختلف از آسیب ها و نوسانات دلار در امان نبوده، ضروری است تا سیستم معاملات پترو دلاری را کنار گذاشته و فروش گاز و محصولات نفتی را بوسیله ارز ملی خود انجام دهد. یکی از روش های پرکاربرد جهت استفاده از ارزهای ملی در معاملات و تجارت میان کشورها استفاده از پیمان های پولی دوجانبه می باشد که ارزهای جهانروایی از قبیل دلار و یورو را از معاملات حذف می کند.
منبع: گولدسیک
