مسیر اقتصاد/ با ارزیابی شاخص نسبت سرمایه‌گذاری در ساخت مسکن به تولید ناخالص داخلی عملکرد بازار مسکن در جمع آوری سرمایه‌های موجود نشان داده می‌شود. بررسی این آمارها در سال‌های گذشته نشان از روند نوسانی و رو به افول سرمایه‌گذاری در ساخت مسکن شهر تهران دارد.
خروج نقدینگی از بازار ساخت‌وساز مسکن
روند نسبت سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان کل کشور به حجم نقدینگی از سال ۱۳۸۵ به بعد نشان می‌دهد با وجود افزایش قابل توجه حجم سرمایه‌گذاری ریالی، این نسبت از سال ۱۳۸۷ به بعد به‌طور قابل‌توجهی کاهش یافته است. در حالی که در سال‌های ابتدایی این سهم تا ۱۴ درصد می‌رسید، در سال‌های اخیر به زیر ۹ درصد کاهش یافته و حتی در برخی سال‌ها به زیر ۵ درصد رسیده است. این افت بیانگر آن است که رشد سریع نقدینگی به جای هدایت به ساخت‌وساز و تولید دارایی واقعی، به سمت بازارهای دیگر حرکت کرده و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بخش مسکن تضعیف شده‌اند.
همچنین کاهش سهم سرمایه‌گذاری ساختمانی به‌ویژه در تهران از حجم نقدینگی که در سال‌های اخیر زیر ۲ درصد مانده، نشان‌دهنده کاهش جذابیت این بخش برای سرمایه‌گذاران است؛ عواملی مانند افزایش هزینه ساخت، کاهش قدرت خرید و سوددهی بیشتر بازارهای موازی، از جمله دلایل این روند هستند.
افت نسبت سرمایه‌گذاری به تولید ناخالص داخلی در سال‌های اخیر
روند نسبت سرمایه‌گذاری در بخش ساختمان به تولید ناخالص داخلی بدون نفت از سال ۱۳۸۵ به بعد نشان می‌دهد با وجود افزایش قابل توجه حجم سرمایه‌گذاری ریالی، این نسبت، رشد قابل توجه‌ای نداشته و حتی از سال ۱۳۹۰ به بعد سهم این بخش به‌طور پیوسته کاهش یافته و در سال‌های اخیر به زیر ۵ درصد رسیده است که حاکی از افول جایگاه بخش ساختمان در اقتصاد ملی است.
در مورد شهر تهران نیز روند مشابهی مشاهده می‌شود. سهم سرمایه‌گذاری ساختمانی از تولید ناخالص داخلی[۱] در تهران از حدود ۳ درصد در اواخر دهه ۸۰ به حدود ۰.۹ درصد در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ کاهش یافته است. این کاهش، می‌تواند نشانه‌ای از کاهش بازدهی اقتصادی ساخت‌وساز، اشباع نسبی بازار، افزایش هزینه‌ها و یا تغییر مسیر سرمایه به بازارهای موازی باشد. این روند در مجموع بیانگر تضعیف نقش محرک اقتصادی ساخت‌وساز در سال‌های اخیر است.
در مجموع بخش ساختمان که همواره در اقتصاد ایران نقشی پیشران در اشتغال، سرمایه‌گذاری و تحریک سایر صنایع ایفا می‌کند، اکنون با افول جایگاه و کارکرد توسعه‌ای مواجه است. در صورت تداوم کاهش سهم سرمایه‌گذاری در ساخت‌وساز مسکن به تولید ناخالص داخلی و کاهش عرضه، نه تنها نیازهای واقعی مسکن تأمین نخواهد شد، بلکه منابع مالی نیز بیش از پیش به سمت فعالیت‌های غیرمولد منحرف می‌شوند. از این رو نیاز است ابتدا عوامل موثر بر سرمایه‌گذاری در ساخت مسکن شناسایی و موانع آن ارزیابی شوند.
پینوشت:
[۱] GDP
منبع: گزارش پژوهشی «بررسی موانع سرمایه‌گذاری در ساخت مسکن و اولویت‌بندی آن‌ها»؛ اندیشکده اقتصاد مقاومتی؛ شهریور ۱۴۰۴
انتهای پیام/ مسکن
