به گزارش مسیر اقتصاد بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط (MSME ها) با سهم ۳۰ درصدی در تولید ناخالص داخلی و سهم ۴۵ درصدی در صادارت به یکی از اصلی‌ترین و پویاترین بخش‌های اقتصاد هند تبدیل شده است. این بنگاه‌ها همچنین عامل موثری در صنعتی‌سازی، توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته و نحوه توزیع ثروت ملی به شمار می‌روند و به دلیل ظرفیت بالای خلاقیت، انعطاف‌پذیری و نوآوری در آن‌ها، همواره یکی از ابزارهای هند برای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای است.
بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط از اصلی‌ترین ارکان اقتصاد هند هستند که پس از کشاورزی، از بالاترین ظرفیت اشتغال‌زایی در این کشور برخوردار هستند. در تعریف ارائه‌شده از سوی دولت هند، بنگاه‌های تولیدی و خدماتی بر اساس حجم سرمایه قابل تقسیم‌بندی است.
دولت هند با اتخاذ سیاست‌های حمایتی همچون «تاسیس صندوق‌های ویژه»، «اعطای اعتبارات مالی»، «تخفیف جریمه دیرکرد وام‌ها» و «طرح خوشه‌های صنعتی» با هدف توسعه و ارتقای رقابت‌پذیری بنگاه‌ها، بستر رشد آن‌ها را فراهم نموده است. به بیان دیگر دولت هند در بخش‌های اعتباری، بازاریابی، فناوری، رقابت‌پذیری و توسعه صادرات پشتیبان این بنگاه‌ها است.
چهارچوب نهادی جهت پشتیبانی از بنگاه‌ها
کشور هند شبکه منسجمی از نهادها برای حمایت از MSME ها ایجاد کرده است. وزارتخانه اختصاصی [۱]، موسسات تخصصی در سطوح مختلف اداری، سازمان‌های مالی، نهادهای ترویج بازار، مراکز آموزشی و موسسات تحقیقاتی-سیاستی از جمله نهادهایی هستند که برای بهبود عملکرد بنگاه‌های کوچک و متوسط طراحی شده است.
توجه به ظرفیت و پیچیدگی بنگاه‌ها در سیاست ملی
دولت هند جهت انطباق، هماهنگی و همسویی در چشم‌انداز، اهداف و اقدامات در قبال بنگاه‌ها، پیش‌نویسی تحت عنوان سیاست ملی را در فوریه ۲۰۲۲ تصویب کرد. در این سند که به تنوع، پیچیدگی‌ها و ظرفیت MSME ها نیز اشاره شده، به محورهایی از جمله «ایجاد اشتغال محلی»، «بهینه‌سازی منابع محلی»، «افزایش رقابت»، «توسعه فناوری، خوشه‌ها و زیرساخت‌ها»، «افزایش کمیت و کیفیت محصولات» و «پشتیبانی اعتباری از این بنگاه‌ها» پرداخته شده است.
وام‌های تجاری و ضمانت‌های اعتباری
طرح PMMY [۲] که از سال ۲۰۱۵ راه اندازی شده بر ارائه حمایت مالی از بنگاه‌های خرد متمرکز است. در این طرح ارائه وام به منظور توسعه کسب‌و‌کار تا مرحله رشد بنگاه‌ها و بر مبنای نیازهای مالی تخصیص داده می‌شود. همچنین در راستای توسعه مناطق کمتر توسعه‌یافته و همزمان با تاسیس مرکز ملی [۳]SC-ST، برخی از حمایت‌ها به صورت اختصاصی به گروه‌های اجتماعی کم‌برخوردار تعلق می‌گیرد.
افزایش توان رقابت‌پذیری همگام با رشد ظرفیت‌های بومی
بر اساس سیاست‌های بانک مرکزی هند، بانک توسعه صنایع خرد، کوچک و متوسط با ارائه تسهیلات موظف به رصد اجرای طرح‌های مربوط به نوین‌سازی و توسعه فناوری این صنایع است.
از سوی دیگر تاسیس نهادی تحت عنوان اتاق‌های ابزار[۴] با هدف تامین تجهیزات مورد نیاز این بنگاه‌ها با رویکرد افزایش کیفیت کالاهای تولیدی نیز یکی دیگر از مواردی است که بسترساز رقابت و افزایش کیفیت محصولات تولیدی در میان این بنگاه‌ها شده است.
یکی از مزیت‌های بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در اقتصاد هند، سازگاری با ساختار بومی و الزامات اقتصادی این کشور است. توجه به مزیت‌های ملی و منطقه‌ای در بخش‌های مختلف از جمله تولیدات روستایی توسط بنگاه‌های خرد و کوچک صورت می‌گیرد که در واقع به عنوان یکی از مؤلفه‌های افزایش رقابت و بهره‌برداری از مزیت‌های انحصاری کشور هند در سطح بین‌الملل شناخته می‌شود.
افزایش بهره‌وری MSME ها در طرح خوشه‌های صنعتی
از سوی دیگر سازمان توسعه صنایع کوچک هند به منظور دسترسی بنگاه‌ها به روش‌های تولید کارآمد، کنترل کیفیت و بهینه‌سازی و کنترل مصرف سوخت از سال ۱۹۹۸ طرح خوشه‌های صنعتی را به اجرا درآورد. بر اساس این طرح بنگاه‌هایی که از مزیت تمرکز جغرافیایی در یک منطقه برخوردارند، می‌توانند با تشکیل خوشه‌ها از تسهیل دسترسی به نهاده‌ها، دانش و فناوری تولید، بازارهای فروش و تامین نیازهای مشترک بهره‌برداری کنند.
با توجه به سایر ابعاد توسعه بنگاه‌ها از قبیل بازاریابی، صادرات و ارتقای مهارت در طول دو دهه اخیر، تعداد خوشه‌ها به ۴۱۱ مورد رسیده است. طرح فوق به اشتراک منابع، دسترسی به امکانات مشترک و افزایش بهره‌وری کلی کمک می‌کند.
تلاش برای حضور مداوم در بازارهای جهانی
یکی دیگر از بسترهای حمایتی از MSME ها، انجام مذاکرات با سایر کشورها و سازماندهی قراردادهای منطقه‌ای و بین‌المللی است. دولت هند توانسته با این اقدام جریان پشتیبانی از این بنگاه‌ها را تکمیل نماید. در واقع دولت با اقداماتی از قبیل همراهی بنگاه‌ها در فرآیند بازاریابی، رفع موانع تجاری و توسعه بازارهای صادراتی به عنوان مکمل جریان تجارت خارجی این بنگاه‌ها عمل کند.
پشتیبانی دولت هند از از بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط و تنظیم سیاست‌ها بر این اساس، موجب شده این کشور از در جهت رشد اقتصادی فراگیر، نوآور و انعطاف‌پذیر قدم بردارد. با توجه به تلاش این کشور برای تقویت ردپای اقتصادی و نفوذ جهانی خود، توسعه و رشد بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط همواره جایگاه ویژه‌ای در سیاستگذاری این کشور داشته است.
پی‌نوشت:
[۱] The Ministry of Micro, Small and Medium Enterprises
[۲] Pradhan Mantri MUDRA Yojana
[۳] Scheduled Castes (SC)- Scheduled Tribes (ST)
[۴] Tool rooms
منابع:
ساختار بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط در هند
تحلیلی جامع از بنگاه‌های خرد، کوچک و متوسط هند در ۲۰۲۳
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
