به گزارش مسیر اقتصاد برنامه پویش رادیو اقتصاد در شب گذشته (جمعه ساعت ۲۱) پخش شد و در این برنامه، راهکارهای مردمی سازی اقتصاد ارائه گردید.
محمد امینی رعیا مدیر شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی به عنوان مهمان این برنامه، در خصوص مردمی سازی و دسته بندی آن گفت: مردم هم به عنوان عامل فعال و هم به عنوان عامل منفعل می توانند در اقتصاد نقش آفرینی کنند.
وی افزود: فعال بودن مردم در عرصه های تولید است که می توانند در اقتصاد اثر بگذارند. نقش منفعل هم آنجایی است که اقتصاد بر آنها اثر می گذارد و نوسانات زندگی آنها را تحت تاثیر قرار می دهد.
امینی رعیا گفت: رویکرد انقلاب اسلامی در مقابله با نظام سلطه و قدرت‌های استکباری و حمایت از مظلومین در برابر ظالمان باعث شده تا از همان ابتدای شکل‌گیری جمهوری اسلامی ایران، مقابله‌ی نظام سلطه با آن آغاز شود. خصومتی آشکار که علاوه بر مواجهه‌ی سیاسی، در سایر حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی و امنیتی نیز می‌توان مثال‌های متعددی را برای آن برشمرد. در این مسیر تحریم‌های مختلف بواسطه‌ی سهولت و هزینه‌ی پایین اجرا نسبت به سایر راهبردها یکی از پرکاربردترین ابزارهای دشمنان جمهوری اسلامی ایران برای جلوگیری یا کند کردن روند پیشرفت کشور بوده است. لذا ضروری است راهکارهایی تدوین شوند که با فرض فشار همه جانبه و طولانی مدت نظام سلطه طراحی شده باشند. این راهکارها در حوزه‌ی اقتصاد را می‌توان تحت عنوان اقتصاد مقاومتی دسته بندی کرد.
مدیر شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی افزود: از جمله ارکان اصلی اقتصاد مقاومتی به بیان رهبر انقلاب، مردمی بودن اقتصاد است که بر اساس آن مشارکت و حضور مردم در اقتصاد افزایش یافته و این سبب می شود تا با افزایش نقاط موثر در اقتصاد با حضور مردم، آسیب پذیری اقتصاد کاهش یابد. در این مطالعه ابتدا به بررسی ادبیات اقتصاد مقاومتی پرداخته شده و پس از آن اقتصاد مردمی تبیین می شود. در ادامه نیز راهکارها و روش هایی که مردم می توانند در اقتصاد حضور داشته باشند به صورت اجمالی بیان شده و مثالهایی در این زمینه مطرح می شود.
وی گفت: زمان انقلاب و اوایل آن، همچنین در دوران دفاع مقدس، در میان مردم و حتی خانواده هایی که شهید داده بودند شور و هیجان خاصی بود و همه اقشار جامعه با انگیزه مسائل کشور را پیگیری و تا آنجا که می توانستند در آن نقش آفرینی می کردند. با این حال رفته رفته این شور و هیجان و انگیزه مردم کاهش یافت تا جایی که کسانی که در آن دوران نیز زندگی می کردند، اعتراف می کنند که امروز با گذشته خیلی متفاوت است. مردمِ امروز مانند مردمِ آن روزها پیگیر مسائل کشور نیستند، دنبال اتفاق هایی که می افتد را نمی گیرند و حداکثر حضور و نقش آفرینیشان در تظاهرات و راهپیمای هاست و غیر از آن، هر کسی سرش در کار خودش است.
امینی رعیا افزود: آن زمان مشکلات زیادی وجود داشت؛ هرج و مرج ناشی از انقلاب، گروه های مختلف و دعواهای سیاسی، پس از آن جنگ و فشار اقتصادی و عاطفی وارد بر مردم ناشی از جنگ، کاهش سطح رفاه و آسایش و … از جمله مشکلات سالهای انقلاب و پس از آن بود اما با آن شرایط هم مردم کمتر اعتراض می کردند و با وجود آن همه مشکلات، رضایت داشتند و با انگیزه زندگی می کردند.
مدیر شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی گفت: چه در زمان انقلاب و قبل از آن و چه بعد از انقلاب و زمان جنگ، عمده کارهایی که در کشور انجام می شد به وسیله مردم صورت می گرفت. حضور در تظاهرات گسترده قبل از انقلاب، هزینه کردن از جان و مال برای پیروزی انقلاب، نهضت سوادآموزی بعد از انقلاب، شرکت در پنج انتخابات مختلف در سال بعد از انقلاب، حضور گسترده گروه های مردمی در جنگ، کمک مالی به جنگ، جهاد سازندگی بعد از جنگ و … همه و همه فعالیت هایی بودند که کاملا مردمی، با استفاده از سرمایه و نیروی کاری و مدیریتی مردم صورت می پذیرفت و لذا مردم خود را مالک این کارها می دانستند؛ این احساس مالکیت در مردم انگیزه ایجاد می کرد و باعث می شد تا با شوق و تلاش مداوم فعالیت کنند، کاستی ها را برطرف کنند و در شرایط سخت کشور، با شادی و رضایت به زندگی بپردازند.
وی اضافه کرد: اما هرچه از پایان جنگ گذشت، امکان حضور مردم در اداره کشور در حوزه های مختلف چه به صورت فردی و چه به صورت گروهی کاهش یافت. شرایط کشور به ثباتی نسبی رسید و فعالیت های اقتصادی گسترش یافت اما این فعالیت ها را یا دولت می توانست انجام دهد یا سرمایه داران بزرگ؛ در نتیجه فرصتی برای نقش آفرینی مردم در این زمینه ایجاد نشد و هر چه می گذشت، مردم از روزهایی که مستقیما در اداره کشور نقش داشتند به روزهایی رسیدند که حضورشان در اداره کشور به انتخابات چند سال یکبار و حضور در تظاهرات و راهپیمایی های سالیانه کاهش یافت.
امینی رعیا گفت: اگر در سالهای اول انقلاب با وجود جنگ، فراری شدن بنی صدر، گروهک های مختلف ضد انقلاب و … خللی در مسیر انقلاب صورت نگرفت، به واسطه حضور مردم بود. در مقابل اگر امروز می بینیم که دشمن با هدف قرار دادن اقتصاد کشور و وضع تحریم های ظالمانه توانسته سرعت حرکت کشور را در مسیر پیشرفت کاهش دهد به سبب همین عدم حضور مردم در اقتصاد کشور و دولتی و سرمایه داری بودن اقتصاد است که باعث شده به جای یک جبهه گسترده مردمی در اقتصاد، یک نقطه موثر و بزرگ عمدتا دولتی و وابسته به نفت در اقتصاد وجود داشته باشد که دشمن نیز این نقطه را تشخیص داده و در حال زدن آن است.
مدیر شبکه ادامه داد: حضور مردم در اداره جامعه در همه عرصه ها که بسیار مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز هست، سبب ایجاد انگیزه در مردم جهت پیشبرد اهداف کشور می شود و باعث می شود تا در مردم دلبستگی و دلسوزی نسبت به وضعیت کشور وجود داشته باشد. اگر مردم در اداره جامعه نقش داشته باشند، در شرایط سخت و دشوار نیز رضایت دارند و فشارها سبب نمی گردد دست از حمایت کشور بردارند. حضور مردم در اداره جامعه سبب می گردد تا نقاط موثر در کشور افزایش یابد و دشمن مجبور شود به جای اینکه تنها یک نقطه یعنی دولت را مورد هجوم قرار دهد، تمامی این نقاط را جهت ضربه زدن به جمهوری اسلامی مورد هجمه قرار دهد که عملا امکان پذیر نخواهد بود و در نتیجه به واسطه افزایش حضور مردم در اداره جامعه، آسیب پذیری کشور نیز کاهش خواهد یافت.
وی با اعلام یک دسته بندی گفت: اگر جامعه را دارای چهار رکن سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بدانیم، تاثیرگذاری و حضور مردم در هر یک از این چهار رکن قابل تعریف است. در رکن اقتصادی جامعه که مورد مطالعه این تحقیق است، حضور مردم می تواند به عنوان تولید کننده، سرمایه گذار و مصرف کننده موثر واقع شود. مردم و گروه های مردمی به عنوان تولیدکننده در قالب های مختلف می توانند حضور پیدا کرده و به این شکل در اقتصاد کشور نقش داشته باشند؛ در واقع گروه های مردمی با اطلاع از نیازهای کشور می توانند در کارگاه های کوچک و بزرگ، در این زمینه تولید داشته باشند. همچنین مردم می توانند به عنوان سرمایه گذار، به جای سرمایه گذاری در بانک در پروژه های بزرگ و ملی سرمایه گذاری کنند تا علاوه بر سوددهی، نیاز حاکمیت به منابع مالی را کاهش دهند. مردم به عنوان مصرف کننده نیز با استفاده از الگوی مصرف صحیح می توانند به کاهش مصرف در کشور کمک کنند.
امینی رعیا در خصوص تحریم ها گفت: اگر تحریم های دشمن توانست در حوزه اقتصادی کشور را دچار مشکل کند، به این دلیل بود که بزرگترین عامل اقتصادی کشور دولت بود که با حجم گسترده در اقتصاد حضور داشت. این سبب گردید تا دشمن با محدود کردن دسترسی های دولت، به اهدافش در فشار به مردم دست پیدا کند تا بتواند حاکمیت جمهوری اسلامی ایران را وادار به کوتاه آمدن از آرمان هایش کند. این در حالیست که اگر اقتصاد ما اقتصادی مردمی بود و مردم در آن حضور موثری داشتند، دیگر دشمن نمی توانست از تحریم های اقتصادی نتیجه بگیرد. در نتیجه مردمی کردن اقتصاد، سپردن کارها به مردم و حضور بهینه و موثر آنها در اقتصاد به عنوان تولیدکننده، سرمایه گذار و مصرف کننده، سبب تحقق اقتصاد مقاومتی و افزایش پایداری کشور می گردد.
مدیر شبکه تحلیلگران اقتصاد مقاومتی با انتقاد از فضای موجود و تفکرات در حوزه مردمی کردن اقتصاد اضافه کرد: با این وجود تا کنون آن چیزی که از مردمی کردن اقتصاد تحت عنوان خصوصی سازی در فضای سیاستگذاری کشور مطرح شده است، این بوده که دولت آنچه تحت تصدی دارد را واگذار کند که همواره در اکثر موارد با شکست مواجه شده است. در واقع باید گفت که خصوصی سازی همه ی پازل مردمی کردن اقتصاد نیست. مردم برای حضور در اقتصاد اول باید انگیزه پیدا کنند (مایل شوند) و سپس توان پیدا کنند (قادر شوند). اینکه شرایط اقتصاد مناسب باشد، محل سرمایه گذاری وجود داشته باشد، سودآوری مناسب باشد و مواردی از این دست، مردم را مایل به حضور در اقتصاد می کند؛ بهبود فضای کسب و کار، کاهش ریسک ها، توانایی تامین مالی و مواردی از این دست نیز جزو مواردی است که به توانمند کردن مردم جهت حضور در اقتصاد می انجامد.
وی خاطرنشان کرد: مردم بایستی در جامعه احساس مالکیت کنند. دولت می تواند امور را طوری ساماندهی کند که مردم اگر بخواهند بتوانند اداره امور را بر عهده گیرند. برداشتن مانع از راه مردم برای بدست گرفتن زمام امور خود، تشویق جمعیت های سازمان یافته به کنترل خدمات، فراهم کردن سرمایه اولیه و تضامین در اقتصاد، آموزش و کمکهای فنی و بسیج منابع برای از بین بردن موانع سر راه سازمانهای محلی و مردمی از جمله کارهایی است که دولت می تواند انجام دهد.
امینی رعیا در پایان گفت: در نتیجه حضور مردم در اقتصاد نیازمند بهبود شرایط توسط حاکمیت است تا مردم مایل و قادر به تولید و سرمایه گذاری در اقتصاد باشند و در این زمینه حرکت کنند. در واقع نقش اصلی حاکمیت و دولت در مردمی کردن اقتصاد، تسهیل گری و سکان داری و هدایت و حمایت هوشمندانه است که تصدی گری دولت در حوزه های مختلف، کاملا بر خلاف این اهداف است. همچنین واگذاری تصدی بدون فراهم کردن شرایط نیز به نتیجه نمی رسد و در نتیجه حاکمیت باید علاوه بر ایجاد شرایط حضور مردم در اقتصاد که سبب ایجاد انگیزه آنها می شود، به توانمندسازی مردم نیز بپردازد چرا که اگر مردم توان نقش آفرینی در اقتصاد را نداشته باشند، نمی توانند حضور موثری داشته باشند.
