به گزارش مسیر اقتصاد این روزها با توجه به تغییر و تحولاتی که در رابطه با سیستم سوئیفت اتفاق افتاده، این سؤال در رسانه ها مطرح شده است که آیا عملا طراحی سیستم جایگزین یا موازی سوئیفت قابلیت عملیاتی شدن دارد یا خیر؟
برخی از کارشناسان و رسانه ها ایده ایجاد سیستم موازی یا جایگزین سوئیفت را غیرقابل عملیاتی شدن تلقی نموده و استدلال می کنند که ایجاد چنین سیستم هایی، نیازمند سال ها زمان و متخصصان درجه یک و حرفه ای است. با این وجود بیش از آنکه پاسخ به این سوال نیازمند تحلیل و استدلال باشد، بررسی تجربیات جهانی مشابه را می طلبد.
بررسی ها نشان می دهد در حال حاضر کشورهای مختلف، به این سمت حرکت نموده و طیف وسیعی از پیام رسان های مالی را راه اندازی کرده اند؛ پیام رسان هایی که با مرکزیت واحد یک کشور بوده و یا به صورت دوجانبه یا چندجانبه میان چند بانک و یا چندین کشور فعال شده است.
CIPS نمونه موفق در پیام رسانی مالی به موازات سوئیفت
به عنوان نمونه ای از پیشرفت‌ها در حوزه پیام رسان مالی می‌توان به شبکه مالی CIPS اشاره کرد که به منظور بهره‌برداری در پرداخت‌های بین بانکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. CIPS یک سیستم پرداخت و تسویه معاملات است که توسط بانک مرکزی چین به عنوان جایگزینی برای سوئیفت طراحی شده است.
هدف از راه اندازی این سیستم ارائه خدمات ایمن، آسان و کارآمد به مؤسسات مالی بین المللی و بانک‌های فراساحلی چینی جهت انجام معاملات مبتنی بر یوآن است. فراگیر شدن این شبکه مالی می‌تواند پیامدهای متعددی را برای سیستم سوئیفت در دنیای غرب داشته باشد.
سیستم پرداخت بین بانکی بین المللی یا CIPS بدون نیاز به استفاده از سیستم‌های پرداختی غرب و با تسهیل مبادلات مالی میان کشورهای مختلف، کل شبکه مبادلات فرامرزی پرداخت شده توسط یوآن در تجارت با تمام شرکاء را انجام می‌دهد. کشور چین در این پرداخت‌ها یکی از طرفین مبادلات است.
بانک مرکزی چین که سیستم ابتکاری CIPS را رهبری می کند، به طور مستقیم با ۱۹ بانک چینی و خارجی و به طور غیرمستقیم با ۳۸ بانک چینی و ۱۳۸ بانک خارجی هماهنگ و در ارتباط است. پیش‌بینی می شود سامانه پیام رسان چین در آینده‌ای نزدیک جایگزین سوئیفت شود و این کشور تمامی مبادلات خود با کشورهای طرف تجاری‌اش را از طریق این سیستم انجام دهد.
شکل گیری سیستم های پیام رسان دوجانبه موازی سوئیفت
کشور چین همچنین سیستم پرداخت جدید به نام PVP را برای جایگزینی با سوئیفت راه اندازی نموده است؛ این سیستم توانایی انجام پرداخت بوسیله دو ارز ملی را به طور همزمان دارد. از این سیستم برای اولین بار در مبادله با کشور روسیه استفاده شده است و به این ترتیب آمریکا دیگر به مبادلات این دو کشور از طریق سوئیفت دسترسی نخواهد داشت.
از دیگر اَشکال سیستم های موازی جایگزین سوئیفت، می توان به سیستم های راه اندازی شده توسط کشور روسیه اشاره کرد. از آنجا که احتمال قطع دسترسی این کشور به پیام رسان سوئیفت وجود دارد، روسیه سیستم پرداخت مخصوص خود را طراحی کرده است تا ریسک های موجود در اثر تحریم های خارجی را از بین ببرد.
فناوری بلاک چین رقیب جدی برای انحصار بلندمدت سوئیفت
از دیگر معماری ها برای ایجاد پیام رسان مالی موازی سوئیفت می توان به استفاده از فناوری بلاک چین اشاره کرد که امکان طراحی پیام رسان مالی غیرمتمرکز را فراهم می کند. در حال حاضر تحولات در زمینه ایجاد پیام رسان های مالی جایگزین سوئیفت مبتنی بر بلاک چین نیز به طور چشم گیر و با سرعت فزاینده پیش می رود.
به عنوان نمونه می توان به پیام رسان مالی ریپل اشاره کرد. این پیام رسان در حال حاضر با روند روبه رشدی در حال پذیرش و استفاده توسط بانک ها و کشورهاست و پیش بینی ها بر این است که در آینده به جایگزینی جدی برای سوئیفت تبدیل خواهد شد.
سرعت تحولات و پیشرفت پیام‌رسان ریپل به‌اندازه‌ای است که سوئیفت نیز تأثیر ورود ریپل به بازار پرداخت‌های فرامرزی را احساس کرده است و به همین دلیل است که به‌تازگی در تلاش برای ارتقاء سیستم‌های پرداختی خود از طریق معرفی سیستم «نوآوری در پرداخت‌های بین‌المللی» است. اما کارشناسان این نوآوری جدید را ضامن بقای سوئیفت در آینده ندانسته و شکست انحصار آن را در آینده حتمی می‌دانند.
البته شکل‌گیری پیام‌رسان‌های مالی موازی سوئیفت که بر فناوری بلاک چین مبتنی هستند، فقط به پیام‌رسان ریپل ختم نمی‌شود و در حال حاضر بانک‌های بین‌المللی بزرگی اقدام به راه‌اندازی و استفاده از پیام‌رسان‌های مالی موازی سوئیفت متعددی نموده‌اند.
استفاده ۸ بانک مطرح اروپایی از بلاک‌چین در مبادلات بین‌المللی
بحث تحولات، ابتکارات و تلاش‌های بین‌المللی برای ایجاد پیام‌رسان‌های مالی به موارد گفته شده خلاصه نمی‌شود و در حال حاضر با سرعت فزاینده و حجم چشم‌گیری در حال حرکت است و این فناوری‌های جدید، به دلیل مزایایی که نسبت به سیستم سوئیفت دارند، در آینده‌ای نزدیک انحصار سوئیفت را خواهند شکست.
