به گزارش مسیر اقتصاد دو رویداد اخیر به خوبی می‌تواند روند رو به رشد روابط اقتصادی چین و عربستان سعودی را توضیح دهد. نخست، کنفرانس تجاری چین و جهان عرب در ریاض است که بیش از ۳۰ توافقنامه به ارزش حداقل ۱۰ میلیارد دلار در طول آن منعقد شد. دومین رویداد مربوط به مجمع جهانی اقتصاد معروف به «داووس تابستانی» بود که هفته گذشته در شهر تیانجین چین برگزار شد. میزان اهمیت این رویداد برای عربستان سعودی، در تعداد شخصیت‌های ارشد شرکت کننده بازتاب می‌یابد. سعودی‌ها ۲۴ مقام دولتی ازجمله وزیر اقتصاد و برنامه‌ریزی و وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات را به نشست داووس تابستانی اعزام کردند. هرچند هیچ معامله بزرگی صورت نگرفت، اما هر دو کشور به دنبال بررسی همکاری‌های عمیق اقتصادی با استفاده از این رویداد بزرگ بودند. برای دهه‌ها، روابط اقتصادی چین و عربستان سعودی بر صادرات نفت خام از ریاض متمرکز بود. اما در سال‌های اخیر، این روابط به سرعت متنوع شده که نشان دهنده تمایل هر دو کشور برای پیشبرد روابط اقتصادی فراتر از معاملات سنتی مبتنی بر منابع انرژی است. بطوریکه، در حال حاضر رویکرد چین مبتنی بر مبادلات چندوجهی و افزایش درهم تنیدگی در آینده اقتصادی و سیاسی عربستان سعودی و سایر کشورهای منطقه متمرکز است.
زمینه‌های اقتصادی در تعمیق روابط چین و عربستان
روابط اقتصادی چین محکم‌ترین تضمین برای تعهد چین نسبت به کشورهای منطقه غرب آسیا است که برخلاف رویکرد ایالات متحده بوده و چالشی بزرگ برای تلاش‌های واشنگتن در راستای حفظ نفوذ خود در غرب آسیا ایجاد می‌کند. روابط اقتصادی بین پکن و ریاض پیشتر نیز مستحکم بود. عربستان سعودی سال‌ها بزرگترین صادرکننده نفت به چین و همچنین برای بیش از دو دهه بزرگترین شریک تجاری پکن در غرب آسیا بوده است. چین نیز از سال ۲۰۱۳ بزرگترین شریک تجاری عربستان سعودی بوده است. نقطه عطف تعمیق روابط دوجانبه، سفر رئیس‌جمهور شی جین پینگ به ریاض در دسامبر روی داد. دو کشور طیف گسترده‌ای از همکاری‌های آتی از جمله در زمینه انرژی، خودرو، زنجیره تامین، ارتباطات، حمل و نقل، معدن و بخش مالی را معرفی کردند.
پکن و ریاض تلاش می‌کنند تا بین طرح کمربند و جاده چین و برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰» عربستان همسویی ایجاد کنند تا موجب همکاری در زمینه منابع انرژی جدید از جمله انرژی خورشیدی، بادی و برق آبی و اقتصاد دیجیتال مانند نسل پنجم (5G) شود. این موضوع در کنفرانس تجاری چین و عرب دوباره مطرح شد. در همین راستا، قرارداد ۵.۶ میلیارد دلاری امضا شده بین وزارت سرمایه گذاری عربستان و خودروساز چین Human Horizon بر توسعه و تولید خودروهای الکتریکی معطوف خواهد بود. همچنین، توافق ۵۰۰ میلیون دلاری بین گروه ASK عربستان و شرکت ملی زمین شناسی و معدن چین صورت گرفت که بر اساس آن به شرکت چینی امکان توسعه معادن مس عربستان را می‌دهد.
یکی دیگر از زمینه‌های همکاری در آینده، حوزه گردشگری است که از آن به عنوان «نفت جدید» عربستان سعودی یاد می‌شود. از زمان کاهش محدودیت‌های گردشگران، ریاض این بخش را به عنوان یک منطقه کلیدی برای رشد اقتصادی در نظر گرفته است. در همین راستا، دولت متعهد به سرمایه‌گذاری بیش از ۸۰۰ میلیون دلاری برای توسعه آن شده است. بطوریکه در جریان کنفرانس تجاری چین و جهان عرب، ۲۶ قرارداد بین عربستان و آژانس‌های مسافرتی چینی امضا شد.
تعریف راهبرد جدید پکن برای غرب آسیا
گستره و مقیاس معاملات، نشان دهنده تحول در روابط اقتصادی چین با کشورهای غرب آسیا است. پیش از این، چین می‌توانست بدون نیاز به سرمایه‌گذاری استراتژیک بلندمدت کالای مورد نیاز خود یعنی نفت را به دست آورد. ماهیت معاملات این امکان را به چین می‌دهد تا روابط گرمی با بازیگران اغلب مخالف در منطقه داشته باشد. هرچند این رویکرد به پکن انعطاف‌پذیری بیشتری می‌هد، اما به دلیل نداشتن تعامل استراتژیک یا چشم‌انداز بلندمدت مورد انتقاد قرار گرفت.
در دهه گذشته، استراتژی چین آگاهانه‌تر و هدفمندتر شده است. تنوع روابط اقتصادی با عربستان سعودی در همین راستاست. پکن دیگر مشتری صرف نفت خام منطقه نیست و به دنبال بهره‌گیری از پتانسیل بازار منطقه در بخش کالاها، نیروی کار و فناوری‌های چینی است تا با سرمایه گذاری و همکاری بلندمدت، نقش محوری در آینده اقتصادی کشورهای منطقه داشته باشد. در واقع چین به جای مبادله صرف، در حال توسعه استراتژی منطقه‌ای است که رویکردهای مشترک در مورد حکمرانی داخلی و آینده اقتصادی را با هم در نظر می‌گیرد.
این تعهد، اعتبار چین به عنوان یک شریک اقتصادی و بازیگر دیپلماتیک در منطقه را افزایش داده است. خرید اقتصادی پکن، سرمایه‌گذاری مداوم و روابط دوجانبه شاید موثرترین ابزار در رقابت آن با ایالات متحده برای نفوذ در منطقه باشد. با استراتژی آگاهانه پکن برای تعمیق روابط با غرب آسیا، چالش‌های ایالات متحده برای طبقه‌بندی اولویت‌های مختلف ژئوپلیتیکی خود شامل اوکراین، منطقه هند و اقیانوس آرام و چین، دشوار می‌کند.
در مقابل، پکن نیازی به کاربرد حداکثر ظرفیت خود ندارد، بلکه باید نشان دهد که بیشتر و بهتر از ایالات متحده برای به دست آوردن قلب و ذهن رهبران منطقه تلاش می‌کند. تعامل راهبردی عمیق چین، همچنین به کشورهای غرب آسیا فضای بیشتر مانور و قدرت چانه‌زنی بیشتری در برابر ایالات متحده می‌دهد. در دسترس بودن گزینه‌ها و جایگزین‌ها به واشنگتن یادآوری می‌کند که منطقه مجبور به پیروی از اصول و دستورالعمل‌های آمریکا نیست. از همین روی، تعمیق و تنوع روابط اقتصادی عربستان سعودی با پکن ادامه خواهد یافت.
منبع: آسیا تایمز
انتهای پیام/ تجارت و دیپلماسی
