به گزارش مسیر اقتصاد پس از انقلاب اسلامی فاصله سواد بین روستا و شهر کاهش‌یافته و عدالت آموزشی بیشتر، موجب افزایش آمار سواد در مناطق روستایی شده است.
این گزارش که با استناد به آمارهای مرکز آمار ایران تهیه‌شده، نشان می‌دهد که در رژیم سابق علی‌رغم اینکه گا‌هی برنامه‌هایی برای افزایش سواد کشور لحاظ شده بود، این برنامه‌ها بیشتر برای مناطق شهری بوده است و مناطق روستایی ایران عمدتاً از خدمات آموزشی محروم بوده‌اند.
لکن پس از انقلاب اسلامی با توجه به گسترش نهضت سوادآموزی به همه مناطق ایران از جمله روستاها و شهرهای دورافتاده، بخش زیادی از روستائیان وارد فرایند سوادآموزی شدند و با تلاش سازمان نهضت سوادآموزی و گسترش مدارس ابتدایی و متوسطه در روستاها، امروزه تقریباً می‌توان گفت که برای همه روستاییان همپای مناطق شهری فرصت سوادآموزی وجود دارد و آمارها نیز مؤید نزدیکی مناطق شهری و روستایی در داشتن سواد است.
حرکت کشور به سمت کاهش نابرابری آموزشی روستا و شهر
مطالعه اجمالی اطلاعات موجود در رابطه با نرخ باسوادی در مناطق روسـتایی بیـانگر این است که درصد جمعیت باسواد در مناطق روستایی از ۳۰.۵ درصد در سال ۱۳۵۵ بـه ۷۵.۱ درصـد در سال ۱۳۹۰ افزایش‌یافته است که نشان‌دهنده پیشرفت ۱۴۶ درصدی سوادآموزی در مناطق روستایی است.
گر چه مناطق شهری نیز از افـزایش نـرخ باسـوادی در دوره مذكور سود بردند ولی این افزایش در مناطق روستایی بیشتر خود را نشان می‌دهد و این حقیقت حکایت از آن دارد که قبل از انقلاب روستاها نسبت به شهرها کمتر موردتوجه بوده‌اند.
بر اساس آمار موجود نـرخ باسوادی در شهرها از ۶۵.۵ درصـد بـه ۸۸.۶ درصـد در دوره مورداشاره رسیده است که نشان‌دهنده پیشرفت ۳۶ درصدی سواد در مناطق شهری است. به‌عبارت‌دیگر رشـد سـوادآموزی در منـاطق روستایی بیش از چهار برابر رشد آن در مناطق شهری كشور در دوره موردمطالعه بوده است.
| سال | درصد باسوادان شهری | درصد باسوادان روستایی |
| ۱۳۳۵ | ۳۴.۶ | ۶.۱ |
| ۱۳۴۵ | ۵۰.۴ | ۱۵.۱ |
| ۱۳۵۵ | ۶۵.۵ | ۳۰.۵ |
| ۱۳۶۵ | ۷۳.۱ | ۴۸ |
| ۱۳۷۰ | ۸۱.۹ | ۶۳.۷ |
| ۱۳۷۵ | ۸۵.۷ | ۶۹.۳ |
| ۱۳۸۵ | ۸۸.۹ | ۷۵.۱ |
| ۱۳۹۰ | ۸۸.۶ | ۷۵.۱ |
کاهش نابرابری در پوشش تحصیلی
علاوه بر اینکه تعداد باسوادان روستایی افزایش‌یافته است و فاصله سواد روستائیان با مناطق شهری کم شده است، پوشش تحصیلی روستاها پس از انقلاب نیز افزایش‌یافته است.
پوشش تحصیلی که تعریف آن «نسبت تعداد دانش‌آموزان بـه كسـانی كـه واجـد شـرایط بـرای ثبت‌نام در مدرسه‌اند» می‌باشد، در مناطق روستایی از ۵۸ درصد در سال ۱۳۵۵ بـه ۹۲.۴ درصـد در سـال ۱۳۹۰ افزایش‌یافته است که حاکی از پیشرفت ۵۹.۳۱ درصدی پوشش تحصیلی در مناطق روستایی است؛ درحالی‌که نسبت مذكور در مناطق شهری بـا افـزایش کمتری نسبت به مناطق روستایی معادل ۱.۲۲ درصد، از ۹۸ درصد به ۹۹.۲ درصـد در دوره مـذكور رسـید.
لازم به ذکر است توجه به قانون کشش آموزش پیشرفت کمتر پوشش تحصیلی شهری نه ازآن‌روست که در مناطق شهری کم کارشده است بلکه به خاطر این مطلب است که هر چه هم برای پوشش تحصیلی تلاش شود حداکثری برای پوشش تحصیلی وجود دارد، نکته این است که مناطق روستایی قبل از انقلاب مظلوم بوده‌اند و بعد از انقلاب تلاش شد تا محرومیت آموزشی آنان برطرف گردد. بنـابراین از جهت برخـورداری از امكانـات آموزشـی، منـاطق روسـتایی در حـدود ۴۸.۶۱ برابـر منـاطق شـهری پیشرفت نمودند كه این امر كمك قابل‌توجهی بـه كـاهش اخـتلاف شـهر و روسـتا ازاین‌جهت نموده است.
نمودار زیر جزئیات بیشتری را در رابطه با میزان باسوادان روستایی و شهری نشان می دهد:
همان‌طور كه در نمودار فوق پیدا اسـت پـس از وقـوع انقـلاب اسـلامی در سال ۱۳۵۷ اخـتلاف بـین مناطق شهری و روستایی به لحاظ برخورداری از امكانات آموزشی کاهش یافت كـه ایـن ناشی از افزایش بیشتر امکانات آموزشی در روستاها نسبت به شهرها بوده است.
با سلام
ابتدا تشکر میکنم بابت تحقیقاتتون و اما بعد
با توجه به همین جدول اگر سال ۵۵ رو مصادف با انقلاب در نظر بگیریم میبینیم رژیم سابق هم نسبت به سال های پیشین مثل سال ۳۵ رشد حدود ۵۰۰ درصدی در مناطق روستایی داشته و حتی رشد دو برابری در مناطق شهری که وقتی مورد توجه قرار میگیرد که ببینیم که گویا هم در زمان کمتری نسبت به بعد انقلاب به این رشد رسیده و هم در مشکلات بیشتری مثل دسترسی به روستاها و حمل و نقل
این جای تحسین دارد که بعد انقلاب از نظر سطح امکانات و آموزشی فاصله شهر و روستا کم شده اما به نظر میرسد نسبت به امکانات و زمان و شرایط ما بعد انقلاب، ما به اون نقطه ای که باید از نظر رشد آموزشی کشور و سطح سواد جامعه می رسیدیم نرسیده ایم.
در ضمن نمودار شما هم در قسمت ابتدای آن از سال ۳۵ تا ۶۵ اشتباه است چون سطح سواد کشور همواره در حال رشد بوده است(با توجه به جدول) و اینگونه القا میکند که در طی این سالها رژیم سابق به این مسئله توجهی نداشته است.
منتظر پاسخ شما هستم
ممنون