به گزارش مسیر اقتصاد بر اساس قانون برنامه ششم توسعه، سهم حمل و نقل ریلی از حمل زمینی بار باید حداقل به ۳۰ درصد برسد. بدین ترتیب در سال ۱۴۰۰ باید ۱۹۰ میلیون تن کالا از طریق حمل و نقل ریلی جا به جا شود.
در همین راستا سعید رسولی عضو هئیت مدیره راه آهن گفته است که در سال ۹۷ هدف گذاري در جابجايي بار ۸۲ ميليون تن تعيين شده است كه ۷۴ ميليون تن آن بار داخلي و ۵ ميليون تن آن را بار ترانزيت و بين المللي تشكيل مي دهد. وی هدف گذاری راه آهن در سال ۹۶ را نیز ۶۲ میلیون تن دانست.[۱]
این در حالی است که حمل بار از طریق شبکه ریلی در سال ۹۶ به ۴۷ میلیون تن رسید و با وجود پیشرفت نسبت به سال ۹۵، هدف گذاری ۶۲ میلیون تنی راه آهن در سال ۹۶ محقق نشد.
برای دستیابی به هدف گذاری سال ۹۷ علاوه بر بهبود بهره وری شبکه ریلی باید توسعه خطوط ریلی که کارکرد باری و ترانزیتی دارند، در اولویت قرار گیرد.
اولویت راه آهن چابهار – سرخس به عنوان محور ترانزیتی شرق کشور
راه آهن چابهار – سرخس به طول ۱۳۵۰ کیلومتر به عنوان شاخه شرقی کریدور شمال-جنوب یکی از خطوط ریلی راهبردی و ترانزیتی است که از ۳ استان شرقی کشور یعنی سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی عبور می کند و کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه را از طریق بندر چابهار به آب های آزاد متصل می کند.
محور چابهار-سرخس علاوه بر اتصال کشورهای آسیای میانه به آب های آزاد می تواند ظرفیت معادن شرق کشور را با اتصال به شبکه ریلی فعال کند. همچنین به علت مشکلات سیاسی بین هند و پاکستان، هند با دور زدن پاکستان محصولات خود را با کشتی وارد بندر چابهار کرده و از بندر چابهار با کامیون به افغانستان ارسال می کند. در صورت احداث این خط ریلی، هند و افغانستان می توانند محصولات خود را از طریق این خط به یکدیگر ارسال نمایند.
عملیات احداث راه آهن چابهار – سرخس از سال ۸۹ آغاز شده است. قطعه اول این محور ریلی به طول ۵۸۰ کیلومتر که چابهار را به شبکه ریلی کشور در زاهدان متصل می کند، به علت وابستگی به بودجه دولت پس از گذشت بیش از ۷ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است. این در حالی است که مسئولین وعده اتمام قطعه اول پروژه را تا آخر دولت دوازدهم داده اند.
قطعه دوم این محور به طول ۷۶۰ کیلومتر زاهدان را به بیرجند و از آنجا به شبکه ریلی کشور در حوالی تربت حیدریه متصل می کند. عملیات اجرایی این قطعه چند ماه قبل آغاز شده است.
برای استفاده از ظرفیت ترانزیتی این خط ریلی لازم است هر ۲ قطعه آن به طور هم زمان ساخته شود؛ احداث قطعه اول بدون تکمیل قطعه دوم، ظرفیت ترانزیتی کشور را به طور قابل توجهی افزایش نخواهد داد. بنابراین ضروری است احداث این خط ریلی در اولویت قرار گیرد.
مشارکت عمومی – خصوصی روشی مناسب برای تکمیل راه آهن چابهار – سرخس
برای رفع مشکل تامین مالی راه آهن چابهار – سرخس و تسریع در ساخت آن لازم است از طریق مشارکت عمومی – خصوصی از ظرفیت بخش غیر دولتی استفاده شود. در این روش بخشی از سرمایه مورد نیاز برای ساخت پروژه از طریق دولت و بخش دیگر آن از طریق بخش غیر دولتی تامین می شود. همچنین دولت برای حمایت از بخش غیر دولتی بخشی از ریسک های پروژه را تضمین می کند.
یکی از روش های مشارکت عمومی خصوصی مدل BOT (ساخت، بهره برداری و انتقال) است. در این روش، ساخت و بهره برداری پروژه تا زمان بازگشت اصل سرمایه و سود مورد انتظار به بخش غیر دولتی واگذار می شود و بخش غیر دولتی پس از پایان مدت قرارداد، بهره برداری از پروژه را به دولت واگذار می کند.
پینوشت:
[۱]: پایگاه خبری راه آهن کد خبر ۱۶۶۲۶
