مسیر اقتصاد/ چندی قبل محسن طرزطلب مدیر عامل شرکت مادر تخصصی نیروگاه های حرارتی کشور، اعلام کرد که ۳ هزار مگاوات واحد نیروگاهی جدید تا پیک تابستان امسال وارد مدار تولید خواهد شد. به این ترتیب ظرفیت منصوبه نیروگاه‌های کشور از مرز ۸۰ هزار مگاوات عبور خواهد کرد.
البته این عدد مربوط به قدرت نامی نیروگاه ها بوده و تنها در شرایط استاندارد قابل حصول است؛ با فاصله گرفتن از شرایط استاندارد (مانند گرم شدن هوا و افزایش عمر نیروگاه ها و …) ظرفیت عملیاتی نیروگاه ها به حدود ۵۴ هزار مگاوات کاهش می یابد.
با توجه به اینکه بخشی از برق مورد نیاز کشور توسط نیروگاه های برق-آبی تامین می شود (در حدود ۱۲ هزار مگاوات) و پیش بینی خشکسالی برای سال ۹۷، به نظر می رسد که برای گذر از پیک تابستان امسال با مشکل تامین برق مواجه خواهیم شد و نیاز به واردات برق از کشورهای همسایه خواهیم داشت.
بنابراین علی رغم افزایش ظرفیت نیروگاهی نصب شده کشور، همچنان برای عبور از پیک تابستانه با مشکل مواجه هستیم.
مشکل افزایش پیک مصرف برق
یکی از مشکلات اساسی صنعت برق افزایش مداوم و با سرعت پیک مصرف برق در کشور است؛ به طوری که از سال ۱۳۵۷ تا ۱۳۹۶ پیک برق به طور متوسط سالانه ۷.۴ درصد رشد داشته است.
وزارت نیرو در دولت های مختلف برای حل مشکل افزایش پیک مصرف، با انجام سرمایه گذاری های سنگین، همواره به دنبال احداث نیروگاه های جدید به منظور تولید برق بیشتر برای پاسخگویی به پیک مصرف بوده است.
نکته حائز اهمیت این است که این سرمایه گذاری برای پاسخ گویی به یک نیاز در کوتاه مدت انجام می شود و در سایر ایام سال تقریبا بلا استفاده می ماند.
با این روند، اگر قرار باشد وزارت نیرو برای پاسخ گویی به میزان پیک مصرف تابستانه، تنها اقدام به احداث نیروگاه های جدید نماید، باید حجم تاسیسات برق کشور هر ۱۰ سال یک بار ۲ برابر شود تا بتواند پیک مورد نیاز را تامین کند. همچنین که در صورت در نظر گرفتن استهلاک و بازنشستگی تجهیزات عدد ۱۰ سال کمتر نیز خواهد شد.
لزوم تمرکز بر پیک سایی به جای احداث نیروگاه های جدید
بررسی ها نشان می دهد در صورتی که به جای احداث ۱۰۰۰ مگاوات نیروگاه که هزینۀ خرید تضمینی برق آن برای دولت سالانه ۲۵۰۰ میلیارد تومان است، دولت نیمی از هزینۀ خرید برخی تجهیزات کم مصرف در جهت پیک سایی را به صورت یارانه تامین کند، نتیجه بسیار بهتری دریافت خواهد کرد.
علاوه بر این در شرایط فعلی و حتی بدون خرید تجهیزات کم مصرف و صرف هزینه و تنها با اتخاذ سیاست های مناسب -که در ادامه به یکی از آنها اشاره خواهد شد- می توان گام های مهمی در جهت کنترل پیک مصرف برق برداشت.
افزایش مبادلات برقی با همسایگان، راهکاری در جهت پیک سایی
یکی از سیاست های مهم و اساسی که وزارت نیرو می تواند در جهت کنترل پیک مصرف برق از آن استفاده کند، افزایش مبادلات برقی با کشورهای همسایه است.
در زمستان سال ۱۳۹۵ حداکثر بارى که از شبکه برق کشور دریافت شد، در حدود ۳۳ هزار مگاوات بود. این میزان تقریباً ۲۰ هزار مگاوات کمتر از پیک تابستان سال ۱۳۹۵ بود که به معنی وجود ظرفیت مازاد ۲۰ هزار مگاواتی برق در کشور است.
در این شرایط فارغ از رویکرد احداث نیروگاه جدید و صادرات برق آن، حتى اگر ۱۰ هزار مگاوات برای ذخیره و اورهال نیروگاه ها در زمستان در نظر گرفته شود، امکان صادرات ۱۰ هزار مگاوات برق مازاد در زمستان وجود دارد.
با توجه به اینکه سیستم گرمایشى کشورهای همسایه شمالى عمدتاً بر پایه برق است، پیک مصرف آنها در فصل سرما است. لذا این کشورها می توانند مشتری برق تولید ایران در ایام اوج مصرف خود باشند و کشور از این مسیر درآمد و ارزآوری داشته باشد.
علاوه بر این مزیت بسیار مهم دیگر افزایش مبادلات با این کشورها این است که می توان از ظرفیت این کشورها در فصل گرما (زمان پیک مصرف کشور ما) استفاده کرد و به جای صرف هزینه های گزاف و احداث نیروگاه های جدید، برای عبور از پیک تابستانه، برق را با قیمت مناسب از این کشورها وارد کرد.
