به گزارش مسیر اقتصاد پنجره واحد تجارت فرامرزی که با نام سامانه جامع گمرکی شناخته می شود، پانزدهم مهرماه سال ۱۳۹۳ رونمایی شد.
مهمترین اهداف از راه اندازی این سامانه شفاف سازی تبادل اطلاعات بین دستگاه های مرتبط با حوزه واردات و صادرات کالا با گمرک، تسهیل شرایط تجارت قانونی و سالم و مبارزه هدفمند با قاچاق کالا عنوان شده است.
تا پیش از این روندهای حاکم بر تجارت خارجی کشور با عدم شفافیت هایی همراه بوده که مشکلات زیادی را برای کشور به همراه داشته است. گرچه با راه اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی تمامی مشکلات موجود بر طرف نشده است؛ اما راه اندازی این سامانه بسیاری از آن ها را برطرف نموده و موجب بهبود عملکرد گمرک شده است.
در سلسله گزارش های «بررسی عملکرد سامانه جامع گمرکی» مزایای راه اندازی این سامانه در کنار مشکلاتی که همچنان پابرجا هستند، مورد بررسی قرار می گیرد.
افزایش چشمگیر درآمدهای گمرکی با وجود کاهش میزان واردات
یکی از مهم ترین نتایج اجرایی شدن پنجره واحد تجارت فرامرزی، افزایش قابل توجه میزان درآمدهای گمرکی کشور بوده است.
بر اساس اعلام فرود عسگری معاون فنی گمرک ایران[۱] در سال ۱۳۹۲ میزان واردات ایران در مجموع ۵۰ میلیارد دلار بوده است. در این سال میزان حقوق گمرکی دریافت شده از واردات ۸۶ هزار میلیارد ریال بوده است.
اما در سال ۱۳۹۵ و با وجود اینکه میزان واردات به ۴۴ میلیارد دلار کاهش یافت، درآمد گمرکی ۱۸۱ هزار میلیارد ریال شده است. به این ترتیب با وجود کاهش ۱۲ درصدی میزان واردات، میزان درآمدهای گمرکی بیش از ۲ برابر شده است.
علاوه بر این، بر اساس آمار منتشر شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی[۲] میزان درآمدهای گمرکی در ۶ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۶ نیز در مقایسه با سال گذشته با ۳۷ درصد افزایش به بیش از ۱۵۸ هزار میلیارد ریال رسیده است.
معاون فنی گمرک ایران پیش بینی کرده است[۳] تا پایان سال جاری میلادی میزان درآمدهای گمرکی، فقط از محل دریافت حقوق ورودی کالا، از مرز ۲۰۰ هزار میلیارد ریال نیز عبور نماید. در صورت تحقق این هدف میزان درآمدهای گمرکی در مقایسه با سال ۱۳۹۵ بیش از ۳۵ هزار میلیارد ریال افزایش خواهد یافت.
درآمدهای گمرکی ۶ هزار میلیارد تومان از برنامه پیشی گرفت
بر اساس اطلاعات تفریغ بودجه سال ۱۳۹۵ که دیوان محاسبات منتشر کرده است[۴]، در این سال میزان تحقق درآمد مالیاتی واردات کالا ۱۳۰ درصد بوده است. بر این اساس میزان درآمدهای گمرکی تحقق یافته، ۶ هزار میلیارد تومان بیشتر از میزان پیش‌بینی شده بوده است. این در حالی است که میزان تحقق درآمدها در دیگر گروه های مالیاتی کمتر از میزان در نظر گرفته شده بوده اند.
تحقق بیشتر از حد انتظار درآمدهای گمرکی در بودجه سال ۱۳۹۵، نشان از آن دارد که حتی مسئولین دولت نیز انتظار چنین عملکردی را از پنجره واحد تجارت فرامرزی نداشته اند.
بهبود عملکرد گمرک دلیل اصلی افزایش قابل توجه درآمدهای گمرکی
بر اساس آمار گمرک جمهوری اسلامی نرخ ارز مبادله ای در سال ۱۳۹۲ در حدود ۲۵۰۰ تومان بوده است و در سال ۱۳۹۵ با ۲۵ درصد افزایش به ۳۱۳۰ تومان افزایش یافته است. بنابراین افزایش نرخ ارز تنها ۲۵ درصد از افزایش درآمدهای گمرکی در فاصله سال های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ را توجیه می کند.
از طرف دیگر نرخ تعرفه های واردات کالا نیز در طول سال های اخیر تغییر چندانی نداشته است و این مسئله نیز دلیل افزایش درآمدهای گمرکی نبوده است.
بنابراین می توان گفت دلیل اصلی افزایش بیش از ۲ برابری درآمدهای گمرکی با وجود کاهش ۱۲ درصدی میزان واردات، بهبود عملکرد گمرک در نتیجه راه اندازی پنجره واحد تجارت فرامرزی بوده است.
افزایش شفافیت، کاهش امکان اظهار خلاف واقع در واردات کالا، کاهش ارزیابی های حضوری، برخط شدن عملیات گمرکی و افزایش کشف محصولات قاچاق از دلایل بهبود عملکرد پنجره واحد تجارت فرامرزی در افزایش درآمدهای گمرکی بوده است.
پینوشت:
[۱] خبرگزاری ایرنا کد خبر: ۸۲۶۳۵۸۰۹
[۲] خبرگزاری مهر کد خبر: ۴۱۱۴۴۴۵
[۳] خبرگزاری صدا و سیما کدخبر: ۱۸۷۸۵۹۴
[۴] خبرگزاری ایسنا کد خبر: ۹۶۱۱۰۴۰۲۴۳۸
